Vijf vragen over de expliciete WhatsAppgroepen van je kind
Onthoofdingen, liquidaties en soms zelfs kinderporno: scholieren krijgen via WhatsAppgroepen de meest gruwelijke dingen doorgestuurd. Wat voor invloed heeft het op je kind? En hoe ga je als ouder om met zulke expliciete content? Twee experts geven antwoord.
RTL Nieuws ging de afgelopen maanden undercover in tientallen WhatsAppgroepen van scholieren. De groepen hebben veelal honderden leden die samen dagelijks duizenden berichten sturen. Een deel van die berichten bevat zeer schokkend materiaal.
Naast kinderporno en wraakporno gaat het om zeer gewelddadige video's waarin mensen worden vermoord, maar ook om racistisch beeldmateriaal of nazipropaganda.
1. Waarom sturen pubers elkaar dit?
Het gaat uiteindelijk allemaal om erbij willen horen, zegt Michiel Kalverda. Hij geeft lessen mediawijsheid aan jongeren. "Als vier kinderen in de klas giebelen om iets, wil je weten waar ze het over hebben." Datzelfde geldt voor deze groepen op WhatsApp, legt hij uit. "Om in zo'n groep te mogen, moet je jezelf bewijzen. Als er vijftien keer beelden van een lijk worden gedeeld, wil je dat overtreffen. Zo wordt de shockstandaard al snel verhoogd."
Het is overigens typisch puberaal gedrag om de grenzen op te zoeken, vervolgt Kalverda. Hij omschrijft WhatsApp als het nieuwe schoolplein. "Het is nu de belevingswereld van pubers. Waar je vroeger op het schoolplein of op MSN heftige plaatjes uitwisselde, doen pubers dat nu op WhatsApp."
Dat doorsturen gaat gedachteloos, zegt hij. "In de ene groep stuurt iemand een video, die een bepaalde reactie teweegbrengt. Daardoor denkt een ander: 'eens kijken of ik dat effect ook in een andere groep kan veroorzaken', en stuurt het in een split second door. Om sociale punten te scoren."
2. Zit mijn kind in zo'n WhatsAppgroep?
"Ga er als ouder maar vanuit dat je kind in zo'n groep zit", zegt Kalverda. "Het overgrote deel van kinderen zit tegenwoordig in zo'n groep. Het is de dagelijkse gang van zaken en een groot deel van hun belevingswereld."
3. Is het schadelijk voor mijn kind?
De choquerende en expliciete beelden kunnen met name emotionele gevolgen hebben en schadelijk zijn op de korte en lange termijn. Het kan bijvoorbeeld leiden tot lichte trauma's en angstreacties, zegt bijzonder hoogleraar mediaopvoeding Peter Nikken van de Erasmus Universiteit.
"Ernstige beelden, of het nou fictie of echt is, beroeren de emoties van kinderen. Volwassenen laat het ook niet onberoerd, maar voor kinderen is het risico op problemen groter." Zo kan het leiden tot nachtmerries en ervoor zorgen dat je kind slechter in slaap komt. "Kinderen zien de beelden steeds terug op hun netvlies, waardoor ze concentratieproblemen kunnen krijgen."
Naar de invloed van dit soort beelden op het brein van pubers is geen onderzoek gedaan, maar uit eerder onderzoek naar de effecten van bloederige en nare bioscoopfilms op kinderen blijkt dat ze er drie of vier dagen last van kunnen hebben. Soms zelfs nog langer, zegt Nikken.
Ook op de lange termijn kan het problemen geven. "Het gevolg kan zijn dat kinderen dit soort gruwelijke beelden gewoon gaan vinden, dat het ze emotioneel afstompt."
4. Moet ik de telefoon van mijn kind controleren?
Controle tot op zekere hoogte is goed, zegt Kalverda. "Maar ga niet als een malle lopen monitoren. Op het schoolplein zet je ook niet een docent bij elk groepje om de gesprekken van kinderen af te luisteren."
Software om je kind te monitoren, raadt hij dan ook niet aan. "Al moet je dat als ouder natuurlijk zelf weten. Beter is het om erover te praten en je te verdiepen in de belevingswereld van je kind, zodat je weet waar je kind online allemaal mee in aanraking komt."
5. Hoe moet je er als ouder mee omgaan?
Nikken en Kalverda adviseren ouders om met hun kind over dit onderwerp te praten. Dat helpt namelijk bij het verwerken van de heftige beelden. "Als kinderen erover kunnen praten, dan ebben het nare gevoel en de beelden weg. Ze kunnen het dan van zich af praten, dat is heel belangrijk."
Let daarnaast op veranderingen in het gedrag van je kind. "Is je kind teruggetrokken of juist heel druk? Komt-ie 's nachts uit bed? Dan kan er weleens iets aan de hand zijn en moet je met je kind het gesprek aangaan."
"Blaas het niet gigantisch op", benadrukt Kalverda. "De puberteit is nou eenmaal een fase waarin ze grenzen opzoeken. Wat ze alleen missen, is het besef dat alleen iets doorsturen op WhatsApp al strafbaar kan zijn. Dat is iets waar je als ouders voor moet waarschuwen."
