Waarom een maximum zit aan het aantal nakomelingen per spermadonor
Meer dan 500 nakomelingen zou hij al hebben. In de rechtbank van Den Haag staat volgende maand een man terecht die zich onbeperkt blijft aanbieden als spermadonor. Hij wordt gedaagd voor onrechtmatig handelen en contractbreuk door Stichting Donorkind en een moeder die er naar eigen zeggen door hem in werd geluisd.
In het contract dat hij sloot met de moeder die hem voor de rechter daagt, zou de man hebben beloofd dat hij maximaal 25 kinderen verwekt en daarna stopt. Dat aantal is hij al lang en breed voorbij. Belofte maakt schuld, zegt Ties van der Meer van de Stichting Donorkind.
Dat er een maximumaantal zit aan het aantal kinderen dat een spermadonor mag verwekken, is niet voor niets, zegt Van der Meer. "Volgens ons brengt hij zijn biologische kinderen schade toe. Deze man heeft een verantwoordelijkheid naar zijn kinderen."
Maximaal 25 kinderen
In Nederland mag een donor maximaal 25 kinderen verwekken bij maximaal 12 vrouwen. Er zijn verschillende redenen waarom er een richtlijn is opgesteld voor een maximumaantal nakomelingen per spermadonor.
Eén van de voornaamste redenen is het vermeende risico op inteelt, blijkt uit een berekening van het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde. Voor donorkinderen is het risico op het aangaan van een relatie met een halfbroer of -zus 0,011 procent als de spermadonor 10 nakomelingen heeft. Bij 200 nakomelingen is dit 0,201 procent en bij 1000 kinderen meer dan 1 procent.
Andere aspecten zijn de kans op het wijd verspreiden van een genetische aandoening, het belang van het kind en het belang van de wensmoeder en haar eventuele partner. Voor sommige donorkinderen kan het heel belastend zijn om te worden geconfronteerd met een groot aantal halfbroers en -zussen, schreef de toenmalig minister van Volksgezondheid krap twee jaar geleden in een brief aan de Tweede Kamer.
Donorschap verbieden
Ook de spermadonor zelf wordt genoemd in het landelijk standpunt van de Nederlandse Vereniging Obstetrie Gynaecologie (NVOG): hij zou later kunnen worden geconfronteerd met alle kinderen die met zijn sperma zijn verwekt.
De spermadonor die door Stichting Donorkind wordt aangeklaagd, heeft daar kennelijk geen moeite mee. Als het aan de stichting ligt, wordt het de man verboden zich nog aan te bieden als spermadonor bij spermabanken, maar ook buiten de klinieken om.
'Op industriële schaal'
De man zou in contact zijn geraakt met vrouwen via platforms waar donoren en wensouders met elkaar in contact kunnen komen, zegt Van der Meer. "We kunnen en willen deze man natuurlijk niet verbieden om nog meer kinderen te krijgen. Het staat iedereen, ook deze man, vrij om in een liefdesrelatie kinderen te krijgen. Maar de kans dat hij nog met honderden vrouwen trouwt en kinderen krijgt, is nihil. We willen hem dus niet verbieden om nog kinderen te krijgen, maar wel op deze industriële schaal."
In de dagvaarding aan zijn adres wordt een dwangsom van 100.000 euro per overtreding voorgesteld. De Haagse kortgedingrechter zal zich daar op 13 april over buigen.
Maximaal 25 kinderen
In Nederland mag een donor maximaal 25 kinderen verwekken bij maximaal 12 vrouwen. Uit onderzoek blijkt dat er bij 25 of minder kinderen per donor geen verhoogde kans is op relaties tussen bloedverwanten.
In verschillende klinieken bleek die norm in 2017 flink zijn te overschreden. Bij ziekenhuis Rijnstate in Arnhem kregen vijftien donoren gemiddeld iets meer dan 36 kinderen. In één geval ging het om meer dan vijftig kinderen van één man.
Inmiddels zijn de klinieken daarom wettelijk verplicht om elke behandeling te registreren bij de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (SDKB). Die worden landelijk geregistreerd, maar de registraties worden niet uitgewisseld tussen de verschillende klinieken. In maart 2021 werden hierover nog Kamervragen gesteld. Elke kliniek zou met een zelf gegenereerde code per donor werken. Er werd toen gepleit voor een betere informatie-uitwisseling tussen de klinieken en de SDKB.
Steeds meer mensen willen weten dankzij welke spermadonor ze geboren zijn of dankzij wie ze zwanger werden. In juni vorig jaar kwamen 1415 verzoeken om informatie binnen bij de stichting.