Coronapaniek: dit kun je zeggen tegen je bezorgde opa en oma

"Als de uitbraak toch doorzet, weten we dat we ons in de eerste plaats moeten richten op oma en opa", zei Jaap van Dissel van het RIVM deze week in een interview. In verschillende landen gaan stemmen op om niet meer bij ouderen in het verzorgingstehuis langs te gaan en in Frankrijk is dit zelfs het officiële advies van de regering.

Vaak wordt 'geruststellend' gezegd dat het virus vooral voor ouderen en zwakkeren gevaarlijk is. Maar wat als je tot deze groepen behoort? Veel families krijgen nu te maken met een angstige opa of oma, die niet meer weten wat ze nog wel en niet mogen doen.

Erken de zorgen van ouderen

"Je kunt tegen je ouders zeggen 'maak je geen zorgen', maar ze voelen de angst en stress wel", zegt ouderenpsycholoog Sarah Blom. Volgens haar zijn veel ouderen niet opgevoed met praten over hun gevoelens, maar kan het juist enorm helpen om hun angsten onder woorden te brengen.

Ouderen voelen zich vaak al kwetsbaar doordat ze fysiek achteruit gaan, en ze horen en lezen dan ook nog overal dat ze een grotere kans hebben om te overlijden door het coronavirus. "Als je zegt dat ze zich geen zorgen hoeven te maken, neem je ze niet serieus. Dan gaan ze zich eerder van je afwenden, waardoor je ze ook meer niet een realistisch verhaal kunt vertellen."

Kijk naar de feiten

"Wij snappen dat mensen bezorgd zijn", zegt Jako Burgers, huisarts en woordvoerder van het Nederlands Huisartsen Genootschap. "Het is ook wel wat, in amper een week tijd zo'n toename in infecties in Nederland. Maar het gaat nog steeds om een beperkt aantal gevallen." Vooral het onbekende van dit virus maakt ouderen angstig, merkt hij op.

Om het nieuwe coronavirus in perspectief te plaatsen, kun je het volgens Burgers met griep vergelijken. De kans daarop is op dit moment een stuk groter dan op het coronavirus. "En verreweg de meeste mensen genezen van de griep, net als bij corona. Zeker gezonde ouderen." Als je verder fysiek in orde bent, is het risico bij ouderen niet veel hoger dan bij de rest van de bevolking, zegt hij.

Help met informatie verzamelen

"Er komen enorm veel berichten voorbij. Ik denk dat goed is om te kijken wat de feitelijke cijfers zijn", zegt psycholoog Blom. "Het is vaak fijn als een zoon of dochter kan helpen met informatie verwerken." Ouderen zien soms door de bomen het bos niet meer, waardoor ze meer gevaren zien dan nodig. En juist die angst kan fysieke klachten veroorzaken.

Toch betekent dat niet het coronavirus ongevaarlijk is. Zeker voor ouderen met gezondheidsklachten, zoals hart- en vaatziekten, is er een (beperkt) risico. Maar huisarts Burgers legt uit dat je de maatregelen niet in het extreme hoeft te trekken en het beste kunt kijken naar wat de onafhankelijke instanties aanraden. "Volg het nieuws, kijk naar de adviezen op thuisarts.nl en de site van het RIVM. En als je er niet uit komt, kun je het landelijk informatienummer (0800 1351) bellen."

Kijk mee naar wat ze wél kunnen doen

Volgens Sarah Blom is het belangrijk mensen perspectief te bieden op dingen die ze wél kunnen doen. Er zijn verschillende adviezen vanuit het RIVM waarmee je de kans op besmetting zo klein mogelijk kunt maken. Als mensen zich zorgen maken, kan het helpen om daarnaar te kijken. "Dan haal je mensen uit het slachtofferperspectief en geef je ze een actieve rol."

Wie lopen extra risico?

Voor zover bekend zijn er geen groepen die meer risico lopen om ziek te worden. Maar er zijn wel groepen die áls ze ziek worden, meer risico lopen op ernstige complicaties. Op basis van wat deskundigen ons vertellen, komen we tot de volgende lijst:

• Ouderen
• Mensen met hart- en vaatziekten
• Mensen die medicijnen gebruiken waardoor hun immuunsysteem verzwakt is, zoals veel MS-patiënten
• Diabetespatiënten
• Mensen met een hoge bloeddruk
• Longpatiënten

Ook mensen met kanker lopen een verhoogd risico op ernstige complicaties, omdat hun immuunsysteem vaak verzwakt is.