Kinderen van alle niveaus langer samen in de klas? 'Het geeft gelijke kansen'

Op het Liemers College zijn ze helemaal om: op hun locatie in Didam starten ze vanaf volgend schooljaar met een brede brugklas. Pas in het derde jaar worden de leerlingen ingedeeld op niveau. "Leerlingen krijgen meer tijd om erachter te komen op welk niveau (mavo, havo of vwo) zij het beste presteren", zegt de school over hun besluit.

Daarmee sluiten ze aan bij het advies van verschillende onderwijsorganisaties in het onderwijspact dat vandaag gepresenteerd wordt. Het is opgesteld door verschillende organisaties als LAKS, CNV Onderwijs, de VO-raad en de MBO Raad. Zij denken dat het de prestatiedruk bij kinderen kan weghalen en de kansengelijkheid zal vergroten.

Andere voordelen zijn volgens het Liemers College dat de overgang vanuit de basisschool beter wordt en dat leerlingen beter in hun vel zitten. Ook wijzen ze op wetenschappelijk onderzoek waaruit blijkt dat het positieve effecten heeft op de prestaties van de leerlingen. "Een bredere brugklas biedt ze heel veel extra's", zegt locatiedirecteur Eline van der Zeyst.

"De voordelen wegen op tegen de risico's, met name voor de sociale ontwikkeling", zegt ze. De leerlingen zullen dan klassikaal les krijgen, waarbij de docent in kleine groepjes toelichting geeft. Daarbij willen ze de verschillende niveaus goed in de gaten houden in de klas. "Bijvoorbeeld bij vwo-leerlingen moet je alert zijn hoe ze worden uitgedaagd. Dat is zeker een aandachtspunt."

Eindelijk enthousiasme 

Guuske Ledoux was redelijk verbaasd dat er zo veel verschillende onderwijsorganisaties zich achter de brede brugklas scharen. Zij is wetenschappelijk directeur van het Kohnstamm Instituut, een kennis- en onderzoekscentrum op het gebied van onderwijs, en zij merkte de afgelopen jaren dat veel partijen niet zaten te wachten op de stelselverandering.

Daarom vindt ze het goed nieuws dat verschillende organisaties nu om zijn, met name voor de kinderen die moeite hebben om mee te komen in het eerste jaar. "Er is wetenschappelijke consensus dat een vroege schoolkeuze niet in het belang is van laatbloeiers en kinderen uit lagere sociale milieus." Het zou een grote verandering zijn, maar volgens Ledoux wel mogelijk om te doen als de wil er is. 

Reactie onderwijsminister Slob

"Ik deel de wens om iets aan de vroege selectie te doen, maar ik ben er niet voor om álle kinderen op hun vijftiende een schooladvies te geven. We moeten ons realiseren dat dit voor sommige kinderen goed is, anderen hebben er juist baat bij om sneller op vmbo, havo of vwo te beginnen. Daarom is het belangrijk dat alle kinderen een brugklas kunnen kiezen die bij ze past."

"Ook wil ik af van de harde beoordelingsmomenten voor kinderen. Om die reden ben ik bezig om de eindtoets op de basisschool minder belangrijk te maken. Scholen moeten op meerdere momenten kijken waar een leerling staat. Zo kan een kind ook makkelijker naar een ander schoolniveau, als dat beter past."

"Verder komen er steeds meer 10-14-scholen, waar kinderen tot hun veertiende les krijgen. Dat stimuleren we ook. Daarnaast kunnen middelbare scholen nu al een brede brugklas instellen, waardoor kinderen langere tijd bij elkaar zitten voordat ze op een bepaald niveau les krijgen."

Toch ziet ze juist steeds meer scholen die een homogene brugklas bieden, dus met maar één niveau. "Dat is ook waar ouders om vragen en scholen bieden het meer en meer aan. Maar dat versterkt juist de kansenongelijkheid." Volgens Ledoux zal het voor de meeste leerlingen niet uitmaken als ze in een brede brugklas zitten, en helpt het de groep die pas later in hun schoolcarrière hun kansen pakt.

Te grote stap

De onderwijsonderzoekers van GION, gelieerd aan de Rijksuniversiteit Groningen, zien wel een aantal voordelen, maar vinden het een te grote stap om het onderwijs helemaal om te gooien. Uit hun onderzoek blijkt namelijk dat de schooladviezen vaak een hele goede voorspeller zijn van waar leerlingen later in het voortgezet onderwijs zijn.

"Voor het overgrote deel van de leerlingen komt het op tijd, en is het een passend advies", zegt Hanke Korpershoek van GION. Ook zijn er volgens hen al veel middelbare scholen met een heterogene brugklas, dus met verschillende niveaus, waarin leerlingen na het eerste jaar nog kunnen switchen.

"Het probleem dat wij gesignaleerd hebben zit niet in de overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs, maar in de flexibiliteit van scholen om leerlingen tussentijds op- of af te schalen", zegt Korpershoek. "Daar zou je in kunnen verbeteren." En de leerlingen voor wie het schooladvies niet duidelijk is, kunnen volgens haar het best naar een heterogene brugklas van twee jaar. "Die mogelijkheden zijn er nu ook al."