Zij willen voorrang bij een prik: 'Ik heb kanker, dit is mijn laatste jaar'
Verdient een kankerpatiënt voorrang bij een prik en moet iemand met reuma langer wachten? Nu het vaccineren is begonnen, dringen patiënten met een (ongeneeslijke) ziekte aan op voorrang bij een prik. Drie patiënten vertellen: "Dit is waarschijnlijk mijn laatste jaar, ik vind dat ik voorrang verdien."
Mensen tussen de 18 en 60 jaar met een medische aandoening kunnen vanaf februari met voorrang een prik krijgen bij de huisarts. Het gaat om miljoenen mensen, zoals patiënten met hartaandoeningen, nierproblemen en diabetes.
Maar het aantal vaccins is beperkt, wie mag eerst? Het Nederlands Huisartsen Genootschap is druk bezig met het maken van een richtlijn die uitkomst moet bieden. Voor kankerpatiënt Ellen, diabetespatiënt Jan Charles en nierpatiënt Valerie is er geen tijd te verliezen. Zij hebben allemaal hun reden waarom zij voorrang verdienen.
Ellen - uitgezaaide borstkanker: 'Mijn dood komt eraan'
"Ik heb uitgezaaide borstkanker. De kanker zit nu ook in mijn lever en als de chemo niet meer aanslaat, heb ik nog een paar weken. Dat de dood dichtbij is, weet ik. Sinds 1995 heb ik borstkanker. Het kwam en het ging, maar nu is de kans groot dat dit mijn laatste jaar wordt."
En dat moet een mooi jaar worden, vindt Ellen Kooijmans. "Ik wil nog naar een concert. Een hapje eten met vrienden en knuffelen met mijn geliefden. Ik verlang nog zo erg naar een fijne tijd, daarom hoop ik op 1 februari op die prik."
Ik gun het mezelf
Ellen snapt wel dat er mensen zijn die denken: jij gaat toch dood, waarom zou jij voorrang krijgen? "Dat mogen mensen denken. Mijn moeder is oud en zwaar dement, voor haar hoeft die prik niet meer. Maar voor mij wel. Ik vind dat ik nog even mag genieten en ik heb weinig tijd meer."
Het afgelopen jaar was zwaar. "Vanwege corona zocht ik niet de risico's op. Ik ben sinds een tijd weer alleenstaand, dat maakte het extra zwaar. Ik zag wel vrienden, maar op afstand en buiten in parkjes."
"Ik vrees dat het vaccineren een loterij wordt. Er zijn gewoon nog niet genoeg vaccins. Maar ik vind wel dat ik alles op alles mag zetten om de kans op een prik zo groot mogelijk te maken. Mijn huisarts en oncoloog ga ik vragen wat zij kunnen doen. Ik gun het iedereen, maar ik gun het ook mijzelf."
Jan Charles - diabetespatiënt: 'Ik wil uit die gevangenis'
"Een gevangenis. Dat is mijn leven sinds corona", begint Jan Charles Aarden (66). "Het enige uitje dat ik heb is de supermarkt. En dan ben ik altijd alert. En ik bezoek een oudere man vanwege mijn mantelzorgwerk. Op grote afstand, dat wel. Vanwege mijn diabetes en omdat ik die oudere man niet ziek wil maken, leef ik al maanden als een kluizenaar."
Risico
Jan Charles heeft sinds zijn achttiende diabetes. "Type1. Zo'n 100.000 mensen hebben die variant. Maar in totaal hebben zo'n 1,2 miljoen mensen diabetes. Al deze mensen zijn extra kwetsbaar door de corona-uitbraak. Uit cijfers van de eerste coronagolf blijkt dat er voornamelijk mensen met diabetes type 2 en overgewicht op de ic belandden. Door diabetes is je immuunsysteem al zwakker en als je corona krijgt, loop je extra risico."
Jan Charles vindt daarom dat diabetici recht hebben op voorrang. Vooral de groep die ook nog overgewicht heeft, omdat deze mensen extra risico lopen. "Omdat ik 66 jaar ben, ben ik bang dat ik nog een flinke tijd moet wachten op een prik. En ik doe nu misschien een boute uitspraak, maar ik vind dat ik voorrang verdien. Niet alleen om mijn eigen leven weer een beetje terug te krijgen, maar ook om mijn mantelzorgwerk weer op te pakken. Mensen hebben het al zo zwaar, mantelzorgers zijn in deze tijd ontzettend belangrijk."
Valerie - nierpatiënt: 'Ik wil mijn dochter weer naar school laten gaan'
"Mijn nieren werken bijna niet meer. Ik heb honderden, misschien wel duizenden cystes in mijn nieren", zegt Valerie van de Flier (41). Eigenlijk zou ze dit jaar een niertransplantatie krijgen, maar vanwege corona is dat niet doorgegaan omdat haar donor waarschijnlijk uit het buitenland moet komen. "Als ik corona krijg, is de kans dat ik overlijd 25 procent. En dat geldt ook voor al die anderen nierpatiënten."
Daarom vindt ze dat die patiënten voorrang verdienen. "En die bijna 1 miljoen 60-minners met een kwetsbare gezondheid. Het lijkt er op dat Hugo de Jonge ons bestaan is vergeten."
Stil komen liggen
Sinds corona is het hele leven van Valerie én haar gezin stil komen te liggen. "Mijn dochter Oriana van 7 is sinds maart niet meer naar school geweest. Ze zit thuis, opgesloten. Kan ook niet met vriendjes spelen. Ze doet het geweldig goed, maar ik vind het verschrikkelijk. Normale mensen die hun kind bewust gevangen houden, gaan de gevangenis in en krijgen tbs. Maar mij wordt geadviseerd om mijn kind niet naar buiten te doen vanwege de corona."
Valerie kan niet wachten tot ze weer een gewoon leven kan leiden. "Die prik kan niet snel genoeg komen. Ik weet niet wanneer ik aan de beurt ben. Met de huidige planning hoop ik op half mei. Maar er is nog zoveel onzeker. Ik weet nog niet eens welk vaccin ik krijg. Of ik het volhoud? Ik moet wel. Ik heb geen keuze."