Hanin (18) ontvluchtte de oorlog in Syrië, en zingt nu de sterren van de hemel in Nederland

Op het podium van het elfde seizoen van The Voice stond laatst een klein meisje met lange haren en grote bruine ogen. Ze kwam een beetje verlegen over, tot ze begon te zingen. Let it be, van The Beatles. En daarna: een Arabisch liedje, omdat Ali B vroeg of ze dat kon. Applaus, nog meer applaus, verblufte juryleden. Door naar de volgende ronde.  

Datzelfde meisje loopt nu met snelle tred door de gangen van het asielzoekerscentrum in Utrecht. Hanin al Kadamani heet ze. Ze draagt hippe witte gympies, haar voetstappen echoën omdat de hal verder leeg is, haar rode nepbontjas steekt fel af tegen de witte muren. Ze zoekt even, was het hier in deze vleugel nou naar links, of naar rechts?

"Ik woon hier pas een week", zegt ze. "Sorry, het is even wennen."

Het zal, zo zal later blijken, niet de enige keer zijn dat Hanin zich verontschuldigt. "Sorry, ik moet even zoeken naar dat Nederlandse woord." En, als we binnenkomen in het tweekamerappartement waar ze met haar vader, moeder en zus woont: "Sorry, het is hier een beetje krap, en je moet op bed zitten."

'Ik lach veel weg'

Hanins vader zet Arabische koffie (sterke smaak, zoet en bitter tegelijk), haar zus veegt de tafel schoon en haar moeder herschikt de zitplekken op de bedden. De afzuigkap van het keukentje wordt uitgezet zodat we elkaar kunnen horen. Want Hanin heeft een verhaal te vertellen. Een lang verhaal. Vol omzwervingen, onzekerheid, en ook wel angst – al lacht ze er veel bij. "Ja, ik weet het, ik lach veel weg", vertelt ze.

Hanin werd geboren in Shaqqa, een dorp in Syrië met 8000 inwoners. Het leven was er goed, ze ging er naar de basisschool, had vriendinnetjes, maakte ruzie met haar oudere zus en broer zoals broers en zussen dat horen te doen, speelde veel buiten en was close met haar familie. Er werd veel gezongen thuis, Arabische en Engelse liedjes. Hanins moeder wijst naar haar buik. "Toen Hanin nog niet was geboren, zong ik al voor haar."

Hanin was 9 toen de oorlog uitbrak. Een jaar daarvoor kwam haar vader gehavend thuis. "Hij was het niet eens met de regering", vertelt ze. "Toch, pap? Je was helemaal blauw."

Pap, die tegenover haar op een bed zit, knikt en legt zijn hand even op zijn nek – dáár hebben ze hem geslagen, hard – en op zijn oren: daar hoort hij nu continu een ruis sinds de klappen. "Maar je doet alsof het niets is", zegt hij, "want je wil je kinderen niet bang maken."

Kinderen beschermen

Vlak voor de oorlog definitief uitbrak, besloot het gezin te vluchten. Naar Venezuela, omdat daar een neef van Hanin woonde. Wat ze meenamen? Hanin plukt aan haar shirt. Om aan te geven: de kleren die ze droegen. "We moesten onze kinderen beschermen", vertelt Hanins moeder. Dat lukte in het begin redelijk in Venezuela. Ze woonden in een klein huurhuisje, de kinderen konden naar school, leerden er Spaans. 

Het land stortte in een economische crisis, de criminaliteitscijfers stegen en er kwamen demonstraties van felle tegenstanders van president Nicolás Maduro. Daar doet het Internationaal Strafhof in Den Haag nu onderzoek naar. Om te kijken of het regime zich schuldig heeft gemaakt aan mensenrechtenschendingen. In die chaos waar het land in verkeerde, kwam de gezondheid van Hanins broer Omar in gevaar. Hartproblemen, aangeboren, eigenlijk zijn hele leven al, als 8-jarig kind werd hij in Syrië al eens geopereerd.

Waanzin

Daarom wilde het gezin terug naar Syrië. Maar in Syrië woedde nog steeds de oorlog. Hanin gaat even verzitten. Het bed kraakt. "Het klinkt misschien voor buitenstaanders als – hoe noem je dat ook al weer, o ja: waanzin. Om terug te gaan naar een land in puin. Voor ons was het de enige oplossing. In Syrië kenden we de taal, de weg, de ziekenhuizen."

In 2016 kwamen ze naar eigen zeggen terug in Shaqqa. Dat was volgens Hanin niet meer het dorp zoals het ooit was, vertelt ze. "IS zat 8 kilometer verderop", vertelt Hanin. "Dat was eng. We zagen ze niet, maar wisten dat ze er waren. Het maakt me ook boos. Wie zijn die mensen? Door die mensen lag ons land ineens in puin en mijn leven ook."

Hanin zegt dat het gezin na elf maanden weer wegging uit Syrië, op weg naar Nederland. Toen begon volgens de familie hun vlucht zoals we die kennen van nieuwsfoto’s: vluchtelingen wandelend over straat met hun koffers achter zich aan, vluchtelingen in bootjes op de Middellandse zee, vluchtelingen verstopt in het ruim van een vrachtwagen. "Ik kan het niet meer vertellen allemaal, het is een wirwar als ik aan al die kilometers denk."

Uiteindelijk kwam het gezin in Nederland terecht, op aanraden van een neef. Die woonde er, en had gezegd: hier is het goed, veilig, de mensen zijn aardig. "Hij had gelijk", fluistert Hanin. "Mooie mensen, mooi land."

Waar ze zo kan van genieten, is de typische kleine gesprekjes die Nederlanders op straat voeren. Koetjes-en-kalfjes-gesprekken. "Oh, heet dat zo? Mooi woord. Ik onthoud het."

In Nederland woonde ze in azc's en huizen van mensen die hen hielpen. Ze probeert de woonplaatsen op te noemen en telt op één hand. Ter Apel, Leersum, Gouda, Groningen, Driebergen – en dan zijn haar vingers op – en Utrecht. "Ik kan geen koffers meer zien. Elke keer als ik mijn koffer zie, denk ik: gáán we weer."

Ze zitten nu een week in dit azc. De advocaat van de familie laat weten dat de familie in procedure is en wacht op een beslissing om 'al dan niet in Nederland te mogen blijven'. Meer wil ze er niet over kwijt.

Hanins spullen liggen bij een Nederlandse vriend op zolder. "Die vriend, Vincent heet-ie, kennen we van het azc in Leersum. Hij is fantastisch, hij doet heel veel voor ons. Als je vlucht, moet je hopen op hulp." Ze lacht: "Bij Vincent liggen dus ook heel veel schoenen van mij. Ik hou van schoenen. Echt héél veel."

Onzeker

Van andere vrijwilligers leerde ze Nederlands, en van haar docenten, klasgenoten. Ze volgt een niveau2-opleiding op het mbo, verzorging, ze wil later dermatoloog worden. "Ik heb zelf een slechte huid, vind ik, en daar word ik soms wel onzeker van. Ik vind het leuk om mensen mooi te maken en ben ook zo iemand die het leuk vindt om naar filmpjes te kijken waarop puistjes worden uitgeknepen, dat vinden heel veel mensen vies."

Ze sloot tijdens haar studie nieuwe vriendschappen. "Mensen vragen weleens of het niet gek is om overal vriendinnetjes te moeten achterlaten. Maar weet je? Je wordt zo flexibel als vluchteling. Ik ben al zo vaak opnieuw begonnen. Je doet het gewoon omdat het moet. Ik wilde snel hier studeren, vrienden maken, de taal leren. Ik wilde me, ja, hoe zeg je dat?"

Onderdompelen?

"Ja, dat."

Hoewel ze niet weet of ze mag blijven, probeert Hanin alles mee te maken wat ze mee kán maken in Nederland. Vriend Vincent gaf haar op bij The Voice. "In Syrië hebben we ook een talentenjacht op tv, en het was altijd al wel een droom. Ik hoop nog een keer in Amerika door te breken. Zingen is de wereld voor me." Tegelijkertijd vergeet ze de wereld, als ze zingt.

"Maar ik dacht: is zo’n programma wel wat voor mij?" Tot ze werd opgegeven door Vincent – 'zo'n mooi mens. Zo lief'. Hanin werd gevraagd om een filmpje in te sturen voor de eerste auditie. De blind auditions zijn net geweest, ze stierf bijna van de zenuwen, ze geeft het maar gewoon toe, ze was bang dat mensen zouden zien dat haar hand waar ze haar microfoon mee vasthield, trilde.

Liedje van vroeger

Maar toen ze Let it be had gezongen, en jurylid Ali B om een Arabisch liedje vroeg, waren die weg. "Ik zong het liedje dat mijn moeder altijd voor me zong." Hanin kijkt even naar haar moeder. Dan: "Dat liedje gaat over je land verlaten en onzekerheid omdat je niet weet of je kan blijven." Toen Hanin het als kind hoorde, was de tekst abstract. Nu weet ze hoe dat is, die onzekerheid.

Maar terugkijken: daar heeft Hanin niet zo veel mee. "Ik zeg altijd: alles kan. Echt alles kan. Daardoor houd ik hoop." Als je haar vraagt hoe ze iets heeft beleefd in de oorlog, of tijdens haar vlucht, dan komt-ie weer: de lach. "Ik lach denk ik ook omdat het zo absurd is, waar we allemaal hebben rondgezworven. En hoelang we al wachten op een verblijfsvergunning."

Vijfeenheid

Haar broer Omar woont op een andere opvangplek, vanwege zijn gezondheid loopt zijn procedure anders dan die van de rest van het gezin. "Dat is moeilijk", zegt Hanin. "We zijn een vijfeenheid. We hebben zo veel samen meegemaakt. Deze mensen" – ze wijst even in de ruimte – "en mijn broer, zijn de enige mensen die ik altijd bij me heb gehad. De enigen die ik niet achter hoefde te laten."

Al worden ze wel gek van elkaar, hoor, toegegeven. Hanin legt haar handen om de nek van haar grote zus. "Ik kan haar soms wel wurgen." Dan kijkt ze weer serieus. "We willen hier blijven. Alles kan. Dus ik houd hoop op een plekje voor ons gezin." Dan weer die grijns. "En mijn schoenenverzameling."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar hij of zij bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.