Je wilt Oekraïne helpen, maar wat kun je doen? 'Hulp bieden is een vak'

Het Rode Kruis heeft een simpel antwoord op de vraag hoe je als Nederlander iets kan bijdragen aan de hulpverlening in Oekraïne: doneer geld. "Dat is het meest efficiënt", legt woordvoerder Naomi Nolte uit. "Zo kunnen we organisaties in de regio helpen. Natuurlijk is het ook goed als er spullen die kant op worden gestuurd, maar dat is niet het meest efficiënt, aangezien veel mensen juist weg willen daar."

Schoon drinkwater nodig

Inmiddels hebben al heel veel Nederlanders gehoor gegeven aan de oproep om te doneren, tot nu toe 1,5 miljoen euro. Ongeveer een half miljoen daarvan gaat naar het Oekraïense Rode Kruis, dat al jaren hulp verleent in het land. "Zo delen ze op dit moment onder meer schoon drinkwater uit, omdat meer dan een miljoen mensen dat nu niet hebben vanwege vernielde watervoorzieningen. Daarnaast geven ze ook voedsel en medische zorg", zegt Nolte.

Dat laatste probeert Angelina Kucheruk ook vanuit Nederland bij elkaar te verzamelen. Ze is van de organisatie 'Oekraïense Gemeenschap in Nederland' en is sinds gisteren druk op zoek naar medische hulpmiddelen. "Antibiotica, pijnstillers, infusen, antiseptische middelen. Het is heel hard nodig in Oekraïne. We hebben een loods in Apeldoorn en zoeken nog een loods in Rotterdam waar we de spullen verzamelen. Daarna gaat het zo snel mogelijk naar Oekraïne."

De oorlog in Oekraïne

In de vroege ochtend van 24 februari kondigde de Russische president Poetin een militaire inval in Oekraïne aan. Al maandenlang bouwde het Russische leger troepen op langs de grenzen van dit land en nu is de oorlog echt begonnen.

Tot 1991 hoorden Rusland en Oekraïne bij de Sovjet-Unie. De landen zijn historisch en cultureel sterk met elkaar verbonden, maar Oekraïne richt zich steeds meer op het Westen en dat accepteert Poetin niet. Eerder legde Poetin de eis op tafel dat Oekraïne nooit lid mag worden van de NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Oekraïne is nu een soort buffer tussen het Westen en het Russische grondgebied en die buffer zou dan wegvallen. De eis van Poetin werd afgewezen.

Het doel van de huidige aanval is volgens Poetin 'demilitarisatie en denazificatie' en het 'beschermen' van mensen. Er zijn geen aanwijzingen dat Rusland daadwerkelijk bedreigd wordt door het Westen en de oorlog in Oekraïne wordt dan ook sterk veroordeeld.

Hoogleraar ontwikkelingssamenwerking Paul Hoebink van de Radboud Universiteit zegt dat het natuurlijk lief bedoeld is, wat Kucheruk doet. Maar toch raadt hij aan dit soort inzamelingen over te laten aan grote, professionele hulporganisaties. "Medicijnen verzamelen en opsturen is een specialisme. Ik snap dat mensen geschokt zijn, en dat ze dan de neiging hebben om gelijk actief te worden en te helpen, maar dat werkt niet altijd."

'Het is een vak'

Hoebink vertelt dat hij in het verleden vaak genoeg heeft gezien dat er bijvoorbeeld spullen naar een land werden gestuurd, die eigenlijk overbodig waren. "Noodhulp bieden is een vak. Laat het daarom over aan de professionals."

Hoogleraar filantropie Theo Schuyt van de Vrije Universiteit Amsterdam stelt daarnaast dat het moeilijk is om zomaar zelf spullen op te sturen naar een oorlogsgebied. "Je weet niet of je een land zomaar in of uit kan met je hulpgoederen. Logistieke lijnen worden namelijk vaak verscheurd in een oorlog, spullen blijven dan achter bij de grens."

Daarom zegt Schuyt dat je het beste hulporganisaties kan steunen die al actief zijn in Oekraïne. "Maak geld over naar organisaties die al geworteld zijn in het land. Of zoek uit welke bestaande organisaties in Nederland er banden hebben met Oekraïense organisaties."

'Ga demonsteren'

Naast geld overmaken, kun je nog meer doen om de Oekraïense bevolking te steunen. Zo roept vredesorganisatie PAX op om te demonstreren in Nederland. "We horen van de Oekraïners dat zij willen dat hun verhaal zo veel mogelijk verteld wordt", zegt woordvoerder Marlous van 't Pad Bosch. "Ga daarom demonstreren, spreek je eigen regering aan om sterker op te treden, om hardere sancties te uiten tegen Rusland." Dit weekend zijn er verschillende protesten aangekondigd in onder meer Amsterdam, Den Haag en Groningen.

Aschwin Cannoo van Stichting Transporteffect en chauffeursnieuws heeft ook nog een oproep: hij vraagt iedereen uit te kijken naar Oekraïense vrachtwagenchauffeurs in Nederland. Hun bankrekeningen zijn namelijk bevroren, waardoor ze op dit moment geen geld hebben voor eten of drinken. "Wees solidair voor de vrachtwagenchauffeurs. Denk niet op de weg: daar heb je weer zo'n Oostblokker, maar help hen in deze moeilijke situatie waar zij op dit moment in zitten. En let op: Oekraïense chauffeurs rijden niet alleen met een Oekraïens, maar vaak ook met een Pools of Tsjechisch kenteken rond."

'Chauffeurs hebben het heel moeilijk'

Cannoo schat in dat er op dit moment zo'n 10.000 Oekraïense vrachtwagenchauffeurs rondrijden in Nederland. "Zij hebben het heel moeilijk. Hun familie is in een oorlogsgebied, zij zijn ver weg van huis en kunnen niets doen. Terug naar hun eigen land gaan, gaat ook niet. Dan moeten ze namelijk direct het leger in. Je kunt je niet voorstellen hoe moeilijk die situatie nu voor hen is."

Daarom gaat Cannoo zelf morgen met een groep vrijwilligers het land door om voedselpakketten uit te delen. "Er zijn al duizenden euro's binnengekomen via onze doneeractie. Nu moeten we zorgen dat we de chauffeurs bereiken en dat we hen voor in ieder geval de komende dagen van eten en drinken voorzien. Het is een gigantische operatie, maar het is nodig. We hebben elkaar nodig."