Remco is diplomaat en woont met man en drie kinderen in China: 'Een beetje terug de kast in'

Het is al een paar jaar geleden dat Remco en zijn man Carter samen met dochter Ella het voor homo's 'veilige Amsterdam-Centrum' verruilden voor Shanghai. In China, een 'fascinerend, mooi land', volgens Remco, is homoseksualiteit niet bij wet verboden is, maar er moet nog wel heel veel gebeuren aan de acceptatie ervan. Remco moet daarom soms 'een beetje terug in de kast' om zijn werk goed te kunnen doen.

'Maakt iedere homo mee'

Zelf relativeert hij dat. "Iedereen die homo is maakt dat weleens mee denk ik, dat je maar even verzwijgt dat je een relatie hebt met iemand van hetzelfde geslacht. Dat voelt zeker niet goed, maar dan moet je aan het grotere belang denken." 

Ook komt het voor dat hij via zijn werk een cadeau krijgt 'voor zijn vrouw'. "Maar dat gebeurt in Nederland ook. De eerste keer dat ik in China een uitnodiging kreeg voor mij en mijn 'man', voelde wel als een kleine overwinning."

Verder zijn mensen vooral heel nieuwsgierig. "Er zit een bruine kroeg een paar straten bij ons huis vandaan, waar veel mensen uit de LHBTI-gemeenschap komen. Daar valt vooral op hoe anders ons leven is in vergelijking met dat van homoseksuele Chinezen. Zij zijn vooral nog bezig met durven zeggen wie ze zijn, wij zijn twee getrouwde mannen met drie kinderen. Daar krijgen we veel vragen over."

Aangesproken op straat

"Maar het gebeurt ook dat we op straat worden aangesproken, in de supermarkt. Vaak begint zo'n gesprek met een opmerking over onze schattige kinderen. En dan zien ze wie er achter de kinderwagen staat, en vragen ze bijvoorbeeld waar de moeder is. Daar hebben we verschillende antwoorden op, die allemaal waar zijn. 'Ella's moeder is in Amerika', zeggen we bijvoorbeeld. Vaak is dat genoeg."

Witte knietjes

Er zijn maar weinig kinderen die denken: later word ik diplomaat. Maar Remco was zo’n kind. Toen hij vijf was, verhuisde het gezin Van Wijngaarden naar Madagaskar voor het werk van zijn vader bij Radio Nederland Wereldomroep.

Remco was een jaar of zeven toen hij zich realiseerde dat hij een andere huidskleur had dan zijn klasgenoten. "We hadden allemaal een korte broek aan en zaten in een kring. Ik zag al die knietjes, ook de mijne, witte tussen al die donkere knieën."

Gediscrimineerd werd hij nooit, zijn huidskleur werd eerder als iets positiefs gezien, maar vanuit het besef dat hij 'anders' was, ging hij wel steeds meer observeren.

Een buitenbeentje

Dat werd versterkt toen hij zich ervan bewust werd dat hij op mannen viel. "Ik denk dat ik in Madagaskar maar van één man wist dat hij homo was. Ik was dus wel echt een buitenbeentje met mijn huidskleur en geaardheid. Altijd keek ik bij anderen af hoe ik me hoorde te gedragen."

Ook leerde hij daar wat armoede is en hoe onveiligheid voelt. "Madagaskar is een geweldig land, maar er is heel veel armoede. Daardoor hadden we ook veel te maken met inbraken, mensen wisten dat wij als wit gezin waarschijnlijk meer geld hadden."

Te onveilig op school

En als kind maakte hij de revolutie in Madagaskar mee. Militairen namen de macht van de president over. "We konden een of twee jaar niet naar de lokale school. Die werd gesloten omdat het te onveilig was. Mijn ouders organiseerden thuisonderwijs voor mijn zussen en mij, en voor kinderen van andere expats."

Bij hem thuis stond altijd de radio aan, omdat zijn vader voor zijn werk de kwaliteit van de uitzendingen in de gaten moest houden. "Ik werd een echte nieuwsjunk: alles wat er in de wereld gebeurde, wilde ik weten. En ik bedacht: later wil ik diplomaat worden, zodat ik ook iets kan veranderen."

Na de revolutie mocht op de lokale scholen geen Frans meer worden gesproken. Daarom ging Remco naar een internationale Franse school, samen met onder anderen kinderen van diplomaten, bij wie hij over de vloer kwam. 

Grote aanpassing

Terugkijkend heeft zijn jeugd in Madagaskar Remco gevormd. De ambitie om dingen te veranderen, heeft hij nog steeds. Als consul-generaal zet hij zich in China in voor duurzaam ondernemen, het Nederlandse consulaat draagt in Shanghai bij aan de organisatie van de GayPride en nog niet zo lang geleden werd er met Nederlandse steun een kliniek opgericht waar mensen zich anoniem kunnen laten testen op hiv en aids.

Remco is er voor Nederlanders in China die hulp nodig hebben, zoals gevangenen die als het lukt elke maand bezoek van hem of zijn medewerkers kunnen verwachten. "Ze hebben vaak geen familie in de buurt die kan langskomen, dat is heel eenzaam."

Droombaan opgezegd

Het diplomatenbestaan is een bijzonder leven. Om de paar jaar verhuizen naar een ander land, is daar een groot onderdeel van.  "Gelukkig is mijn man Carter daar vrij makkelijk in. Ik zeg weleens: als diplomaat is het minder moeilijk, je komt terecht op een consulaat of ambassade in een ander land, waar je gelijk je collega’s en je structuur hebt. Maar je gezin moet zich daar veel meer zelf zien te redden."

Carter koos ervoor zijn 'droombaan' op te zeggen. Tot kort na de adoptie van Ella, het gezin woonde toen in Amsterdam, was hij zenderdirecteur van Net5. "Zoals meer jonge ouders namen we allebei een dag vrij en de moeder van Carter hielp op de andere dagen met Ella. Maar dat werkte niet voor ons. Onze droom om een gezin te stichten was eindelijk gelukt en Carter wilde er volledig voor Ella zijn. Hij koos ervoor zijn baan op te zeggen – we zitten in de gelukkige situatie dat dat ook mogelijk is."

Waar Remco eerst alleen de wereld over reisde – hij werkte al in Nigeria, Indonesië, Kosovo, Geneve en New York  – reist het gezin hem nu achterna. Op het moment in Shanghai, over een half jaar door naar Bangkok, waar Remco ambassadeur wordt.

Goede scholen

"Bij zo’n beslissing weegt tegenwoordig natuurlijk heel zwaar wat goed is voor de kinderen. Er zijn bijvoorbeeld landen waar je als diplomaat je familie niet mee naartoe kan en mag nemen, zoals Afghanistan. Of landen waar de doodstraf staat op homoseksualiteit. Maar we moeten nu ook nadenken over of ergens goede scholen zijn. Ik kan nu geen land noemen waar ik echt niet naartoe wil, maar er zijn wel landen waar we heel goed over zouden moeten nadenken."

Dat betekent niet dat Remco voor de makkelijke weg zal kiezen. Dat heeft hij nooit gedaan, zeggen ook vrienden vaak tegen hem. Niet alleen van anderen krijgt hij vragen, ook zijn kinderen zullen gaan beseffen dat hun gezinssituatie anders is dan de norm.

Vragen van Ella

"Daar hebben we goed over nagedacht: wat moeten we ze vertellen? De vragen beginnen nu al. Vriendjes vragen bijvoorbeeld waarom Ella een andere huidskleur heeft. En Ella of zij ook een moeder heeft. We antwoorden dan dat zij een moeder heeft met een donkere huidskleur, in Amerika. Haar volgende vraag is dan wat we gaan eten."

Natuurlijk is de kans groot dat de vragen lastiger worden als de kinderen ouder worden. Ella zal vragen over haar adoptie, Lily en Cooper, die via een draagmoeder zijn geboren, daarover. En ze zullen vragen naar waarom zij een papa en een 'baba' (het Vietnamese woord voor papa, de achtergrond van Carter) hebben.

"We zullen in elk geval de waarheid vertellen, op een manier die passend is bij hun leeftijd. En verder: ach, iedere familie is bijzonder, daarin zijn wij niet anders."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar hij of zij bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.