Wat is een mRNA-vaccin en waarin verschilt het van andere vaccins?
We hoorden de term geregeld voorbijkomen in de persconferenties van minister De Jonge: een mRNA-vaccin. BioNTech/Pfizer en Moderna zijn zulke vaccins. Maar wat betekent mRNA nou eigenlijk? En waarin verschilt zo'n vaccin van de andere vaccins op de Nederlandse markt?
Er zijn op dit moment vier vaccins goedgekeurd in Nederland: BioNTech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Janssen. De eerste twee zijn mRNA-vaccins en die van AstraZeneca en Janssen zijn zogeheten adenovirusvaccins.
Laten we beginnen met de mRNA-vaccins. De m staat voor messenger, daarom wordt het in Nederlands ook weleens boodschapper-RNA genoemd.
Spike-eiwit
RNA is een molecuul dat qua chemische structuur sterk lijkt op het beter bekende DNA. Het zijn wel twee verschillende dingen, want RNA is een molecuul dat cellen nodig hebben om een eiwit te kunnen bouwen. Dit zit ook in het coronavirus.
Het mRNA-vaccin geeft een boodschap aan cellen. Hierdoor gaan die cellen eiwit aanmaken die normaal gesproken door het coronavirus worden aangemaakt. Dit wordt ook wel spike-eiwit genoemd.
Immuunsysteem in actie
Het vaccin lijkt dus eigenlijk een beetje op het coronavirus. Maar het is er maar een heel klein stukje van, bijna volledig onschadelijk gemaakt, vertelt hoogleraar vaccinontwikkeling Ben van der Zeijst. "Doordat het maar zo'n 10 procent van het virus is, word je er niet ziek van. Maar het zorgt er wel voor dat je immuunsysteem in actie komt."
Want je immuunsysteem herkent dan ook wanneer het echte coronavirus je lichaam in komt, om het vervolgens uit te schakelen door middel van afweercellen. Dat wordt uitgelegd in deze video van het ministerie van Volksgezondheid:
AstraZeneca en Janssen doen eigenlijk hetzelfde. Ook zij maken spike-eiwit aan waar je immuunsysteem van leert, om dan later eventueel het coronavirus te kunnen opruimen. Het grote verschil zit hem in de basis van het vaccin.
Verkoudheidsvirus
Deze vaccins zijn namelijk gebaseerd op adenovirussen. Dit zijn onschuldige verkoudheidsvirussen waar een klein stukje van de genetische code van het coronavirus aan wordt toegevoegd.
Op die manier gaat het afweersysteem aan de slag om antistoffen aan te maken tegen het spike-eiwit van het coronavirus. Komt het lichaam later nog eens in aanraking met het coronavirus? Dan wordt het virus herkend en maakt het lichaam meteen antistoffen aan.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Maar is het ene beter dan het andere? In principe niet, zegt Van der Zeijst. "Qua werking maakt het eigenlijk niet zoveel uit. Er is wel gebleken dat bij de adenovirusvaccins een iets hogere kans is op trombose. Het is een zeldzame bijwerking, maar hij is er wel."
DNA
Sommige mensen zijn bang dat een mRNA-vaccin aanpassingen kan doen aan je DNA. Van der Zeijst wil benadrukken dat dit niet klopt. "Het mRNA-molecuul dringt wel de cel binnen waar je DNA ook zit, maar je DNA zit in de celkern. Dat is afgesloten van de rest van de cel. Er is dus geen mogelijkheid dat mRNA daar binnendringt en het verandert. Dat zou ook heel gevaarlijk zijn. Zoiets zou nooit worden goedgekeurd."