Ahmet streed tegen drugsverslaving en Turks taboe: 'Ik had slecht bloed'

Ahmet (46) is vol lof over Najib Amhali, die ook jarenlang verslaafd is geweest aan drugs. Aan tafel bij Jinek vertelde de Marokkaans-Nederlandse cabaretier dat hij een verslavingskliniek heeft geopend in Abcoude.

Amhali zei: "Toen ik met mijn verhaal naar buiten kwam, kreeg ik van wildvreemden via social media te horen: hoe heb je dat nou gedaan? Hele schrijnende dingen. Hele verhalen, vaak gaat het over zichzelf, maar ook over: 'Mijn man drinkt en slaat en ik weet niet wat ik moet doen.'"

Binnenshuis houden

Hij sprak bij Jinek open over de zwijgcultuur in de Marokkaanse gemeenschap, en zijn wens om het taboe doorbreken. "We komen niet uit een praatcultuur. We praten sowieso niet over gevoelens, laat staan over dit soort dingen. Het wordt binnenshuis gehouden, het is een enorm taboe. Het is juist belangrijk om erover te praten, om die eerste stap te zetten: luister, ik kan het niet alleen."

Ahmet Türkmen, die zelf met de zwijgcultuur te maken heeft gehad, is erg te spreken over hoe Najib Amhali zich inzet. "Respect hiervoor, het is heel goed dat hij deze stap neemt om mensen te helpen", vertelt hij tegen RTL Nieuws.

Ahmet woont sinds 2002 in Nederland, maar groeide op in Duitsland. Altijd was hij erg nieuwsgierig. "Ik wilde alles uitproberen. Bomen klimmen, van hoge bergen afspringen, ik deed het allemaal. En stiekem roken in het bos. Ik deed gewoon met mijn vrienden mee".

Op zijn 17de kwam hij in aanraking met harddrugs. Speed, cocaïne en heroïne. "Zoiets probeer je dan een keer, en een paar weken later nog eens. Het voelde heel fijn, het maakte me minder saai, dacht ik altijd. Ik kreeg ook constant te maken met prikkels, maar door heroïne werd het stil in mijn hoofd."

Overal pijn

Hij raakte verslaafd. Als hij wakker werd, voelde hij overal pijn. Hij moest gebruiken, anders kon hij niet functioneren. Zat-ie weer over te geven.

Het beheerste Ahmets leven. Hij is zelfs regelmatig naar Turkije gevlogen, met het doel om te stoppen. Maar dat mislukte keer op keer. "Ik wou het verbergen voor mijn familie, zodat ik niet hoefde te zeggen dat ik verslaafd was. Als ik dan terugkwam, kon ik opnieuw beginnen, dacht ik."

Op een zeker moment vertelde hij het zijn tante. "Het viel op dat ik niet at, aan het zweten was, en niets wou zeggen, omdat ik iets deed wat niet mocht. Toen moest ik het wel zeggen."

Niemand sprak erover

De Turkse gemeenschap is heel gastvriendelijk, maar ook heel gesloten, legt Ahmet uit. "Mijn hele familie wist het, maar niemand sprak erover. Problemen in families worden niet besproken, de deuren gaan dan dicht. Er werd gezegd: je stopt toch nu, ga naar de imam, ga trouwen, ga werken."

Er werd eigenlijk van het probleem weggekeken. En als er dan visite was, werd er niets over gezegd. "Met Ahmet gaat het gewoon goed, zeiden ze dan. Er stond dan wat ik noem een grote roze olifant in de kamer. Uit schaamte. Uit angst om buitengesloten te worden. Mijn vader had ook veel aanzien, dus daarom moest het stilgehouden worden. Een verslaving wordt toch gezien als een zwakte." De islam speelt daarbij een rol, zegt Ahmet.

Als er iemand in een familie een verslavingsprobleem heeft, dan wordt dat 'slecht bloed' genoemd. "Dat je genen slecht zijn. En men wil dan niet dat die genen worden overgedragen. Dus het kan zijn dat als je zou gaan trouwen, en de andere familie komt erachter, dat dat een reden is om het huwelijk tegen te houden."

Ahmet zegt dat in de Turkse cultuur veel onwetendheid is over drugs. "Scholing ontbreekt. Er is angst voor. Ik heb wel meegemaakt dat vrienden van mijn vader afstand namen, omdat ze bang waren dat hun kinderen ook verslaafd zouden raken. Het is ook onmacht."

Van schulden tot gevangenis

Bij Ahmet ging het van kwaad tot erger, want hulp waar hij wat aan had, kwam niet. Alles raakte hij uiteindelijk kwijt. "Ik had op een gegeven moment 60.000 euro schuld, raakte in scheiding, kwam in de gevangenis terecht, en raakte dakloos."

17 jaar lang wist hij niet dat er goede hulp bestaat voor mensen met een verslaving. Hij dacht zichzelf te kunnen redden. Totdat hij zo diep in de put zat, dat hij aan zichzelf moest toegeven dat verslaving een ziekte is. Hij zocht hulp.

In een professionele zorginstelling kwam Ahmet van zijn verslaving af. En dat is inmiddels 11 jaar geleden. "Het gaat goed met me. Ik heb een lieve vriendin, en zie mijn kinderen."

Ahmet schreef een boek en zet nu zijn ervaring en kennis in als coördinator van het Herstelnetwerk in de regio Gooi- en Vechtstreek. Hij helpt, ondersteunt en traint medewerkers van GGZ-instellingen, welzijnsorganisaties, verslavingszorg en gemeenten. "Mijn missie is dat mensen verslaafden leren kennen, zodat ze zien dat veel hardnekkige vooroordelen niet kloppen."

Zijn visie is dat verslaafden geholpen kunnen worden door professionele hulp, maar ook door ervaringsdeskundigen. "Mensen die je geloven. Het hielp mij ook om iemand te zien die eruit is gekomen. Neem de stap en zoek hulp, je hoeft het niet alleen te doen."

Verslaafden zoeken laat hulp

Jellinek, één van de grootste instellingen voor verslavingszorg in Nederland, ziet dat het vaak lang duurt voordat iemand met een verslavingsprobleem aanklopt bij hulpverlening. "Mensen moeten zich eerst realiseren dat ze een probleem hebben, voordat ze de stap maken. Daar zit vaak wel zeven jaar tussen", legt woordvoerder Floor van Bakkum uit.

Verslaving komt in alle lagen van de bevolking voor, maar hoe mensen ermee omgaan kan nog wel eens verschillen. "Mensen krijgen te maken met stigma's. In de Nederlandse cultuur wordt drugsverslaving ook als zwakte gezien. Van: eigen schuld, je bent er zelf mee begonnen en hebt het niet in de hand kunnen houden."

Maar de situatie en omgeving waarin iemand zit, kan grote invloed hebben op de ontwikkeling van een verslaving. In een cultuur van wegkijken of schaamte, is het moeilijker om een verslaving toe te geven. "Hoe eerder je zelf toegeeft dat je het niet meer in de hand hebt, hoe eenvoudiger de oplossing is."

Van Bakkum legt uit dat Jellinek zich ook richt op de naasten van verslaafden. "Die mensen hebben ook ondersteuning nodig, en krijgen tips hoe het gesprek aan te gaan. De naaste is heel belangrijk in het proces van herstel."