Muziek tijdens operaties kan écht helpen: 'Het is toch een soort afleiding'

Patiënten die tijdens een operatie een koptelefoon met muziek op krijgen, blijken minder zware, verslavende pijnmedicatie nodig te hebben dan mensen die geopereerd worden zonder dat ze muziek horen. Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC. 

Dat muziek tijdens een operatie goed is tegen de pijn, dat was al wat langer bekend. Maar dat daardoor ook ná de operatie minder pijn wordt ervaren - en dus minder pijnmedicatie nodig hebben - is nieuw.

Volgens de leider van de onderzoeksgroep, Hans Jeekel, neemt het gebruik van de medicatie 'epidemische vormen' aan. "Muziek heeft via het brein effect op ons fysiologisch systeem, dus in het lichaam."

'Het gaat allemaal wat lekkerder'

Veel mensen herkennen zich in de resultaten van het onderzoek. "Ik ben ervan overtuigd dat muziek kan helpen", zegt bijvoorbeeld Richard tegen RTL Nieuws. "Door muziek te luisteren tijdens zo'n operatie, gaat het allemaal net wat lekkerder."

Tien jaar geleden moest hij aan zijn pols geopereerd worden. "De dokter zei: je mag wel muziek meenemen. Dus ik koos Metallica, die hadden net een nieuw album uitgebracht met daarop het nummer The Day That Never Comes. Dat vond ik wel toepasselijk. Toen de arts vroeg wat ik had opgezet, was het ijs meteen gebroken." 

Maar, wat voor muziek werkt nou eigenlijk het best? Als patiënten straks alleen kunnen kiezen uit een paar popliedjes, dan hoeft het voor sommige mensen niet. Zoals Patrick schrijft op Facebook: "Denk dat mijn pijn alleen maar zou verergeren bij de klanken van de gemiddelde artiest in de top 40 van tegenwoordig....".

Heavy metal

Volgens hoofdonderzoeker Hans Jeekel moet nog worden onderzocht welke liedjes het beste werken. Wat hij wel weet: bij sommige muzieksoorten zijn er geen gunstige effecten. Heavy metal blijkt niet te werken. "Daar heb ik wel mijn vraagtekens bij", zegt Richard. "Heavy metal zou namelijk wel mijn voorkeur hebben. Als ik er een goed gevoel bij heb, dan werkt het, toch?"

Ook RTL Nieuws-lezer Onne gelooft in de positieve werking van muziek. Maar ook hij zet vraagtekens bij de bewering dat heavy metal niet zou werken. Heavy metal is dé muziek die hem er telkens weer bovenop helpt. Ook die keren dat hij in het ziekenhuis lag. "De enige twee momenten dat ik rustig werd in mijn kop, was toen ik metal opzette. Niet het slappe werk van Metallica of zo, maar keiharde metal."

Voor de geïnteresseerden: Anaal Nathrakh, Vader, Cannibal Corpse, Helheim. "Het is de enige soort waar ik naar luister. Het moet heel zwaar zijn, daar wordt ik rustig van. Ik gebruik geen medicatie. Muziek is mijn medicijn."

'Er moet ritme in zitten' 

Metal lijkt voor sommige mensen dus te werken. Professor Hans Jeekel reageert wat verbaasd als we hem dit voorleggen. Heavy metal bleek in zijn onderzoeksgroep geen effect te hebben. Als mensen toch steun willen zoeken bij deze muzieksoort, adviseert hij deze patiënten heavy metal te kiezen van een wat rustigere soort.

"Er zijn aanwijzingen dat de muziek aan bepaalde voorwaarden moet voldoen. Er moet een zeker ritme in zitten dat aansluit bij het hartritme, er moeten harmonieën zijn en pauzes. In sommige muziek zit dat niet. Dan werkt het niet goed."

Richard reageert: "Mijn schoonvader vindt het ook niks, maar het gros van die gasten heeft conservatorium gedaan. Als je goed luistert, zit er echt wel iets van ritme in." 

Algemene structuur

Professor Jeekel zegt daarnaast dat het geen kwaad kan om muziek te luisteren die minder of niet effectief is. Behalve dan als er gehoorschade optreedt, dan moet je uitkijken. Hij wil graag verder onderzoek doen om te bepalen welke muziek het beste resultaat geeft. "Misschien ontdekken we een algemene structuur en kunnen we die muziek dan componeren."

Jeekel vertelt dat hij voorstander is van een richtlijn in de gezondheidszorg. Dat als mensen muziek willen luisteren tijdens de ingreep, dat artsen deze wens altijd moet honoreren. 

In sommige gevallen wordt de muziek nu al actief aangeboden. Zoals bij het maken van een MRI-scan. "Daar mag je ook muziek opzetten", weet Richard. Alleen, daar gaan we weer... "Toen ik hoorde waar ik uit kon kiezen zei ik: doe dan maar niks." 

Toch is hij positief over de ontwikkeling dat muziek omarmd wordt in het ziekenhuis. "Het is toch een soort afleiding",  zegt hij. "Als je moet bijkomen van zo'n operatie en je ligt 24 uur in een zaal waar het doodstil is, dan gaat alle concentratie naar de pijn toe."