Tabaksfabrikanten betaalden grof geld voor goede plek in schappen
Tabaksfabrikanten kunnen forse boetes tegemoet zien omdat ze supermarkten geld gaven voor een mooie plek in de schappen. Er zijn miljoenen betaald, blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA).
De NVWA heeft in het voorjaar onderzoek gedaan bij zes supermarktketens. In 51 gevallen zijn verboden afspraken gemaakt door supermarkten en tabaksfabrikanten, zegt NVWA-woordvoerder Benno Bruggink.
Vergoedingen
Supermarkten kregen bijvoorbeeld geld van fabrikanten als hun producten mooi zichtbaar waren in een schap of exclusief in het schap kwamen te liggen. Zo moest de verkoop worden bevorderd.
In totaal maakten tien fabrikanten van tabaks- of aanverwante producten zulke afspraken, meldt staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) aan de Tweede Kamer. Het aantal contracten bij de supermarktketens varieerde van vier tot negen.
Een vergoeding varieerde van 10.000 euro tot zo'n 2 miljoen euro per jaar, zegt Bruggink. Bij iets meer dan de helft van de 51 overeenkomsten lag de vergoeding boven de 85.000 euro. Bij ruim een derde van de deals was sprake van een vergoeding van meer dan 250.000 euro. In de helft van die gevallen ging het om een bedrag van 1 miljoen euro of meer.
De fabrikanten kunnen voor een overtreding 45.000 euro tot 4,5 ton boete krijgen, vertelt Bruggink. "Afhankelijk van hoe vaak overtredingen zijn begaan." Supermarkten krijgen geen boete. "Omdat fabrikanten als aanbieder van het product degenen zijn die de overtreding begaan." De namen van de fabrikanten en supermarkten noemt hij niet. "Dat staat de tabakswet niet toe."
'Verontrustend'
"Ik vind het zeer verontrustend", schrijft Blokhuis over de afspraken. Aanleiding voor het onderzoek was het feit dat eerder al illegale afspraken zijn ontdekt tussen de fabrikanten en tabaksspeciaalzaken over vergoedingen.
"Dit lijkt erop te wijzen dat dergelijke samenwerkingsovereenkomsten tussen tabaksfabrikanten en verkooppunten ondanks een wettelijk verbod gemeengoed zijn", aldus de staatssecretaris. Er loopt nog een onderzoek naar mogelijke afspraken tussen tabaksfabrikanten en tankstations.
Reclameverbod
Het roken wordt ontmoedigd door de overheid en daarom is er ook een reclameverbod voor tabaksproducten. Sinds 1 juli is het verboden om tabakswaren uit te stallen in supermarkten. Vanaf 2024 mogen supermarkten geen sigaretten meer verkopen.
Tabaksfabrikanten zijn al vaker beboet voor illegale praktijken. Eind september kregen vier sigarettenfabrikanten van de Autoriteit Consument en Markt een boete van meer dan 82 miljoen euro vanwege concurrentievervalsing.