Advies Gezondheidsraad: vaccin AstraZeneca voor mensen tot 65 jaar
De Gezondheidsraad adviseert het kabinet om het Oxford-vaccin van farmaceut AstraZeneca eerst te gebruiken bij de bevolkingsgroep 60 tot en met 64 jaar. Boven die leeftijd is de werkzaamheid van het vaccin nog niet voldoende getest.
Om zoveel mogelijk ernstige ziekte en sterfte te voorkomen, adviseert de Gezondheidsraad de eerst beschikbare doses van het AstraZeneca-vaccin te gebruiken bij ouderen van 60 tot en met 64 jaar, te beginnen bij de oudsten.
"De commissie adviseert om daarnaast specifieke medische risicogroepen te vaccineren met een extra hoog risico. Voor een deel kunnen deze patiënten gevaccineerd worden met het vaccin." Het kabinet hakt op basis van het rapport van de Gezondheidsraad morgen de knoop door: of er inderdaad begonnen moet worden met vaccineren van mensen beneden de 65 jaar.
Minister De Jonge schetste gisteren in een Kamerbrief drie scenario's hoe er mogelijk om zou worden gegaan met het AstraZeneca-vaccin. In die brief noemde hij als nadeel van het 60-64-scenario, dat door de verminderde leveringen van AstraZeneca 'de vaccinatie van de zorgmedewerkers uit het resterende deel verpleeghuiszorg, gehandicaptenzorg, wijkverpleging en Wmo-ondersteuning pas eind maart kan starten'.
Slecht 1,4 miljoen vaccins
"Ook de groep bewoners en medewerkers van instellingen in de intramurale GGZ en 18-60 jarigen met een medische indicatie ontvangen in dit scenario pas later een vaccinatie", schreef De Jonge. Nederland krijgt in het eerste kwartaal van dit jaar slechts 1,4 miljoen vaccins van de Britse farmaceut, de bedoeling was eerst dat we er 4,5 miljoen zouden krijgen.
Het Europees Medicijn Agentschap (EMA) keurde het AstraZeneca-vaccin op 29 januari al goed. Maar omdat er nog niet genoeg getest is, kan nog niet met zekerheid gezegd worden wat de effectiviteit van het vaccin is bij mensen van 56 jaar en ouder.
Minder goed immuunsysteem
Volgens het rapport van de Gezondheidsraad is wél aangetoond dat het middel 'een immuunrespons opwekt bij ouderen' en dat de commissie er daarom vanuit gaat dat het vaccin ook werkt voor de groep van 56 tot en met 64. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen stelde dat eerder ook al. Zij zaten namens Nederland in het beoordelingscomité van het EMA.
Over de groep van 65 jaar en ouder staat er in het advies van de Gezondheidsraad: "Omdat het immuunsysteem minder goed gaat functioneren bij het stijgen van de leeftijd is bij ouderen vanaf 65 jaar onzeker of het vaccin voldoende werkzaam is."
Maar hoe kan het dat er mogelijk verschil zit in werkzaamheid van vaccins bij verschillende leeftijdsgroepen? Hoogleraar immunologie Huub Savelkoul van de Wageningen Universiteit legt uit: "Rond de leeftijd van 55 tot 65 vinden er veranderingen plaats in je afweersysteem. Het hele afweersysteem gaat achteruit. Mensen boven de 55 of 60 gaan verminderd reageren op vaccins."
Verval steeds groter
Volgens Savelkoul wordt het verval van je afweer steeds groter als je ouder wordt. En dus zie je ook dat mensen die ouder zijn minder goed reageren op vaccins. Maar er zijn wel veel individuele verschillen. Savelkoul: "Oudere mensen die veel zitten en weinig bewegen hebben een mindere vaccinrespons."
Net als bij de vaccins van Pfizer en Moderna moet je van het Oxfordvaccin twee prikken krijgen. Volgens AstraZeneca zelf werkt het vaccin het beste bij een tweede prik na twaalf weken. Bij bijvoorbeeld het vaccin van Pfizer wordt een tweede prik na drie tot zes weken aanbevolen.
AstraZeneca meldde eerder dat het vaccin 70 procent bescherming bood. Bij de eerste proeven was dit zelfs 90 procent. Dat hoge percentage was mogelijk een vertekend beeld. Het ging om een kleine groep proefpersonen, van wie een deel per ongeluk een verkeerde dosis van het vaccin kreeg.