Drankrijder heeft vrij spel in Nederland: pakkans flink gedaald
De pakkans voor mensen die met een flinke borrel op achter het stuur kruipen, is de laatste jaren flink gedaald. Dat blijkt uit cijfers van het Openbaar Ministerie die voor RTL Nieuws in kaart zijn gebracht.
Het aantal drankrijders met een promillage boven de 1,3 dat bij justitie moet voorkomen, is in vijf jaar tijd met bijna 30 procent teruggelopen. Terwijl er in 2012 ruim 27.000 zaken waren van drankrijders die zich bij justitie moesten melden, waren dat er in 2017 nog geen 19.000.
'Zeer zorgwekkend'
Koos Spee, voormalig landelijk verkeersofficier, schrikt van de aantallen. "Dit zijn zeer zorgwekkende cijfers", zegt hij. "Het betekent dat er op alle terreinen te weinig gehandhaafd wordt."
Spee zou zich er niet over verbazen als het aantal drankrijders toeneemt. "Als je mensen niet corrigeert, dan gaan ze door. En vergeet niet dat zichtbare alcoholcontroles ook een afschrikwekkende functie hebben. Die kunnen juist heel preventief werken.
Aantal zaken van drankrijders die zich moeten melden bij justitie
| 2012 | 27.240 |
| 2013 | 21.699 |
| 2014 | 20.439 |
| 2015 | 17.096 |
| 2016 | 18.144 |
| 2017 | 18.625 |
(Bron: Openbaar Ministerie)
Belangrijke reden voor de daling van het aantal drankrijders die worden gepakt, is volgens de politievakbond NPB het verdwijnen van alcoholcontroles. Het aantal fuikcontroles is vanaf 2012 stelselmatig afgenomen. Als reden voerden de politie en toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Blok aan dat die niet meer effectief waren. Mensen zouden bijvoorbeeld door social media snel gewaarschuwd worden voor waar een alcoholfuik stond.
Aantal geregistreerde alcoholcontroles
| 2011 | 5787 |
| 2012 | 6050 |
| 2013 | 6025 |
| 2014 | 5047 |
| 2015 | 3752 |
| 2016 | 3097 |
In plaats van grootschalige fuikcontroles zette de politie in op flexibele controles. Die duren korter en wisselen vaker van plek. Het probleem is alleen dat die flexibele controles vaak niet doorgaan, zegt Jan Struijs, voorzitter van politievakbond NP: dat lot treft volgens hem 'meer dan de helft van die controles in de grote steden'. Dit is een grote frustratie van de agenten, blijkt uit een rondvraag van de vakbond.
Gebrek aan capaciteit
Struijs zegt dat het te maken heeft met een gebrek aan capaciteit. Geregeld komt de prioriteit van agenten te liggen bij incidenten als vechtpartijen of inbraken. "Dan gaat de controle voor de zoveelste keer niet door."
Het beeld dat in steden de helft van de controles niet kan doorgaan, 'herkennen wij niet', zegt een woordvoerder namens de korpsleiding. "In een noodsituatie komt het voor dat een controle moet wijken. Dan wordt prioriteit gegeven aan de noodsituatie." Over het algemeen worden alcoholcontroles uitgevoerd door een zogeheten Team Verkeer, dat een zelfstandige taak heeft, zegt de woordvoerder.
'Ze was mijn kleine meid'
Robert Balkenstein verloor zijn 19-jarige dochter toen ze werd aangereden door een dronken bestuurder.
De politie erkent de afname van grote fuikcontroles en zegt gerichter te controleren op afwijkend gedrag en korte controles te houden op wisselende locaties. "Hierdoor zijn de controles voor de buitenwereld wellicht minder zichtbaar."
Zware overtreders
Zware alcoholovertreders (drankrijders met een promillage van 1,3 of meer) vormen relatief gezien een kleine groep van de overtreders. Volgens schattingen van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) gaat het om 15 procent van alle alcoholovertreders.
Het SWOV schat dat er zo'n 90.000 tot 125.000 zware alcoholovertreders in Nederland zijn. Daarvan wordt dus een relatief klein deel betrapt. Hoewel de groep zware overtreders relatief klein is, is deze groep is wel verantwoordelijk voor twee derde van de slachtoffers.
Geldboete
Behalve de groep zwaardere overtreders zijn er ook mensen die via het OM een geldboete opgelegd krijgen. Dit is het geval bij mensen bij wie een alcoholpromillage wordt aangetroffen tot 1,3. Net als bij de zwaardere gevallen is ook hier sprake van een daling:
| 2012 | 13.000 |
| 2013 | 13.503 |
| 2014 | 12.177 |
| 2015 | 9.699 |
| 2016 | 8.843 |
| 2017 | 8.029* |
*tot medio december. Bron: Centraal Justitieel Incassobureau
Naast een afname van het aantal controles én een dalend aantal drankrijders dat gepakt wordt door de politie, blijft het aantal slachtoffers hoog. Vorig jaar vielen zeker 734 doden en gewonden in ongevallen veroorzaakt door mensen die onder invloed achter het stuur kropen.
Meer op rtlnieuws.nl:
Hardere aanpak drankrijders: sneller rijbewijs kwijt