Waarom krijgen jongeren onder de 18 geen vaccinatie?

Allemaal leuk en aardig, dat overzicht waarop je kunt aflezen wie wanneer aan de beurt is voor een vaccin. Zorgmedewerkers staan vooraan in de wachtrij, daarna volgen verpleeghuisbewoners. Helemaal achteraan de mensen zonder medische indicatie.

Maar wacht eens even, er zijn ook mensen die niet eens in het overzicht zijn opgenomen. We hebben het over de jongeren onder de 18. Een vergeten groep?

Kinderen worden minder ernstig ziek

Er is al veel geschreven over corona bij kinderen en jongeren. Tot op heden is duidelijk dat kinderen na een besmetting minder ernstig ziek worden en bijna nooit hoeven te worden opgenomen in het ziekenhuis na een besmetting met corona. Gelukkig overlijden in deze leeftijdscategorie zelden mensen. Als dat wel gebeurt, dan is sprake van onderliggend lijden.

In die zin is het wellicht logisch dat kinderen niet als eersten worden ingeënt. 

Verspreiding van het virus onder kinderen

Toch kunnen kinderen het virus wel verspreiden. De leeftijd van het kind speelt wel een grote rol. Het RIVM zegt: hoe jonger het kind, hoe kleiner de rol bij de verspreiding van het virus. Vandaar ook dat even de kans bestond om in deze lockdown de basisscholen alvast open te gooien.

Kinderen op de middelbare school zijn een ander verhaal. Vorig jaar namen de besmettingscijfers bij oudere kinderen in het middelbaar onderwijs enorm toe.

Dat is te zien in onderstaande grafiek. Vóórdat de scholen dicht gingen, zag je in de leeftijdsgroep 13 tot 17 jaar een hoge besmettingsgraad, hoger zelfs dan in alle andere leeftijdsgroepen. Nu, een paar weken na de sluiting van de scholen, is het niveau flink gedaald. De groep 18-24 gaat nu aan kop.

Kabinet kiest andere strategie

Als je kijkt naar de verspreiding is het misschien wél verstandig om oudere kinderen een vaccin te geven. Maar het kabinet koos voor een andere strategie en geeft voorrang aan 60-plussers en zieken. Waarom? Grotendeels omdat dit ook het advies was van de Gezondheidsraad, op 19 november.

Het voorrang geven wordt 'prioriteren' genoemd. Dat is een 'ingewikkelde kwestie', schreef de raad. Er zijn medisch-wetenschappelijke redenen om te kiezen voor bepaalde groepen, maar ook ethische argumenten. Het kiezen om de meest kwetsbaren te beschermen is een 'gangbare strategie', en wordt in de hele wereld toegepast. Alles is erop gericht ernstige ziekte en sterfte te voorkomen en te zorgen dat de zorg niet overbelast raakt.

Het kabinet had ook kunnen kiezen voor een strategie gericht op het terugdringen van de verspreiding van het virus. Dan worden eerst de mensen gevaccineerd die een grote rol spelen bij de verspreiding van het virus in de bevolking - jongeren bijvoorbeeld. Dit zorgt voor 'indirecte bescherming van kwetsbare groepen', schreef de Gezondheidsraad.

Toch zou deze strategie een gok zijn geweest. Het is namelijk onduidelijk in hoeverre gevaccineerden anderen nog kunnen besmetten. Dit moet nog worden onderzocht.

Goed, de overheid geeft ouderen en kwetsbaren voorrang. Toch is het misschien vreemd dat jongeren nu helemáál niet zijn opgenomen in de vaccinatiestrategie.

"Dit komt omdat er nog niet voldoende is getest op kinderen", zegt RIVM-woordvoerder Marah Michel in een eerdere corona-update. Uitbreiding naar lagere leeftijdsgroepen, bijvoorbeeld van 12 tot 18 jaar, volgt later als daar studies naar gedaan zijn. Ook die moeten weer worden beoordeeld worden door het Europees geneesmiddelenagentschap EMA.

Pfizer geschikt vanaf 16 jaar

Toch is het Pfizer-vaccin wél goedgekeurd voor mensen vanaf 16 jaar, zegt een woordvoerder van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG): "Dat is niet voor niks. Het is in ieder geval werkzaam en veilig genoeg om gegeven te mogen worden."

In het Verenigd Koninkrijk en Finland krijgen kwetsbare jongeren daarom vanaf 16 jaar wél een uitnodiging voor een vaccinatie. Dat zou dus hier ook kunnen.

Overigens ligt het bij het Moderna-vaccin weer anders. Dit mag alleen toegediend worden aan volwassenen. "Dat komt omdat het te weinig is getest op jongeren", zegt de CBG-woordvoerder.

Voorlopig moeten de jongeren het dus doen met deze zin op de website van de Rijksoverheid: "Als er aanvullende studies zijn gedaan naar de effectiviteit, werkzaamheid en veiligheid bij lagere leeftijdsgroepen, bijvoorbeeld jongeren van 12 tot 18 jaar, volgt mogelijk uitbreiding van de vaccinatiestrategie naar deze groepen."

Duidelijk is wel: áls de goedkeuring er is, zullen jongeren niet gelijk als eersten aan de beurt komen. Tenzij het kabinet de strategie opeens omgooit.