Hoogleraar gynaecologie: 'Vaginaal bevallen is echt niet altijd beter'
"Kijk per vrouw naar de risico's op latere klachten en beslis dan wat beter is: een keizersnee of natuurlijk bevallen." Dat zegt Bas Veersema, net officieel benoemd tot hoogleraar gynaecologie. Hij wil dat er meer onderzoek komt naar de gevolgen van bevallen. "Het is bizar dat we het in de hele wereld anders doen."
"Zodra pasbevallen vrouwen hun baby in hun armen hebben, zijn ze altijd tevreden", zegt gynaecoloog Bas Veersema. Maar hoe het jaren later geestelijk en lichamelijk met de vrouwen gaat, dat weet niemand. "In Nederland wordt niet in kaart gebracht wat het mogelijk letsel na zo'n bevalling is." Terwijl wél bekend is dat 1 op de 5 vrouwen haar bevalling als traumatisch ervaart. en bijna net zoveel vrouwen jaren later wordt geopereerd aan de gevolgen van hun bevalling.
Zaterdag verscheen een artikel in de Volkskrant waarin Veersema vertelt dat het lichaam van de vrouw niet altijd geschikt is om te baren. Hij stelt voor bij elke vrouw te kijken wat voor haar het beste is: vaginaal of een keizersnee.
Geweldig systeem, met zwakke plekken
Het artikel was voer voor vele reacties. "Ik wil de geboortezorg in Nederland niet veranderen, we hebben een geweldig systeem. De verloskundigen hebben veel kennis en doen fantastisch werk, maar na jaren als gynaecoloog en 35 jaar als verloskundige te hebben gewerkt, zie ik waar de zwakke plekken in het systeem zitten. En die wil ik aankaarten."
Vier vragen aan de kersverse hoogleraar.
1. Waarom is het lichaam van een vrouw steeds minder geschikt om te baren?
"Door de evolutie zijn we als mens rechtop gaan lopen en slimmer geworden. Kort gezegd: kinderen worden nu met een groter hoofd geboren en passen mechanisch minder makkelijk door het baringskanaal. Deze ontwikkeling is niet iets van de laatste jaren, maar gaat miljoenen jaren terug. Een vrouw die geen goede verloskundige begeleiding heeft tijdens haar bevalling, loopt enorme risico’s. Dat zie je aan de cijfers in ontwikkelingslanden."
2. Wat zijn de risico’s van een vaginale bevalling?
"Bij een zware vaginale bevalling zijn er risico's op de lange termijn, zoals incontinentie en verzakkingsklachten. Er komt enorm veel kracht op de bekkenbodem, die wordt opgerekt en beschadigd. Veel vrouwen krijgen daar na hun 40ste of tijdens de overgang klachten van."
Jaarlijks worden in Nederland 13.000 vrouwen geopereerd aan deze bekkenbodemproblemen. "Bij urineverlies krijgen vrouwen matjes, wat bij sommige van hen niet goed is gegaan. Maar de vraag waar de problemen vandaan komen, is hier onvoldoende onderzocht. In Zweden wel. Daar hebben ze een uitgebreide databank waaruit blijkt dat 14 procent van de vrouwen die vaginaal een kind hebben gekregen, later klachten krijgt van de bekkenbodem. Vrouwen die een keizersnee hebben gehad, hebben net zoveel problemen als vrouwen die nooit zijn bevallen."
3. Waarom is Nederland terughoudend in keizersneden?
"Een keizersnee wordt nu geadviseerd als noodgeval of als vaginaal bevallen echt niet lukt. In Nederland wordt 15 procent van de baby's via een keizersnee geboren. Natuurlijk zitten er risico's aan, het blijft een operatie. Maar ik wil ervoor pleiten dat er beter naar de vrouw gekeken moet worden voordat ze bevalt. Hierin wordt de keuze voor een keizersnee nu nog weinig meegenomen."
Bij 60 procent van de vrouwen gaat een bevalling prima, daarom associëren sommige vrouwen en zorgverleners een keizersnee als onnodig medicaliseren. "Maar 40 procent heeft te maken met klachten als totaalrupturen, inknippen, uitscheuren, een dramatische bevalling of een geestelijk trauma. Ik wil niet onnodig veel keizersnedes, ik wil dat er meer aandacht komt voor vrouwen die een hoger risico hebben op latere klachten. Soms is een intensievere of andere begeleiding voor en na de bevalling beter, of een geplande keizersnee, ook als het geen noodgeval is."
4. Wat moet er gebeuren om de zorg rondom een bevalling beter te organiseren?
"Er moet meer onderzoek komen. Ik verbaas me er bijvoorbeeld al jaren over dat inknippen tijdens de bevalling, om de vagina-opening groter te maken, over de hele wereld anders gaat. Wij knippen naar links, in Engeland doen ze dat rechts en in Amerika richting de anus. In Vietnam knippen ze bijna altijd, in Zweden bijna nooit."
"Hoe we het doen, lijkt meer in onze cultuur te zitten, dan dat wetenschappelijk bewezen is wat nou eigenlijk het beste is voor het lichaam van de vrouw. Vrouwen hebben tegenwoordig een levensverwachting van 86 jaar. We moeten veel meer weten wat de lange termijneffecten zijn van een bevalling, zodat klachten op latere leeftijd veel meer voorkomen kunnen worden."