NS-personeel gaat vanaf nu staken: dit ga jij ervan merken

1. Waar wordt er gestaakt?

NS'ers met een standplaats in de regio Noord (Zwolle, Lelystad, Groningen en Leeuwarden) leggen het werk neer. Het gevolg is dat er vrijwel de hele dag geen NS-treinen zullen rijden in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe. En dat geldt ook voor delen van Flevoland en Overijssel.

Wie hoopt op vervangend vervoer komt bedrogen uit: er zullen geen bussen worden ingezet. 

Maar let op: de staking betekent niet dat in het noorden helemaal geen treinen rijden. De treinen van Arriva in het noorden van het land rijden wel gewoon. Dat betekent dat je in ieder geval bijvoorbeeld van Leeuwarden naar Groningen - net als anders - met de trein kunt rijden. 

De NS verwacht dat de dienstregeling in de rest van het land wel gereden kan worden. Toch kan het gebeuren dat je daar ook last hebt van de staking. 

Dat zit zo: het kan zijn dat een trein die wordt bemand door personeel met een standplaats in een andere regio wel naar het noorden rijdt (van Utrecht naar Groningen en terug bijvoorbeeld). Omgekeerd kan het ook zo zijn dat jouw trein heel ergens anders in het land niet rijdt, omdat deze vanuit het noorden moet komen. 

De NS heeft hier een oplossing voor bedacht: deze treinen stoppen en vertrekken van stations buiten de stakingsregio. Dat zijn Almere Oostvaarders, 't Harde en Olst. Als het kan, wil de NS een aantal treinen wel naar Groningen en Leeuwarden laten rijden. Reizigers die het erop willen wagen, wordt geadviseerd de reisplanner kort voor vertrek te checken. 

2. Wat moet ik doen als ik met de trein ga?

Bereid je in ieder geval voor op tegenslagen, vertragingen en uitvallende treinen. Rover adviseert om je reis uit te stellen of thuis te werken als dat kan.

3. Wanneer wordt er nog meer gestaakt en waar?

De verwachting is dat de stakingen vanaf vrijdag voor nog veel meer overlast gaan zorgen. Dan wordt er ook op de grote treinknooppunten gestaakt.

Op vrijdag 26 augustus is de regio West aan de beurt. Dan staakt het personeel met standplaats Den Haag, Dordrecht, Leiden en Rotterdam. 

Op maandag 29 augustus wordt er gestaakt in de regio Noord-West. Dat wil zeggen: vrijwel heel Noord-Holland, waaronder onder meer Amsterdam, Haarlem en Schiphol vallen, plus Almere.

Dinsdag 30 augustus: regio Midden. Met onder meer treinenhoofdstad Utrecht en de steden Amersfoort, Gouda en Hoofddorp.

Woensdag 31 augustus: regio's Oost en Zuid. Arnhem, Breda, Den Bosch, Deventer, Ede-Wageningen, Eindhoven, Enschede, Heerlen, Hengelo, Maastricht, Nijmegen, Roosendaal, Sittard, Venlo, Vlissingen en Zutphen.

4. Heb ik recht op een vergoeding?

Ja, in sommige gevallen heb je recht op een vergoeding van de NS. Als je reis een halfuur tot een uur vertraagd is, dan kun je de helft van de ritprijs terugkrijgen. Is de reis meer dan een uur vertraagd, dan heb je recht op volledige vergoeding van de rit. Geld terugvragen kan via dit formulier. 

Als de trein helemaal niet rijdt als gevolg van een staking, dan kun je ook een vergoeding vragen voor de kosten die je maakt voor vervangend vervoer. Daar zit wel een maximum aan van 25 euro per dag. De precieze voorwaarden daarvoor maakt de NS uiterlijk op de eerste stakingsdag bekend.

5. Waarom wordt er eigenlijk gestaakt?

Het personeel van de NS is niet tevreden met een voorstel voor een nieuwe cao. De vakbonden eisen dat de lonen jaarlijks worden verhoogd met de inflatie, om zo de koopkracht op peil te houden. Simpel gezegd: als het leven 10 procent duurder wordt, moeten de lonen 10 procent omhoog.

Daarnaast willen de bonden dat iedereen er nog eens honderd euro bovenop krijgt en moet het minimale salaris bij de NS op 14 euro per uur komen te liggen.

De NS vond dat tot nu toe te bont, en wil niet verder gaan dan een loonsverhoging van 8 procent over een periode van 2,5 jaar. "Met dit loonbod gaan medewerkers van NS er fors in koopkracht op achteruit. Dit is natuurlijk onacceptabel", aldus vakbond FNV.

Op 5 augustus stelden de bonden de NS een ultimatum om binnen een week akkoord te gaan met de eisen. Dat gebeurde niet, met de dreigende staking tot gevolg.

6. Gaat de staking zeker door?

"Wat ons betreft gaat het door", zegt FNV-woordvoerder Hans Walthie. Volgens hem heeft 90 procent van de leden aangegeven bereid te zijn om het werk neer te leggen om een betere cao af te dwingen.

Verder is er op dit moment geen 'formeel contact' tussen de bonden en de NS, wat de kans op een lastminuteakkoord onwaarschijnlijk maakt. De NS heeft al laten weten dat het geen poging gaat doen om de staking door de rechter op de valreep nog te laten verbieden