Steeds meer jonge patiënten willen een 'anorexiahond' maar die zijn erg duur

De dochter van Jolanda ging ziekenhuis in, ziekenhuis uit. "Wij zijn nu zo’n twee jaar bezig met een hulpverleningstraject voor de eetstoornis van mijn dochter en vijf jaar met haar psychische problemen. Op een gegeven moment ben je zo murw van de lange wachttijden, artsen die elkaar tegenspreken en steeds weer nieuwe medicijnen."

Jolanda en dochter Yentl (21) hoorden vorig jaar over assistentiehonden, bedoeld voor jonge mensen vanaf 16 jaar met een eetstoornis, PTSS, autisme of een combinatie daarvan. Na tien maanden op de wachtlijst te hebben gestaan, is het de bedoeling dat Yentl in ongeveer twee jaar tijd haar eigen pup gaat opleiden tot haar hulphond. Ze krijgt daarbij intensieve coaching en begeleiding. 

'Elke euro helpt'

Jolanda: "In de reguliere zorg is er niets meer over voor mijn dochter. 10.000 euro is veel geld, maar als het haar kwaliteit van leven geeft, wil ik dat geld uitgeven aan haar gezondheid." Het gezin heeft het geld niet op de plank liggen, dus is er een crowdfunding gestart, via website whydonate.nl. "Elk beetje helpt en ik ben iedereen ontzettend dankbaar", schreef Yentl erbij.

Niels Corver, mede-oprichter van Why Donate, ziet steeds meer jonge mensen zoals Yentl. "We hebben tientallen acties per jaar om geld bijeen te krijgen voor een hulphond voor iemand met psychische problemen. Vaak gaat het om een paar duizend euro en worden de acties succesvol gefinancierd. Het is iets van de laatste twee jaar, zegt Corver. “Ik mag je geen exacte getallen geven, maar ik zie dat het groeit." 

Website GoFundMe.nl wil die getallen wel geven en spreekt van een 'enorme stijging'. In 2018 waren er zes zogenoemde ‘campagnes’ voor hulphonden voor mensen met psychische problemen, in 2019 waren dat er elf en in 2020 tot nu toe dertig.

Verschil met 'gewone' hond

WEET, de Nederlandse patiëntenvereniging voor eetstoornissen, heeft meerdere (ex-)patiënten gesproken die zeggen baat te hebben (gehad) bij een hulphond. Ook komen er geregeld e-mails binnen van partijen die zo'n hulphond opleiden. Bestuurslid Casper Lopes Cardozo: "Dat een hond kan helpen voor eetstoornispatiënten lijkt aannemelijk, maar voor ons is nog even de vraag wat een assistentiehond onderscheidt van een gewone hond."

Volgens Lopes Cardozo blijkt uit de ervaringsverhalen dat verantwoordelijkheidsgevoel een grote rol speelt; je hebt iets om voor te zorgen en dat kan niet als je zelf te verzwakt bent, in het ziekenhuis ligt, of erger. Ook belangrijk is dat je een hond uit moet laten, waardoor je dagelijks het huis uit komt en in contact blijft met anderen. "En een hond oordeelt niet, horen we vaak. Nou zijn dat natuurlijk allemaal dingen die ook opgaan bij een normale hond, dus wij zijn heel benieuwd naar wat een hulphond nog meer kan."

Vaak 'complexe' patiënten

Bij mensen met een eetstoornis is heel vaak sprake is van een combinatie met bijvoorbeeld trauma, angststoornissen, autisme of depressie. Bij deze aandoeningen wordt de inzet van een hulphond al langer besproken. Comorbiteit (het hebben van meerdere aandoeningen) lijkt bij eetstoornissen meer regel dan uitzondering.

Bestuurslid Lopes Cardozo: "Dat maakt je een 'complexe' patiënt en het zorgsysteem is daar niet op ingericht, waardoor deze mensen vaak vastlopen in behandeltrajecten en wachtlijsten. Als een hulphond daarbij een verschil kan maken, juichen we dat natuurlijk van harte toe."

Op zoek naar wetenschappelijk bewijs

Er is nog geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het effect van hulphonden bij jonge mensen met een eetstoornis of andere psychische problemen. De faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht bestudeert op dit moment wel wat hulphonden doen voor veteranen met PTSS die al heel veel verschillende behandelingen achter de rug hebben. 

Universitair docent Nienke Endenburg: "We horen veel succesverhalen uit deze groep. Waar we vooral in geïnteresseerd zijn is: heeft zo'n hulphond een meerwaarde boven een gewone hond? Want het opleiden van die honden kost veel geld. Wat we ook willen weten: kunnen we wetenschappelijk hardmaken dat zo'n hulphond zin heeft? En ten derde: wat doet het met een hond om constant bij iemand met psychische klachten te zijn?"

Ook Endenburg merkt dat er steeds meer aandacht komt voor hulphonden voor mensen met psychische problemen. Ze ziet dat er veel aan crowdfunding wordt gedaan. "Als wij hard kunnen maken dat het veel zin heeft, bijvoorbeeld dat mensen minder medicatie nodig hebben of hun kwaliteit van leven stijgt, dan vind ik dat verzekeraars of gemeente alles of een groot gedeelte van de opleiding van de hond moeten vergoeden."

Bij jonge mensen met een eetstoornis of andere psychische problemen gebeurt dat nu zelden. Enkele tientallen gemeenten willen via de wet maatschappelijke ondersteuning nog wel eens een gedeelte betalen, weet Dutch Assistance Dogs, een stichting die assistentiehonden opleidt voor die doelgroep en de vraag ernaar ziet toenemen. 

Gabi Schulenburg (19) moet het zoals de meesten van crowdfunding hebben. Ze heeft de eerste helft van de opleiding zelf betaald en vraagt nu 5000 euro aan donaties. Volgende maand hoopt ze met haar hulphondje Mellow een certificaat te halen. Daarmee zit de training van bijna twee jaar erop.

'Mellow haalt voor mij alles uit de kast'

Zou een 'gewone hond' haar ook zo goed kunnen steunen als Mellow dat nu doet? Ze denkt van niet. "Voor mij is het verschil met een hulphond heel groot. Een normale hond mag nergens naar binnen, dus je angsten buitenshuis aangaan, gaat dan bijna niet. Als ik een herbeleving heb en dus in paniek ben, gaat Mellow blaffen, me krabben of likken. Hij haalt alles uit de kast tot ik weer terug ben in het hier en nu."

Ze durft al te zeggen dat Mellow haar leven weer leefbaar heeft gemaakt. Een leven dat lang in het teken stond haar trauma's, depressie en de eetstoornis. Exact de hoop die Jolanda voor haar dochter Yentl heeft.

Vragen over een eetstoornis?

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen waar je graag met een herstelde ervaringsdeskundige over zou willen praten? Dan kun je bellen met de hulplijn van WEET, de Nederlandse patiëntenvereniging voor eetstoornissen. Meer info op ww.weet.info of bel 085-1304617.