Waarom we niets doen tegen klimaatverandering (en wat je wél kunt doen)
Door de opwarming van het klimaat worden extreme weerbeelden zoals droge en hete zomers steeds normaler. We maken ons enerzijds zorgen om het klimaat, tegelijkertijd doen we er weinig aan. Psycholoog Jaap van der Stel legt uit hoe dat komt.
"Het broeikaseffect is een abstract begrip", zegt psycholoog Van der Stel, die vorig jaar een symposium hield over de gevolgen van klimaatverandering voor de psychische gezondheid. "Bij hitte zoeken we de schaduw op, smeren we ons in tegen de zon of schaffen we een airco aan, maar we houden ons niet bezig met het grote probleem. Wat we kunnen doen om klimaatverandering een halt toe te roepen."
Ogen sluiten
De opwarming van de aarde is een onderwerp waarvoor veel mensen hun ogen sluiten, zegt Van der Stel. "Veel mensen denken: de hitte gaat wel weer over. En dat is natuurlijk ook zo: komende winter kan het best weer heel koud zijn. Maar als je naar de grote lijnen kijkt, zie je dat er wel een verschuiving in het klimaat is." Als we op deze voet doorleven, is de aarde over vier jaar 1,5 graad opgewarmd, zegt Milieu Centraal, een onafhankelijke organisatie die voorlichting over het milieu geeft.
Volgens Van der Stel komen mensen pas in actie als de opwarming voor henzelf problemen oplevert. "We hebben eeuwenlang gevochten tegen overstromingen, die tijd kan zomaar terugkeren. Als we in Nederland geen weerstand meer kunnen bieden tegen de stijgende zeespiegel, dan worden de gevolgen van klimaatverandering concreet en pas dan gaan we iets doen. In feite is het dan al te laat: als je het tij wilt keren, moet je gisteren al zijn begonnen."
Klimaatparadox
De Noorse klimaatpsycholoog Per Espen Stoknes schreef het boek 'What We Think About When We Try Not To Think Of Global Warming'. Hierin beschrijft hij de 'klimaatparadox'. Terwijl er steeds meer angstaanjagende berichten over klimaatverandering verschijnen, lijken steeds minder mensen zich hier druk over te maken.
Volgens Espen Stoknes komt dat doordat de opwarming van het klimaat door de media neergezet wordt als natuurramp, waardoor je het idee krijgt dat je er zelf geen invloed op hebt. Daarnaast krijgen klimaatontkenners vrij veel ruimte in de media en werken de inspanningen van wetenschappers om ons met cijfers te overtuigen averechts, zegt hij.
Kop in het zand
"Hoe meer we weten, hoe dieper we onze kop in het zand steken", zei Espen Stoknes eerder tegen de Volkskrant. "Onze psyche kan slecht overweg met boodschappen die ver van ons afstaan. Global warming lijkt iets van een verre toekomst. Onze aandacht gaat uit naar het hier en nu: liefde, kinderen, werk, huizen, vakanties."
Deze vragen krijgen weermensen te vaak over de hitte:
Veel mensen vragen zich bijvoorbeeld af of dit soort zomers normaal gaan worden en waar de buien blijven.
Gevolgen voor psyche
Volgens Van der Stel is het niet alleen voor het milieu van belang in actie te komen tegen klimaatopwarming, maar ook voor de psyche van de mens. "Natuurrampen zullen door klimaatverandering vaker voorkomen, daar moet je je op voorbereiden."
Als voorbeeld noemt Van der Stel de gevolgen die de aanhoudende droogte nu voor boeren hebben. "Boeren maken zich zorgen. Ze zien dat door de hitte hun gewassen verdorren. Als dat een keer gebeurt, is dat niet zo erg: daar kun je je voor verzekeren. Maar als het voortduurt, ga je failliet. Dan raak je in de schulden, dat zorgt voor stress en het risico op suïcide neemt toe."
Minder CO2
Op Klimaatklappers adviseert Milieu Centraal wat je zelf kunt doen om minder CO2 uit te stoten. "De belangrijkste dingen zijn voor het openbaar vervoer kiezen, in plaats van de auto", zegt een woordvoerder. "Het vliegtuig vermijden. Minder of geen vlees eten en je woning goed isoleren en zonnepanelen plaatsen." Hieronder vind je alle tips op een rij.
Dit kun je doen tegen klimaatverandering
Woning
- Je huis goed isoleren doe je bijvoorbeeld door de spouwmuur, de ruimte tussen de binnen- en buitenmuur, te vullen met isolatiemateriaal. Dat scheelt ook een hoop energiekosten.
- Daarnaast is het van belang de thermostaat omlaag te zetten voordat je naar bed gaat en geen ruimtes te verwarmen waar je niet bent.
- Korter douchen en een waterbesparende douchekop gebruiken, de was ophangen in plaats van in de droger en apparaten niet onnodig op stand-by laten staan, kunnen ook flink helpen.
- Net zoals het ecoprogramma van je wasmachine gebruiken, niet heter wassen dan op 30 graden en vaarwel te zeggen tegen een eventuele tweede koelkast.
Eten
- Eet minder vlees en vis of word vegetariër. Als je helemaal geen vlees of vis eet, bespaar je volgens Milieu Centraal 460 kilo CO2 per jaar. Als je alleen plantaardig eet zelfs 850 kilo.
- Lams- en rundvlees zorgen voor de meeste uitstoot van broeikasgassen. En kies liever voor noten, peulvruchten en groenteburgers dan voor kaas.
- Wil je het helemaal goed doen? Op de groente- en fruitkalender ontdek je de milieuscore van groente en fruit.
Vervoer
- Door de auto en het vliegtuig te vermijden, stoot je veel minder CO2 uit. Kampeer bijvoorbeeld in Nederland, in plaats van in Frankrijk of een verre backpacktocht te maken in Thailand. Met een retourtje Thailand stoot je al 2700 kilogram CO2 per persoon uit.
- Ga je toch met de auto op pad? Rij dan zuinig door bijvoorbeeld vroeg door te schakelen, of rij elektrisch.
- 1 dag per week thuiswerken zorgt ervoor dat je 100 kilo minder CO2 uitstoot per jaar.
- De fiets pakken zodra het kan, is natuurlijk het allerbeste.
Bron: Milieu Centraal
Meer op rtlnieuws.nl: