Gasprijs door het dak – maar de kraan in Groningen blijft vrijwel dicht

Nog nooit was de grondstofprijs zo hoog, zegt energie-econoom Hans van Cleef. Er lijkt geen rem op de prijs te zitten. "De normale gasprijs is 15 tot 20 cent per kubieke meter. Vandaag tikte de prijs al even de 1,60 aan. Een record. De prijs fluctueert met de minuut." 

Waar het heen gaat? Van Cleef: "Wie zal het zeggen?"

Vanwege de veiligheid voor de Groningers is de gaskraan in die provincie de afgelopen jaren ver dichtgedraaid. Maar stel dat we de gaskraan in Groningen weer open zouden draaien: zouden we daarmee het probleem van de prijsstijging kunnen oplossen?

'Draai de gaskraan open'

Energiespecialist Martien Visser: "We produceerden in Groningen 40 miljard kuub per jaar. Dat was 10 procent van de gehele Europese gasproductie. Ter vergelijking: we halen nu nog 4 miljard kuub per jaar uit de Groningse bodem."

"Het opendraaien van de gaskraan in Groningen tot 10 miljard kuub is een optie om de markt weer wat tot rust te laten komen en om deze winter door te komen", zegt Visser. "Als je de gaskraan weer meer open zou draaien, dan hebben we zeker voldoende om de winter door te komen. Dat zou ook een drukkend effect op de prijs kunnen hebben."

Goed voor de portemonnee

Ook econoom Van Cleef stelt dat het opendraaien van de gaskraan de gasprijs omlaag zou kunnen brengen. "Maar hoe hard die lijn omlaag zal gaan, is moeilijk te zeggen."

We moeten er ook niet te veel van verwachten, zegt Van Cleef. De Europese gasmarkt is 500 miljard kubieke meter (m3) groot. Als Nederland 6 miljard kubieke meter extra uit Groningen gaat oppompen, winnen we daar ook niet heel veel mee.

Het ministerie van Economische Zaken heeft al laten weten de gaskraan in Groningen alleen nog opendraait als de leveringszekerheid in gevaar komt. De bedoeling is dat de gaskraan in Groningen in 2022 bijna helemaal dichtgaat.

En ook de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), verantwoordelijk voor de gaswinning, laat weten de kraan niet open te willen draaien: "De minister geeft aan het veld zo snel mogelijk te willen sluiten. Dat onderschrijft de NAM van harte."

Strenge winter, hoge prijzen

Dreigt een gastekort? Experts maken zich serieus zorgen. Door de stijgende prijzen zal de energierekening van veel Nederlanders volgend jaar ook honderden euro's hoger uitvallen.

Vooral mensen die in een slecht geïsoleerd huis wonen en afhankelijk zijn van gas, zullen dat voelen in hun portemonnee. 

Dat de prijs zo hoog is, komt omdat de voorraden op een historisch laag niveau staan. De huidige lage voorraden hebben een aantal oorzaken. We hebben een relatief strenge winter gehad, en dus is er veel gas opgegaan.

Door verstoringen op de gasmarkt, zoals een toenemende vraag in Azië waar ze bereid zijn meer te betalen, is de prijs gestegen. En ook de import uit Rusland verloopt trager. Europa haalt 40 procent van het gas uit Rusland. 

Belasting verlagen

Wat voor opties zijn er dan nog? Er is nog een laatste knop waaraan gedraaid kan worden om de stijgende prijzen tegen te houden. De belastingen verlagen. "De prijs die consumenten betalen voor hun gas bestaat naast transportkosten, voor een groot deel uit energiebelasting en accijnzen", zegt Van Cleef. "En die belasting kan het kabinet verlagen."

Van Cleef heeft zijn twijfels of dat gebeurt. "Het demissionair kabinet heeft net besloten om de belasting op gas te verhogen, terwijl de belasting op elektriciteit verlaagd is. Ik verwacht eerder een eenmalige tegemoetkoming voor consumenten." 

Het ministerie van Economische Zaken laat weten dat 'de kwestie de volle aandacht heeft'. Er wordt gekeken naar allerlei opties en scenario's.