Ella (9) stierf door luchtvervuiling: uitspraak Britse rechter kan grote gevolgen hebben
Een 9-jarig meisje in Londen is na een gerechtelijke uitspraak het eerste officiële dodelijke slachtoffer van luchtvervuiling in Groot-Brittannië. Ella Kissi-Debrah was astmapatiënt en stierf als gevolg van luchtvervuiling door de ringweg rond Londen die vlak bij haar huis lag. Drie experts leggen uit wat de gevolgen van deze uitspraak kunnen zijn.
Een Britse rechter besloot deze week dat luchtvervuiling een rol heeft gespeeld bij het overlijden van de 9-jarige Ella Kissi-Debrah. Het is voor het eerst dat er juridisch een sterfgeval aan luchtvervuiling wordt gekoppeld.
Hoogleraar Luchtkwaliteit Maarten Krol noemt het een bijzondere uitspraak. "Het probleem in onderzoek was altijd de oorzaak aan het gevolg verbinden. Uit de statistiek weten we dat veel mensen overlijden door luchtverontreiniging. Dan vergelijken we voor hele grote groepen van minstens 10.000 personen, de luchtkwaliteit en de sterftecijfers."
Individueel niveau
"Daaruit wordt duidelijk dat slechte luchtkwaliteit een risico is. Als je ergens woont met slechte lucht, blijkt dat een trigger te zijn voor schade. Maar we zagen het nooit op individueel niveau. De vraag blijft op individueel niveau altijd: kwam het echt door de luchtkwaliteit. Dat is namelijk heel moeilijk hard te maken."
Onno van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde Maastricht University, is ook blij met de uitspraak in Groot-Brittannië.
"Eindelijk wordt hier een keer een juridische uitspraak over gedaan. In de wetenschap weten we al heel lang dat luchtvervuiling in de vorm van stikstofverbindingen en fijnstof gevaarlijk is. En dan vooral voor mensen met luchtwegproblemen zoals astma en COPD. Als zij worden blootgesteld aan vervuilde lucht zoals tabaksrook of fijnstof kan dat een longaanval oproepen. Dat kan acute luchtwegproblemen geven waaraan patiënten kunnen overlijden."
Bewezen relatie
Van Schayck wijst erop dat verschillende cohortstudies hebben bewezen dat er een relatie is tussen luchtvervuiling en overlijden. “Het gaat om tussen de 5000 en 11.000 personen die per jaar in Nederland eerder overlijden. Dat staat als een huis, daar twijfelt niemand aan."
Probleem is wel dat op individueel niveau duidelijk moet zijn dat het om luchtvervuiling gaat, en niet om andere oorzaken, zoals roken. "Daarom is er tot nu toe juridisch ook nog nooit een uitspraak gedaan. Kennelijk heeft de rechter daar met deskundigen zoals de behandelend arts naar gekeken."
Juridisch interessant
Hoogleraar publieke gezondheid Flemming Cassee denkt daarom dat deze zaak vooral juridisch interessant is. "Luchtverontreiniging wordt aangeduid als causale oorzaak van sterfte. Dat is wetenschappelijk nog nooit eerder aangetoond. Vanuit het RIVM proberen we aan te geven wie de grote veroorzakers zijn van luchtverontreiniging.
"Wat niet kan is een te geven welke individuen door luchtverontreiniging zijn gestorven. De oorzaken zijn vaak diverse factoren waaronder een al aanwezige ziekte zoals astma. Luchtverontreiniging kan de ziekte wel verergeren, en wellicht is dat dan fataal. Kennelijk heeft de rechter hier iets gezien wat een casual verband is. Het is één zaak in Engeland, maar vanuit juridisch perspectief is dit erg interessant."
Hoogleraar Van Schayck zegt: "Het zal me niets verbazen als zo’n rechtszaak ook in Nederland mogelijk gaat worden. De zaak in Engeland is ongetwijfeld gebaseerd op verklaringen van artsen. Ik ben heel benieuwd of zij de specifieke omstandigheden van dit meisje hebben onderzocht. Als dat zo is, verwacht ik ook zulke zaken in Nederland. Een rechter zal mogelijk op een gegeven moment uitspraken doen over verantwoordelijkheid van lokale of landelijke overheid in de bescherming van burgers, dat is een primaire taak van de overheid."
Tienduizend doden
In september vorig jaar werd duidelijk dat zo'n tien- tot vijftienduizend Nederlanders jaarlijks overlijden aan de gevolgen van vieze lucht en herrie. De onderzoeksredactie van RTL Nieuws maakte toen de vieze-lucht-en-herriekaart, op basis van schattingen van het RIVM.
De kaart toont voor het hele land het risico op ziekte of vroegtijdig overlijden als gevolg van vervuilde lucht of geluidsoverlast door verkeer, industrie en luchtvaart. Hoe roder het gebied, hoe groter de kans om ziek te worden van luchtverontreiniging of geluid.
Vieze-lucht-en-herriekaart
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De kaart is gemaakt van blokjes van 500 bij 500 meter. Opent de kaart niet (goed)? Klik dan hier.