Smoesjes van Jumbo, daar wordt de zwoegende melkboer pissig van

"Het begon zaterdagochtend, met het briefje van de Jumbo in Sint-Oedenrode", vertelt Gertie Schouten van melkveebedrijf Schouten-Sleutjes. Leveringsproblemen, stond daar op het schap. 

"Het zal wel om geld gaan, dacht ik, om onderhandelingen. Maar toen ik het briefje over de droogte zag, dacht ik: ik ga op Facebook het eerlijke verhaal vertellen." 

(In de tweet hieronder van Tweede Kamerlid Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging zijn de verschillende excuusbriefjes verzameld.)

Gertie Schouten: "Het eerlijke verhaal is niet dat er door de droogte geen melk is. Jumbo wilde niet betalen wat Campina namens heel veel boeren voor de melk vraagt. Zo ontstonden problemen in de voorraden."

Ook andere boeren gaven Jumbo er dit weekend online van langs. Vooral het excuusbriefje over de droogte maakte velen pissig. 

'Er is voldoende melk' 

FrieslandCampina wil vandaag niet ingaan op vragen over onderhandelingen met Jumbo. Een woordvoerder: "Wat ik wel kan zeggen is dat wij gewoon melk kunnen leveren, er is van onze kant geen leveringsprobleem." 

Het grote zuivelbedrijf is een coöperatie met zo'n 15.000 melkveehouders als lid. "De boeren krijgen van ons een garantieprijs voor hun melk en wij onderhandelen weer met de retailer [zoals Jumbo, red.] over de prijs van de zuivelproducten die wij ervan maken."

Supermarkt Jumbo wil niet meer zeggen dan dat er een 'issue' was die weer is opgelost. Een beperkt deel van de winkels had last van het voorraadprobleem. Droogte en te weinig vochtig gras is onterecht als oorzaak genoemd, geeft een woordvoerder nu toe. 

"Ik ben blij dat Campina z'n poot stijf heeft gehouden", zegt boerin Gertie Schouten. "Het zijn niet alleen de hoge energiekosten en de brandstofkosten voor de tractor, maar ook het voer voor de koeien en de kunstmest worden veel duurder. Op dit moment kunnen we wel rondkomen, maar als de prijs onder druk komt als bijvoorbeeld een supermarkt niet wil betalen, dan wordt het voor ons ook lastig." 

Melkprijs historisch hoog

Het leeg raken van de zuivelschappen gebeurde kort na de bekendmaking van de nieuwe melkprijs die melkveehouders krijgen uitbetaald, die historisch hoog is. Er is wereldwijd gezien iets minder aanbod dan vraag en dat duwt de melkprijs sinds halverwege vorig jaar op. 

"Ik krijg nu 52,5 cent per liter melk, zo'n hoge prijs kan ik me niet herinneren", zegt boer Edwin Sengers. "Dat is hartstikke mooi, maar als je die opbrengst afzet tegen de kosten, kan het net uit. Een paar jaar terug kreeg ik 30 tot 35 cent per liter melk, maar toen lag de prijs voor koeienvoer op een heel ander niveau. Toen kocht ik voor 20 tot 30 euro 100 kilo, nu is dat bijna 60 euro." 

Vierde generatie

Ook Sengers uitte dit weekend zijn frustratie online: "HALLO JUMBO, waar zijn we nou helemaal mee bezig? Mag de boer ook gewoon de onkosten met een beetje marge betaald krijgen..." 

"Ik ben generatie nummer vier in dit melkbedrijf", vertelt hij aan de telefoon, "en ik hoop dat er vele generaties mogen volgen. Ik wil een kostendekkende marktprijs voor zuivel en vlees die de boer mogelijkheden geeft om investeringen te doen voor de toekomst. In een goede toekomst, met aandacht voor omgeving, biodiversiteit, dierenwelzijn en milieu." 

Tijdens het bellen is hij aan het grasmaaien, 25 hectare om precies te zijn, om op te slaan als wintervoer voor later. "Zeg maar tegen Jumbo dat ze zich geen zorgen hoeven maken. Nog genoeg vochtig gras op voorraad om de koeien te voeren." 

Wordt zuivel in de supermarkt duurder?

Of de hogere kosten voor een deel aan de consument worden doorberekend, hangt af van contractonderhandelingen tussen de supermarkt en de zuivelproducent, zegt Martin Valstar van brancheorganisatie ZuivelNL.

De productie van zuivelproducten is op meerdere manieren duurder geworden. Niet alleen door de stijgende melkprijzen, maar ook door de hogere energie- en voerkosten voor de boer, hogere energiekosten voor de fabriek die de melk verwerkt en de hogere kosten voor het vervoer van de boter of kaas die ervan gemaakt wordt. Valstar: "En de mondiale zuivelmarkt wordt ook nog beïnvloed door de oorlog in Oekraïne die onzekerheid met zich meebrengt." 

Het doorberekenen van hogere kosten wordt bij het ene product meer gedaan dan bij het andere product. De verkoper, vaak een supermarkt, moet rekening houden met z'n eigen inkomsten, maar ook met wat de consument ervoor wil betalen. Bovendien wil ook de producent van de zuivelproducten een goede prijs voor zijn producten.