Zonnebank onder vuur: 'Belachelijk om te denken dat bruin worden gezond is'

Een uitje naar de zonnestudio. De 43-jarige Mirella van Ierland uit Zoetermeer vindt het heerlijk. "Ik ga twee keer per week. Dan lig ik twintig minuten onder zo'n tosti-geval. Heerlijk, zo ontspannend. Dat doe ik al jaren."

Als ze een kleurtje heeft, voelt ze zich beter én gezonder, zegt ze. "Bij een witte huid lijkt het alsof ik ziek ben."  

'Belachelijk idee'

Peter Huijgens van het Integraal Kankercentrum Nederland vindt dat we vandaag nog af moeten van dit soort denkbeelden. 

"Het is een belachelijk idee dat iemand met een blanke huid bruin willen worden. We moeten af van het schoonheidsideaal dat een zongebruinde huid mooi is. Niet bruin geworden tijdens een vakantie? Dat is juist een compliment!"

Waarom? "Omdat een mens met een blanke huid, met een reden blank is", zegt de hoogleraar. "Natuurlijk. Zonlicht is goed en een klein tintje ook. Maar we moeten echt stoppen om elkaar aan te praten dat bruin worden mooi is in een tijd waar zoveel mensen huidkanker krijgen."

Daarom pleit hij voor een verbod op zonnebanken.

'Kunnen niet langer bruin mooi vinden'

Dermatoloog Tamar Nijsten van het Erasmus MC beaamt deze oproep. "We kunnen niet langer ontkennen hoe groot het probleem rondom huidkanker wordt. Huidkanker is de snelst groeiende vorm van kanker."

De dermatoloog erkent: "Maar een gedragsverandering is ontzettend lastig. We zijn ons de afgelopen jaren meer bewust geworden van de gevaren van zonlicht, maar ons gedrag aanpassen is heel lastig."

'Voel me zoveel beter'

De drang om een lekker kleurtje te krijgen, is een hardnekkige. Er zijn momenteel 400 zonnestudio's in ons land. Volgens het Samenwerkingsverband Verantwoord Zonnen is dat aantal al jaren stabiel.

Waarom vinden we een kleurtje eigenlijk zo mooi? Socioloog Giselinde Kuipers verbonden aan de Universiteit Leuven, deed onderzoek naar schoonheidsidealen door de eeuwen heen. "Heel veel schoonheidsidealen hebben te maken met status", zegt ze. Een zongebruinde huid was lange tijd helemaal geen streven voor veel vrouwen.

 "Rijke vrouwen met een hoge status hoefden niet op het land te werken, maar konden lekker zitten. Hun huid kon dus wit blijven. Hoe witter de huid, hoe beter. Vrouwen poederen hun huid tot 1910 ook vaak helemaal wit."

Veranderingen

Dat veranderde langzaam begin 20ste eeuw. "De armste mensen gingen toen in fabrieken werken en zagen geen daglicht. De rijkere mensen konden juist gaan reizen naar warmere oorden en dus kregen ze een kleurtje. Mode-icoon Coco Chanel, de Kim Kardashian van die tijd, had daarin een belangrijke rol. Zij kwam terug van vakantie met een bruine huid. Een trend was gezet."

Een zongebruinde huid wordt de laatste jaren nog altijd geassocieerd met buiten, en vakantie, zegt de socioloog. "Je ziet de laatste jaren dat modellen met gemixte achtergronden en goudbruine huiden het modebeeld bepalen."

De gedachte dat je dat zomaar kunt veranderen, zoals hoogleraar Huijgens hoopt, vindt ze dan ook wat naïef. "Schoonheidsidealen zijn hardnekkig."

'Ik voel me gewoon beter'

Ook zonnebankliefhebster Mirella moet er niet aan denken om te stoppen met zonnen. "Als ik een kleurtje heb, voel ik me beter en gezonder."

Toegegeven, ze is wel wat gaan minderen. "Vroeger lag ik gerust vier keer per week onder een zonnebank. Maar mensen zeiden: 'je bent wel heel bruin, je krijgt een beetje een wortelkleur'. Vandaar dat ik iets ben gaan minderen. Maar stoppen? Absoluut niet. Ik vind het heerlijk ontspannend. Hou op met dingen verbieden. Laat mensen zelf kiezen wat ze willen."

Reactie Samenwerking Verantwoord Zonnen

"Mensen voelen zich beter met een kleurtje. Een bruin tintje ziet er ook beter en gezonder uit. Maar dat is natuurlijk aan mensen zelf. Die moeten kiezen wat ze fijn en lekker vinden", zegt voorzitter Huub van Heest van de branchevereniging Samenwerking Verantwoord Zonnen. 

"In ons land maakt 17 procent van de bevolking gebruik van een zonnebank en gaat de gemiddelde bezoeker tien keer per jaar twintig minuten onder de zonnebank. De totale hoeveelheid zonlicht per jaar die een gebruiker daardoor ontvangt, is vergelijkbaar met die van één dag op het strand. Diverse wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat bij verantwoord gebruik van zonnebanken het risico op huidkanker minimaal is."