Stilleggen zorg werd patiënten fataal, baby Feetje en Wicher (63) te laat geholpen
Patiënten konden dit voorjaar vanwege de strenge coronamaatregelen maar zeer beperkt terecht bij huisartsen, ziekenhuizen en verloskundigen. Dit liep onder andere fataal af voor baby Feetje en de 63-jarige Wicher. "Dit mag nooit en te nimmer meer gebeuren", zeggen nabestaanden.
Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat meerdere patiënten zijn overleden, omdat ze niet fysiek bij de huisarts of verloskundige langs mochten komen.
Het gaat om patiënten die zelf geen corona hadden, maar andere ernstige klachten. Zij klopten dit voorjaar aan voor hulp, maar werden alleen via de mail en telefoon te woord gestaan.
Minister: onomkeerbaar leed
Het ministerie van Volksgezondheid bevestigt in een reactie aan RTL Nieuws dat mensen tijdens de eerste coronagolf gezondheidsschade hebben opgelopen. "Het heeft geleid tot zeer ernstige situaties en in het geval van overlijden tot onomkeerbaar leed en dat is natuurlijk vreselijk", zegt minister Tamara van Ark.
Om hoeveel mensen het precies gaat, weet het ministerie nog niet. Nu het aantal coronapatiënten weer fors toeneemt, moet voorkomen worden dat de reguliere zorg weer stil komt te liggen. Van Ark heeft daarom het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gevraagd in kaart te brengen wat de gezondheidseffecten zijn van onder meer uitgestelde, vermeden en niet gegeven zorg. Het RIVM laat weten dat ze hier komende maand meer over kunnen zeggen.
Zwangere Yelena verloor baby tijdens lockdown: 'Te laat serieus genomen'
Hans en Jeroen verloren dit voorjaar hun broer Wicher. "Hij was sportief en nooit ziek", vertelt Hans. "In april kreeg hij gigantische buikpijn, hij kon er bijna niet van lopen. Hij zei: 'Hans, ik krijg wel pillen mee, maar ze onderzoeken mij niet. Dat komt door corona'."
"Dat waren zo'n beetje de laatste woorden die ik van hem heb gehoord", zegt Hans. Alles ging telefonisch. Hij werd niet fysiek onderzocht, omdat de huisarts strikte bezoekregels aanhield voor hun patiënten.
Maagbloeding
Een week later overleed Wicher alleen thuis. Hij werd door de politie naast z'n bed gevonden. In het politierapport staat dat alles er op wijst dat hij is overleden aan de gevolgen van een maagbloeding. "Hij wilde gewoon dat ze hem onderzocht hadden, want hij vertrouwde het zelf ook niet", zegt Hans.
De broers zijn ervan overtuigd dat Wicher nog had geleefd als er geen corona was geweest. Aan een maagbloeding hoef je namelijk niet te overlijden, stellen ze.
Gezondheidszorg niet afsluiten
Na het overlijden van Wicher hadden de broers nog contact met de huisarts. Zij gaf aan dat ze erg terughoudend was met het ontvangen van een patiënt in de praktijk vanwege de coronamaatregelen.
"Dit mag nooit en te nimmer meer gebeuren, je moet te allen tijde toegang houden tot de gezondheidszorg. Wat voor virus er ook rondwaart, de toegang tot de gezondheidszorg mag nooit afgesloten worden", zegt Jeroen.
Dochter doodgeboren
Na 31 weken zwangerschap verloren Yelena en Hinco eerder dit jaar hun ongeboren kind, Feetje. In de dagen voordat het mis ging belde en mailde de ongeruste Yelena (34) meerdere keren met de huisarts en verloskundige. Ze klaagde over opgezwollen voeten en stuurde via de mail een foto van haar gezicht. Dat was opgezwollen, want Yelena hield vocht vast.
Een voorteken van zwangerschapsvergiftiging, maar ze mag niet langskomen. Hinco: "We werden op afstand gehouden, het contact verliep via de app en telefoon."
Op de dag dat het helemaal misging, kwam de verloskundige pas na het tweede telefoontje van Yelena langs, toen ze zei geen leven meer te voelen. "Ze ging mijn bloeddruk meten, die was torenhoog. Ze ging de hartslag zoeken van de baby en toen was er eigenlijk een hele lange stilte", zegt Yelena. "Toen direct naar het ziekenhuis en de arts zei: ik kan het niet vinden, er is geen hartslag."
Levensvatbaar
Yelena: "Mijn kind was 31 weken en ze was gewoon levensvatbaar. Ze had gewoon op tijd gehaald moeten worden. Als de verloskundige of de huisarts op tijd had gereageerd door bloeddruk te meten of mij op tijd naar het ziekenhuis te brengen, dan was het anders afgelopen."
Het ziekenhuis heeft onderzoek gedaan naar de oorzaak van de dood van Feetje. Een van de oorzaken is 'dat de coronamaatregelen ervoor gezorgd hebben dat de signalen misschien toch zijn onderschat door het ontbreken van fysiek contact met de zorgverleners'.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zegt na vragen van RTL Nieuws dat het duidelijk is geworden dat het op grote schaal uitstellen van zorg een negatief effect heeft gehad op de kwaliteit van zorg.
Extra geld uitgetrokken
Inmiddels blijkt uit de laatste cijfers van het ministerie van Volksgezondheid dat het aantal verwijzingen van huisartsen tot eind augustus ruim 800.000 keer lager was dan normaal. Nu de tweede golf is aangebroken, laat het ministerie weten dat het van belang is dat mensen die zorg nodig hebben die ook daadwerkelijk krijgen.
De minister trekt er in ieder geval extra geld voor uit om te voorkomen dat de zorg opnieuw stil komt te liggen.
Hoogleraar: groter probleem
De dossiers van Wicher en Feetje heeft RTL Nieuws voorgelegd aan emeritus hoogleraar patiëntveiligheid Jan Klein. "Het zijn beide zeer dramatische zaken, waarbij de coronamaatregelen de oorzaak zijn van overlijden."
Volgens Klein staan deze twee voorbeelden niet op zichzelf. "Ze staan voor een groter probleem. Ze illustreren allebei dat het tijdens de crisis beleid was om mensen op afstand te spreken in eerste instantie, via de telefoon en in tweede instantie pas te zien. Het moet zo zijn dat ook in andere praktijken mensen in acute problemen zijn gekomen."
"Het is van belang dat zorgverleners leren van deze voorbeelden. Daarnaast moet de drempel omlaag voor heel specifieke groepen patiënten", zegt Klein. Hij doelt dan onder andere op kwetsbare ouderen en zwangeren.