Reacties op alarmerend klimaatrapport: 'Elke seconde telt'

Grote wereldmachten tonen een 'crimineel' gebrek aan leiderschap als het gaat om het klimaat. VN-topman António Guterres zei dat op de persconferentie van het VN-klimaatpanel IPCC.

Stop met gebruik steenkool

"De feiten zijn onmiskenbaar. Bijna de helft van de mensheid woont nu in een gevarenzone", aldus Guterres. "De grootste vervuilers op de wereld zijn schuldig aan brandstichting van ons enige huis." Hij roept de rijke G20-landen onder meer op te stoppen met het gebruik van steenkool. Ook wil hij dat armere landen, bijvoorbeeld kleine eilandstaten, geholpen worden om zich aan te passen aan klimaatverandering. "Elke seconde telt."

De grenzen aan de maakbaarheid in Nederland zijn bereikt, zegt de Unie van Waterschappen in een reactie op het rapport. Schade door extreem weer is niet meer altijd te voorkomen, aldus de waterbeheerders. Schade door overstromingen van de Europese kusten kan tegen het eind van deze eeuw vertienvoudigen ten opzichte van nu, schatten ook de wetenschappers achter het klimaatrapport.

Ver vooruit kijken

"We moeten ons aanpassen aan die verandering en ons voorbereiden op hogere temperaturen, langdurige droogte en meer neerslag en piekbuien", zegt voorzitter van de Unie van Waterschappen Rogier van der Sande. "Daarbij moeten we ver vooruit kijken, maar bovenal nu al handelen."

"Klimaatverandering vormt een steeds grotere bedreiging voor de aarde", zeggen de Natuur en Milieufederaties, waar per provincie vrijwilligers zich inzetten voor het klimaat. "De wetenschap is al veel langer duidelijk hierover. Het rapport bevestigt alleen dat de tijd om te handelen steeds korter wordt en Nederland in gevaar is. Daarbij komt ook nog eens de grote afhankelijkheid van Russisch gas, waarmee we helaas ook Poetins oorlogskas sponsoren. Daarom moeten we vol voor het halen van de klimaatdoelen gaan, met oog voor mens en natuur."

Licht op rood

"Dit rapport betekent dat het licht op rood springt, een groot alarm voor wat er op ons afkomt", zegt Maarten van Aalst, directeur van het klimaatcentrum van het Rode Kruis en hoogleraar Klimaat en Rampen aan de Universiteit Twente. De organisatie roept op tot het treffen van maatregelen op lokaal niveau, zoals bijvoorbeeld bos aanplanten op berghellingen.

Overheden moeten zorgen voor meer investeringen in noodzakelijke aanpassingen om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden. Dat zegt het Global Center on Adaptation (GCA), een internationale organisatie die onderzoek doet naar manieren waarop mensen zich kunnen aanpassen aan veranderende klimaatomstandigheden. "De organisatie en financiering moet beter", zegt de directeur van het GCA, Patrick Verkooije. "Het belang van adaptatie heeft grote voordelen voor de werkgelegenheid, voedselzekerheid, levensonderhoud en vermindering van directe schade aan huizen, wegen en natuur."

Veeboer in Somalië

"Ongelijkheid vormt de kern van de huidige klimaatcrisis", zegt klimaatexpert Bertram Zagema van de organisatie voor ontwikkelingssamenwerking Oxfam Novib. "Mensen die in de zwaarst getroffen landen wonen, hebben dit rapport niet nodig om hen te vertellen dat het klimaat is veranderd", zegt Zagema. "De hoogste prijs wordt nu al betaald door de veeboer in Somalië wiens hele kudde is omgekomen door extreme droogte."

Volgens het Wereld Natuur Fonds WWF is het duidelijk dat de huidige maatregelen niet genoeg zijn. "Hittegolven boven de poolcirkel, bosbranden in Siberië, overstromingen in Limburg. Het geeft een inkijk in wat een warmere wereld met zich meebrengt voor mens en natuur", zegt Merijn Hougee, klimaatexpert bij het WWF. Als het aan het WWF ligt, wordt er snel actie ondernomen om het tij te keren.

Nu actie ondernemen

Hier sluit Greenpeace zich bij aan. "Als we nu actie ondernemen, kunnen we nog steeds voorkomen dat het veel erger wordt", meldt Dewi Zloch, klimaat- en energie-expert bij Greenpeace Nederland. Ook Greenpeace vindt dat regeringen wereldwijd zich niet aanpassen, terwijl ze dat wel beloofd hebben. "We hebben leiders nodig die niet alleen plannen maken op basis van de wetenschap, maar ze ook daadwerkelijk uitvoeren. Het is nu alle hens aan dek. Dit is hét moment om groot te denken, lef te tonen en ons te verenigen."

Milieudefensie meldt dat 29 Nederlandse bedrijven eerder al een brief kregen van de organisatie met de oproep snel een klimaatplan te maken. "De vervuilers kunnen niet langer achterover leunen. Als dit rapport Shell en de 29 andere vervuilers niet aanzet tot actie, is het aan de rechter."