Verwarming aan, gasverbruik stijgt: 'Maar we besparen nog steeds'

Dat we goed op schema lagen wat betreft het terugbrengen van het gasverbruik, zie je in onderstaande grafiek. Volgens Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen, verbruikten we afgelopen week 26 procent minder gas dan in andere jaren. "Het zal nog wel een beetje teruglopen, maar die 15 procent gaan we zeker halen." 

De vraag is of we de gasbesparingen wel vol kunnen houden, nu de temperatuur daalt. Vandaag wordt het bijvoorbeeld niet warmer dan een graad of 12, terwijl het normaal rond deze tijd van het jaar 18 graden is. "Het is nu echt te koud voor de tijd van het jaar", zei Sebastiaan Aarts van Buienradar gisteren. 

Verwarmingen gaan aan

De koudere dagen zie je meteen terug in de gascijfers, zegt Martien Visser. Nog steeds gebruiken we minder dan in andere jaren, maar dat is nu teruggelopen tot een procent of 10 zegt hij. Het gaat dan om het verbruik bij de regionale leveranciers zoals Stedin en Liander: "Die leveren het gas aan consumenten."

Volgens Milieu Centraal lijkt het erop dat mensen dit jaar wat langer wachten met de verwarming aan te zetten, en dat ze hem ietsje lager houden. "Ook zou het goed kunnen dat mensen energiebesparende maatregelen hebben genomen."

Bespaar gas voor een veilige winter

Zo luidt de titel van het noodplan dat de Europese Commissie eind juli presenteerde. Het belangrijkste onderdeel van dat plan is het voornemen om het gasverbruik vanaf augustus tot april met 15 procent te verminderen.

Dat is vooralsnog op vrijwillige basis. De Commissie wilde de gasbesparing vanaf de start kunnen afdwingen, maar dat werd na Brusselse onderhandelingen afgezwakt. Mocht er toch een acuut probleem ontstaan, verandert de situatie. Dan volgt een stemming die alsnog kan leiden tot verplicht besparen.

26 van de 27 EU-landen gingen hiermee akkoord, alleen Hongarije doet niet mee.

Het gasverbruik bij de grote bedrijven en centrales is nog niet toegenomen. Goed nieuws? "Vanuit de gasmarkt gezien misschien wel", zegt Visser. "Maar economisch en sociaal is het dramatisch." 

'Bedrijven vallen om'

Visser gebruikt het woord dramatisch, want de besparingen zijn in veel gevallen niet vrijwillig. De besparingen komen bij veel bedrijven namelijk niet door een efficiëntere werkwijze, maar door simpelweg minder te produceren. "Bedrijven vallen om, mensen hebben het koud. Neem bijvoorbeeld het bedrijf Aldel, zij hebben een groot deel van het personeel ontslagen door de enorme gasprijs."

"De prijs voor een megawattuur stroom is inmiddels 300 euro", zei financieel directeur Eric Wildschut van Aldel eerder tegen RTL Z. "Voor de coronacrisis was dat nog 20 euro." De metaalfabriek uit Delfzijl ligt sinds begin september grotendeels stil omdat het met de hoge energieprijzen onmogelijk is geworden om rendabel te blijven produceren.   

Aldel

Concreet betekent dit dat een ton aluminium 4500 euro kostte aan elektriciteitskosten. "Maar de marktprijs voor een ton aluminium is 2500 euro", zei Wildschut eerder. "Dat kan dus niet uit." 

In het geval van Aldel gaat het dus om stroom, maar stroom wordt voor een groot deel met gas gemaakt, zegt Visser. "En de elektriciteitsprijs volgt de gasprijs."

Ook voor de consument hebben dat soort ontwikkelingen uiteindelijk gevolgen. Want minder productie betekent dat producten uiteindelijk duurder zullen worden. Inflatie dus. 

Hoe besparen we?

Genoeg zorgen dus, maar aan de andere kant laat Nederland zien goed te kunnen besparen. Als het om gas gaat in ieder geval. Beter ook dan andere Europese landen, weet Visser. "In België bijvoorbeeld hebben ze net een kerncentrale gesloten die goed was voor tien procent van alle elektriciteit in het land. Ik ben benieuwd hoe ze dat gaan opvangen."

In Nederland gaat het wat het gasverbruik betreft dus de goede kant op. Vooral het lager zetten van de verwarming levert een flinke besparing op. Volgens Milieucentraal gaat gemiddeld 80 procent van het gas naar de verwarming en 20 procent naar warm water. Van die 20 procent is het overgrote deel de tijd dat je onder douche staat. Een klein deel van die 20 procent gaat op aan koken (als je op gas kookt).

Met de huidige gasprijzen scheelt het flink op je energierekening als je de verwarming een graadje lager zet. Volgens berekeningen van de Consumentenbond scheelt 1 graad 180 euro per jaar. Truitje aan dus, en tel uit je winst.

Douchen

Onder de douche is dus ook winst te behalen. De gemiddelde douchetijd bedraagt in Nederland 9 minuten. Als een gemiddeld huishouden voortaan 5 minuten gaat douchen, bespaar je op jaarbasis meer dan 15.000 liter warm water. Bij een gasprijs van 3 euro per m3 is dat bij elkaar dus ook weer 180 euro.