Zo kwam het OM tot de vervolging van Jeroen Rietbergen en Ali B

Jeroen Rietbergen wordt vervolgd voor verkrachting. Het gaat daarbij om de aangifte die ex-deelneemster Nienke Wijnhoven tegen hem deed. Ali B wordt vervolgd voor verkrachting en aanranding. De feiten zouden zijn gepleegd tussen 2014 en 2018. Eén hiervan is gerelateerd aan het televisieprogramma. 

Ondersteunend bewijs

Voor het overgaan tot vervolging bij zedenzaken heb je doorgaans twee dingen nodig: een slachtofferverklaring en ondersteunend bewijs. Dat bewijs is er, denkt het OM. Maar veel meer inhoudelijke informatie kunnen ze daarover nu niet geven. "Wij zullen tijdens de openbare zitting toelichting geven op wat we als bewijs zien en waarom", aldus een woordvoerder.

Daar moeten we dus nog even op wachten. Maar Joost Nan, hoogleraar straf(proces)recht bij de Erasmus Universiteit, heeft wel een idee waar dat bewijs uit kan bestaan. Hij zegt dat zulk bewijs kan bestaan uit letsel dat direct na de gebeurtenis is geconstateerd.

Ook andere verwondingen die overeenkomen met het verhaal van het slachtoffer kunnen dienen als bewijs. "Zoals een letselverklaring van een (huis)arts of een verklaring van een agent die ter plaatse komt of de emotionele staat van het slachtoffer vlak na het feit."

DNA-sporen

De bewijzen mogen nooit herleidbaar zijn tot slechts één bron. "Als een slachtoffer alleen tegen een vriendin vertelt wat er is gebeurd, is dat geen bewijs tegen een verdachte. Dan is ander bewijs zoals een letselverklaring nodig. Ook DNA-sporen van de verdachte kunnen goed helpen."

Het kan ook voorkomen dat een verdachte wel toegeeft dat er seksuele handelingen zijn verricht, maar ontkent dat er sprake was van dwang. Dat geldt bijvoorbeeld voor Jeroen Rietbergen. Hij heeft toegegeven zich schuldig te hebben gemaakt aan seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar zegt dat er nooit sprake is geweest van dwang, verkrachting of aanranding.

Toch kan dan een veroordeling volgen. "De rechter neemt dan van het slachtoffer aan dat er sprake was van dwang, en gaat voorbij aan de verklaring van de verdachte dat het vrijwillig was." 

Ali B reageerde vol verbazing op de vervolging: "Dit lijkt te zijn ingegeven door druk van de publieke opinie", stelde hij. Rietbergen noemde het besluit van het OM een 'hele zware klap' en vindt het 'onbegrijpelijk'. 

Strafrechtelijk onderzoek

Vorig jaar april startte het OM een onderzoek tegen vier verdachten van zedenfeiten rondom The Voice of Holland. Door vijf personen werd aangifte gedaan van mogelijke strafbare zedenfeiten tegen vier verdachten: oud-coaches Ali B en Marco Borsato, voormalig bandleider Jeroen Rietbergen en een regisseur.

Nu, bijna een jaar later, worden Ali B en Jeroen Rietbergen dus strafrechtelijk vervolgd. Marco Borsato wordt niet vervolgd. Wel loopt er nog een ander onderzoek naar hem dat geen verband houdt met TVOH. De zaak tegen de regisseur van het programma werd eerder al geseponeerd. 

Het kan nog een aantal maanden duren voordat het strafrechtelijk proces van Ali B en Jeroen Rietbergen daadwerkelijk begint. "Dat hangt af van het onderzoek dat moet worden gedaan. In dat onderzoek kunnen de slachtoffers, de eventuele andere getuigen en vaak ook de verdachten nogmaals worden gehoord", zegt Nan.

Daarnaast krijgt de verdediging ook nog de tijd om te kijken of ze informatie missen en mogen vervolgens nog onderzoekswensen bij de rechtbank indienen. "De rechtbank kijkt of deze worden ingewilligd, waarna de zittingsdatum zal worden bepaald", aldus het OM.

Extra bron

De officier van justitie vormt op basis hiervan een beeld van de delicten en of ze te bewijzen zijn. "De basisregel is dat je op één enkele getuigenis niemand veroordeeld kunt krijgen", zegt Nan.

"Bij één-op-één-situaties zie je vaak dat een slachtoffer getuigt over het strafbare feit. Vaak ontbreekt aanvullend bewijs of een extra bron die het verhaal bevestigt. Om iemand veroordeeld te krijgen, is dat wel nodig." 

Als de officier van justitie denkt dat een vervolging niet tot een veroordeling kan leiden, wordt er normaal gesproken niet tot vervolging overgegaan. "Dat is om het slachtoffer geen valse hoop te geven en om de verdachte niet onnodig met een strafproces op te zadelen."

Veroordeling

Maar omgekeerd geldt hetzelfde. "Als de officier tot vervolging overgaat, gaat deze er dus waarschijnlijk vanuit dat er voldoende wettig en overtuigend bewijs is om tot een veroordeling te komen." 

Mocht er een veroordeling komen voor verkrachting dan staat daar normaal gesproken een straf op van 24 maanden. Bij aanranding kan de straf variëren van een taakstraf tot een gevangenisstraf. "Het hangt af van de aard van de aanranding."