Jean werd bewusteloos in koelbad Dam tot Damloop gezet: 'Dit kan iedereen overkomen'
Afgelopen zondag werd de Dam tot Damloop abrupt gestaakt vanwege de hitte. Het ging bij een aantal deelnemers helemaal mis; zo ook bij Amstelvener Jean Fransman. "Ik was echt lekker aan het lopen. Uit het niets stortte ik in elkaar."
De Dam tot Damloop van 16,1 kilometer van Amsterdam tot Zaandam is populair bij hardlopers, getraind of ongetraind. 46.000 mensen schreven zich ervoor in. De laatste 4000 lopers mochten van de organisatie niet meer starten, want de hitte leidde tot levensbedreigende situaties. Op het heetst van de dag was het 25 graden.
Jean Fransman kan er, nu vier dagen na het evenement, over meepraten. Hij was goed getraind, liep de Dam tot Damloop al eerder en had zelfs een halve marathon in de benen. Toch ging het onverwacht helemaal mis, vertelt hij aan RTL Nieuws.
Geen signalen
"Ik startte om 12.15 uur, op het heetst van de dag. Maar daar merkte ik helemaal niets van. Ik liep op schema om 1.30 uur te lopen. Dat zou een prima tijd zijn."
Eén kilometer voor de finish voelde Jean zich nog goed. "Dat is het vreemde. Ik heb niks gemerkt, voelde het niet aankomen. Van het één op het andere moment ben ik in elkaar gestort. Ik was helemaal out. Het is best wel scary dat ik helemaal geen signalen van mijn lichaam heb gehad."
Oorzaak: de hitte. Jean had het geluk dat de organisatie van de Dam tot Damloop bij wijze van proef koelbaden had neergezet. Een opblaasbaar bad met ijs, waarin oververhitte lopers snel kunnen afkoelen. Noodzakelijk als je lichaamswarmte boven de 40 graden is.
Pas in de tent van de EHBO kwam Jean bij. "Toen was ik al in het koelbad geweest, maar daar heb ik helemaal niks van meegekregen. Toen ik weer bij bewustzijn was, duurde het lang voordat ik weer bij begrip was. Op simpele vragen als 'hoe oud zijn je kinderen' kon ik geen antwoord geven."
Jean werd een uur later naar het ziekenhuis overgebracht. Omdat zijn situatie stabiel was - anderen waren er erger aan toe - moest hij wat langer wachten. Zeker tien mensen zijn in een koelbad behandeld en één deelnemer moest zelfs worden gereanimeerd. Alle hens aan dek voor de organisatie.
Realistisch
Vanwege de situatie van Jean en andere lopers, voelde de organisatie zich genoodzaakt om de laatste 4000 deelnemers niet te laten starten. "Dat is natuurlijk superzuur voor ze. Dat gevoel kan ik me wel voorstellen, maar ik heb dit nu meegemaakt en ook bij anderen gezien wat er gebeurd is. De organisatie en de hulpverlening hadden hun handen vol aan mensen zoals ik. Op een gegeven moment kun je dat niet meer bolwerken. Realistisch gezien was dit het enige juiste besluit."
Volgens de hardloper had iedereen dit kunnen overkomen. Getraind of ongetraind. Die warmte is erg verraderlijk. Jean is lovend over de hulpverleners en het besluit om koelbaden in te zetten. "Ik wil er niet aan denken wat er gebeurd was als die er niet waren geweest."
Het herstel van de hardloper gaat langzaam, maar 'godzijdank' goed. "Het heeft veel tijd nodig. Het voelt alsof er een trein over me heen is gereden. Ik ben dagenlang brak en misselijk geweest en ik heb veel hoofdpijn gehad. En dan komt het besef wat er eigenlijk is gebeurd. Iedereen is zich rotgeschrokken."
Gelukkig is het voor Jean goed afgelopen. De artsen hebben hem verteld dat hij geen blijvende schade zal overhouden.
Oververhitting: het komt vaker voor
Sporten in de hitte kan verraderlijk zijn. Uit onderzoek van het Radboudumc blijkt dat het vaak voorkomt bij hardlopers, maar die merken er lang niet altijd iets van. Het feit dat je temperatuur oploopt, is normaal. Maar bij een enkeling gaat het mis en blijft die temperatuur stijgen. Boven de 40 graden kan het leiden tot gezondheidsproblemen. Soms zelfs tot een hitteberoerte.
Ons lichaam bestaat voor een groot deel uit enzymen (eiwitten) die bij 37 graden het beste werken. Door de te hoge temperatuur gaan ze stollen. Dat proces levert allemaal kleine stolsels in je organen op (zoals je nieren, hersenen en hart) waardoor die uitvallen.
Maria Hopman, hoogleraar fysiologie aan de Radboud Universiteit, zei eerder dit jaar tegen RTL Nieuws dat in dat geval één ding belangrijk is. "Dat is zo snel mogelijk en rigoureus het lichaam koelen. De beste methode daarvoor is iemand onderdompelen in water en dat water langs het lichaam laten bewegen. Daardoor verlies je warmte het snelst en dat kan levensreddend zijn."
Een koelbad is dan ook verreweg de beste optie. "Het duurt te lang om iemand naar het ziekenhuis te brengen, dan ben je zo 10 tot 15 minuten bezig. Bovendien, in het ziekenhuis hebben ze ook geen koelbad, dan gaan ze aan de slag met sponzen en coolpacks. Dat koelt te weinig af. Een tuinslang werkt dan nog beter."