Geen advocaat en geen publiek bij proces Nabil B.: dit zijn de gevolgen
De schokkende moord op advocaat Derk Wiersum zorgt voor een unieke situatie vandaag: de deuren van de rechtbank op Schiphol blijven vandaag dicht tijdens het liquidatieproces Marengo.
Alleen procespartijen, zoals rechters, officieren van justitie, advocaten en de verdachten, mogen aanwezig zijn. Maar pers en publiek worden geweerd.
"Het proces staat nu nog meer onder druk dan het al stond", zegt Sven Brinkhoff, strafrechtexpert verbonden aan de Open Universiteit. Het is niet zeker wat er nu zal gebeuren. In het meest extreme geval wil kroongetuige Nabil B. niet meer op zitting getuigen. "Zijn broer en nu ook zijn advocaat zijn vermoord. Hij kan denken: ik trek me terug als kroongetuige."
Vraag of Nabil B. komt
Nabil B. heeft al verklaringen aan de politie en de rechter-commissaris afgelegd. Wat hij heeft verklaard kan als bewijs worden gebruikt. "Maar het verklaren op een zitting is wel een wezenlijk onderdeel van de kroongetuigenregeling. Het is belangrijk dat een kroongetuige op zitting komt en verklaart."
Dan heeft de verdediging ook voor het eerst de mogelijkheid een kroongetuige kritisch te bevragen en zo de betrouwbaarheid te controleren. "De hele kroongetuigenregeling werkt naar die climax toe: de zitting. Na alles wat er is gebeurd is het nog maar de vraag of Nabil B. er is om zijn verklaringen af te leggen."
Geen pers en publiek
De zitting die vandaag en donderdag in het grote liquidatieproces Marengo wordt gehouden, vindt achter gesloten deuren plaats, op last van de rechtbank in Amsterdam. In principe zijn alle rechtszittingen altijd openbaar, tenzij het om minderjarige verdachten gaat. "De implicaties van deze gebeurtenis zijn op dit moment nog niet volledig te overzien", zegt de rechtbank over de moord op Wiersum.
Strafrechtexpert Sven Brinkhoff kan zich voorstellen dat de veiligheid van de deelnemers van het proces in het geding is, maar het sluiten van de deuren raakt volgens hem wel de legitimiteit van het strafproces. "Veiligheid staat op nummer één, dat snap ik heel goed, maar een van de doelen van het strafproces is dat het grote publiek weet hoe het proces gaat en wat er besproken wordt."
Na afloop van de zittingen deze week komt de rechtbank waarschijnlijk met een verklaring over wat er die dag besloten en besproken is.
Fel protest journalisten
Journalistenvakbond NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren pleiten voor een openbare rechtsspraak. Ze zeiden afgelopen week er 'menselijkerwijs begrip voor te kunnen opbrengen dat rechtbank en OM alles op alles willen zetten om niemand onnodig in gevaar te brengen'. "Toch zijn we van mening dat juist nu alle partijen moeten uitstralen dat ze op geen enkele wijze willen wijken voor de geëtaleerde dreiging en geweld in deze zaak."
Gisteravond was er overleg met de president van de Amsterdamse rechtbank. Die liet weten dat de beslotenheid in principe alleen voor deze week geldt omdat het om een 'uitzonderlijke' situatie gaat. Vermoedelijk volgt vanmiddag wel een verklaring.
'Veiligheid zit wel goed'
Het is volgens Brinkhoff een trend dat alles wat in de rechtszaal wordt besproken, direct naar buiten komt. Hij maakt de vergelijking met het Holleeder-proces. "Dat proces werd ook veel in de media gebracht. "Door Twitter en andere media zijn mensen het gewend meteen te weten hoe een rechtszaak ervoor staat. De keuze om dat nu niet te doen, staat hier haaks op."
Het ligt volgens hem niet aan de veiligheid in de zittingszaal. "Die is gewaarborgd. Het gaat niet om de acute veiligheid van de mensen daar, dat zit wel goed. Ik denk dat ze het gesloten houden om met de advocaten en officieren na te praten wat er nu precies is gebeurd en wat dat voor gevolgen heeft voor de zaak. We zullen het moeten afwachten."