Steeds meer doden op kruispunten: elk jaar 20.000 ongelukken

Dat blijkt uit een uitgebreide analyse van de onderzoeksredactie van RTL Nieuws op basis van gegevens van politie en Rijkswaterstaat over ruim 250.000 ongelukken in de afgelopen drie jaar. Meer dan 60.000 daarvan vonden plaats op kruispunten. 476 van die ongevallen bleken fataal.

Dodelijke ongevallen op kruispunten

Check je eigen buurt

Benieuwd naar ongelukken en gevaarlijke kruispunten in je eigen buurt? Voor alle woonplaatsen in Nederland heeft RTL Nieuws dit in kaart gebracht. Check je eigen woonplaats door te zoeken in onderstaande balk. 

Lees je vanuit de RTL Nieuws app en zie je geen balk? Update dan je app.

'Toename is geen toeval' 

Hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de TU Delft noemt de toename van verkeersdoden op kruispunten fors. "Het is zo groot, dat we denken dat het niet meer alleen door toeval kan worden verklaard. Dus er moet iets aan de hand zijn."

Wat de oorzaak precies, zou nader onderzoek moeten uitwijzen. "Het zou kunnen zijn dat bijvoorbeeld fietsers vaker hun smartphone gebruiken. Het kan ook zijn dat automobilisten op een aantal punten wat harder gaan rijden, maar dat weten we allemaal nog niet." 

Ongelukken per provincie

Met 95 fatale ongevallen zijn de kruispunten in Noord-Brabant van alle provincies het meest dodelijk gebleken in de afgelopen drie jaar. In Zuid-Holland waren de meeste ongevallen met gewonden.

Vooral fietsers de klos

Het merendeel van de fatale ongelukken gebeurde binnen de bebouwde kom, waar veel verschillende verkeersdeelnemers samen komen. Vooral kwetsbare weggebruikers zijn de klos. Zo waren bij meer dan de helft van de dodelijke ongevallen fietsers betrokken. 

Bij 142 kruispunten in het land zag de politie meer dan 10 ongelukken in drie jaar tijd of vielen er minstens 6 gewonden. Deze kruispunten zijn daarmee zogeheten blackspots.

Het kruispunt waar de politie de meeste ongelukken heeft geteld, ligt in de stad Groningen. De kruising van de Bornholmstraat en de Kotkastraat was goed voor minstens 30 ongelukken. 

Richtlijn nauwelijks toegepast

Het is niet verwonderlijk dat enkele zeer drukke kruispunten veel ongelukken tellen. Maar volgens hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de Technische Universiteit in Delft kunnen veel gevaarlijke kruispunten - ook de drukke - veiliger worden gemaakt. "Zeker bij de blackspots moet je kijken of je met maatwerk de boel verder kunt verbeteren."

Volgens Van Wee helpt het ook om binnen de bebouwde kom de maximumsnelheid te verlagen. "Als je de snelheid van het verkeer naar beneden kan brengen, zie je dat er veel minder dodelijke ongevallen zijn."

Verder hekelt de hoogleraar de wirwar aan verkeersregels bij kruispunten. "We hebben in Nederland richtlijnen voor de inrichting, zodat ze ook herkenbaar zijn. Bijvoorbeeld waar fietsers voorrang horen te krijgen en waar niet. Helaas worden die niet overal toegepast. Heel Nederland ligt vol met voorbeelden van waar juist een gebrek aan eenduidigheid is."

Gevaarlijkste kruispunt op de schop

De gemeente Groningen, beheerder van het kruispunt met de meeste ongelukken, heeft maatregelen genomen. Fietsers hadden eerst voorrang op de beruchte kruising. Maar zij waren vaak de dupe van automobilisten die hen over het hoofd zagen. Daarom zijn de voorrangsregels omgedraaid.

Nu fietsers geen voorrang meer hebben, is het aantal ongevallen volgens de gemeente afgenomen. Maar de huidige inrichting is niet zoals de richtlijnen voorschrijven, waardoor de herkenbaarheid afneemt. De gemeente broedt daarom op nieuwe maatregelen. Wat het precies wordt, is nog onbekend, maar de komst van een rotonde behoort zeker tot de mogelijkheden.

Verantwoording

Voor dit onderzoek heeft de onderzoeksredactie van RTL Nieuws gebruik gemaakt van het bestand geregistreerde ongevallen Nederland (BRON) van Rijkswaterstaat. De meest recente gegevens uit dat bestand, van 2016, 2017 en 2018 zijn gebruikt.

Alleen ongelukken waarvan een exacte locatie bekend is, zijn meegenomen. Voor de totalen zijn ook drie dodelijke ongevallen uit 2016 meegenomen waarvan alleen bekend is dat ze op een kruispunt (niet precies welke) plaatsvonden.

Om onveilige kruispunten te vinden is gebruik gemaakt van de blackspotmethodiek. Het liefst had RTL Nieuws ook in de analyse de intensiteit meegenomen, maar daarvoor is helaas bij lange na niet voor elk kruispunt in Nederland openbare data beschikbaar.