Onvrede over plan slavernij-excuses: 'Koning moet het doen, niet Weerwind'

Vrijdag bevestigden bronnen na berichtgeving van de NOS dat op 19 december acht leden van het kabinet op verschillende plekken excuses gaan aanbieden. Minister Weerwind zou dat in Suriname gaan doen, volgens het uitgelekte plan. 

Gisteren werd al duidelijk dat de Nationale Reparatie Commissie Suriname niet blij is met de 'plotselinge haast' die de Nederlandse regering heeft. Tegen de Surinaamse krant De Ware Tijd, zei voorzitter Armand Zunder: "Dit is een eenzijdige Nederlandse actie met een groot risico op mislukking. Het risico is dat de nazaten van de inheemsen en tot slaaf gemaakten de excuses weer niet zullen accepteren"

Nazaten betrekken

Volgens hem moet eerst goed worden gedefinieerd waarvoor precies excuses zal worden aangeboden. "Ook moeten de nazaten van de slachtoffers akkoord gaan met de spijtbetuiging." Zij moet daarbij betrokken worden, vindt Zunder.

Hij wil dat de koning excuses maakt en is ook niet te spreken over het voornemen om minister Weerwind naar Suriname te sturen. De bewindsman is van Surinaamse afkomst. "Hij wordt misbruikt en ik hoop dat hij zich niet leent voor deze zaak", zegt de commissievoorzitter.

Vandaag blijkt de stichting Eer en Herstelbetalingen Slachtoffers van slavernij in Suriname er dus hetzelfde over te denkt.

Respectvol

"Nederland heeft toch ook niet aan een Indonesische nazaat van de Indonesische slavernij gevraagd om zulks in Indonesië te doen? De Duitsers hebben toch ook niet aan een Hollander gevraagd om excuses voor De Tweede wereldoorlog in Nederland aan te bieden?", aldus voorzitter van de stichting Roy Kaikusi Groenberg.

Hij vervolgt: "Natuurlijk niet, respectievelijk hebben koning Willem-Alexander en Bondskanselier, Helmut Kohl, zeer respectvol hun excuses op de meest geschikte datum op 'de plaats delict' aangeboden."

"Deze gang van zaken brengt veel beroering met zich mee in de Afro-Caribische Nederlandse samenleving", zegt Groenberg.

'Op grootste schaal'

De stichting ziet graag dat de koning op 1 juli 2023 'ten overstaan van de nazaten van de inheemse en Afrikaanse slachtoffers' excuses aanbiedt. "Suriname is namelijk de plaats geweest waar Nederland op grootste schaal slavernij heeft bedreven."

Premier Mark Rutte liet vrijdag al weten dat het niet aan de koning is om de excuses te maken. De vorst is namelijk een "symbool van de eenheid van het land", redeneert Rutte. "Die wil je niet in het politieke debat trekken."

'Snel repareren'

Het kabinet moet de komende tijd gebruiken om nog eens goed in gesprek te gaan over de excuses voor de slavernij. Dat zei Joyce Sylvester, voorzitter van de staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme, in Buitenhof.

Sylvester vindt wel dat koning Willem-Alexander op 1 juli volgend jaar, als de slavernij formeel én praktisch 150 jaar is afgeschaft, als 'instituut' ook zijn excuses moet maken. "Ik denk dat dat heel veel verzoening zal brengen." 

Volgens Sylvester is 'niet alleen de inhoud, maar ook de tone of voice' belangrijk bij het aanbieden van de excuses. "Je kunt het wel goed bedoelen, maar als het niet zo wordt opgepakt en als de boodschap niet zo wordt ontvangen, bereik je nog niks."

Ze vindt dat het kabinet en andere betrokkenen 'snel bij elkaar' moeten gaan zitten om te 'kijken wat er nog te repareren valt'.