Angela vecht al jaren tegen anorexia: 'Ik vond nergens hulp die werkte'

Anorexia krijg je niet van het ene op andere moment. Het is een sluipmoordenaar, weet Angela Porceddu uit Enschede. "Het begon rond mijn dertiende. Ik was depressief. Zag de zin van het leven niet en had ook faalangst. Ik voelde me niets waard."

Dat gevoel werd steeds erger. Over één ding had ze nog wel controle: eten. Of beter gezegd: zo weinig mogelijk eten. "En hoe minder kilo's, hoe minder de pijn."

Nu gaat het naar omstandigheden goed met Angela. Maar helemaal weg is de anorexia niet. "En die kan ook elk moment weer toeslaan", zegt ze.

Nieuwe aanpak in de maak

Uit recente cijfers blijkt dat de ziekte vier tot zeven jaar duurt. Bij jongeren en kinderen herstelt 75 procent, bij 25 procent wordt de ziekte chronisch. Omdat de zorg tekortschiet, komt het kabinet met een nieuwe aanpak voor anorexia. Er komen onder meer kenniscentra, de wachtlijsten worden aangepakt en de zorg wordt verbeterd. 

Betere zorg en snellere herkenning van de ziekte: dat is hard nodig, vindt Angela. Bij haar werd de ziekte veel te laat erkend. "Rond mijn 15de ging het al heel slecht. Ik at weinig en extreem gezond." Haar ouders zagen dat het niet goed ging. "Maar toen we naar de huisarts gingen, zei hij dat het wel goed zou komen."

Ouders pleasen: klein beetje eten

Het was voor Angela een trigger om juist nog minder te gaan eten. "En heel extreem te gaan sporten. Drie keer per week, heel veel hardlopen. De kilo's vlogen eraf. Het gaf me een heerlijk gevoel. Er waren dagen bij dat ik zo goed als niets at. Hooguit een klein beetje bij het avondeten, om mijn ouders te pleasen."

Begin 2017 ging het zo slecht, dat ze nog geen 40 kilo woog. Ze moest acuut hulp krijgen. "Ik kwam op een wachtlijst en na twee maanden was er een plekje."

Te laat. "Ik kwam onder de 39 kilo en moest opgenomen worden in het ziekenhuis. Daar is alle zorg gericht op bijvoeden. Je moet aankomen. Ik kreeg van die drankjes. Die dronk ik, want ik wilde absoluut niet aan de sondevoeding. Daar was ik doodsbang voor." 

Anorexia-zorg: wat gaat er mis? 

Kinderarts Annemarie van Bellegem behandelt veel anorexia-patiënten. "De wachttijden zijn te lang en de gevallen te complex", zegt ze. "De ziekte is moeilijk te herkennen, zeker in het begin. Er zit veel vertraging in de hulp, ook bij oppikken van ziekte door hulpverleners en iedereen die om het kind heen staat. Zorgverleners vinden het ook moeilijk om ermee om te gaan. De decentralisatie van zorg heeft die problemen nog meer blootgelegd, waardoor de wachtlijsten nog langer werden."

Angela werd daarna meerdere keren opgenomen. Ze had moeite met de regels, want die waren gericht op eten en aankomen. "Als ik me daar niet aan hield, werd ik naar huis gestuurd. Het hielp me niet."

Gesloten kliniek

Ze belandde daarna ook op wachtlijsten voor opname in gesloten klinieken. "Maar ook bij die opnames was bijna alle focus gericht op meer eten en aankomen. Niet op de reden waarom ik het probleem had ontwikkeld. Waarom ik depressief was én waarom ik mezelf wilde uithongeren."

In een kliniek in Groningen ging het zelfs zo mis, dat ze niet meer wilde leven. "Daar was zoveel concurrentie tussen de meisjes om af te vallen, dat ik het helemaal niet meer zag zitten. Vreselijk was het."

Wat gaat er veranderen? 

Een groep kinderartsen en psychiaters heeft op verzoek van de minister een plan van aanpak gemaakt. Daar staat in dat:

• Er expertisecentra komen. Daar gaat het niet om het bundelen van patiënten, maar het bundelen van kennis.

• Eetstoornissen moet eerder en beter herkend worden.

• Het moet duidelijk worden waar je terecht kunt met een eetstoornis. Nu is dat te versnipperd.

• Voeding onder dwang moet zo min mogelijk plaatsvinden.

• Als naast de eetstoornis nog een ander psychisch speelt, moet dit tegelijkertijd worden aangepakt.

Bij een andere eetstoorniskliniek kwam Angela ook op een wachtlijst. "Negen maanden heb ik erop gestaan. Uiteindelijk hoorde ik dat er voor mij geen plek was."

Uiteindelijk groeide langzamerhand het besef dat het zo niet langer kon. "Ik lag in het ziekenhuis toen de knop omging: als ik zo zou doorgaan, zou ik doodgaan. Dat wilde ik niet. Ik wilde anderen laten juist laten zien dat ik eruit kon komen."

Plezier dankzij voetbal

En dat lukte langzaam. Ook omdat ze plezier vond in haar grote passie: voetbal. "Voetballen vind ik leuk om te doen en ik vind het leuk om naar te kijken. Het lukte me weer om daar plezier in te krijgen. En om te voetballen moet ik ook eten."

Of de ziekte minder hard had kunnen toeslaan als ze eerder hulp had gekregen? Angela is ervan overtuigd: "Absoluut. Nu kon de ziekte heel groot worden in mijn leven. Als ik sneller goede hulp had gehad, had het niet zover hoeven komen."

Maar het is ook een heel complexe, ingewikkelde ziekte, beseft ze. "Daarom hoop ik dat er echt iets gaat veranderen en dat de zorg wordt verbeterd. De pikzwarte periodes die ik heb meegemaakt, die gun ik niemand."