Elf legionellabesmettingen afgelopen jaar door cv-ketels, twee doden
Zeker elf mensen hebben sinds juli vorig jaar legionella opgelopen, waarschijnlijk door toedoen van een cv-ketel van fabrikant Ferroli. Twee mensen zijn aan de besmetting overleden. Het RIVM, Ferroli en de NVWA slaan alarm.
Tjalling Leenstra van het RIVM vertelt dat de zaak begon toen vier bewoners van een wooncomplex vrijwel tegelijk legionella opliepen. Hij noemt het bijzonder het gelukt is 'om zo snel een bron van de uitbraak te vinden'.
Steeds dezelfde bacteriestam
Bij het eerste cluster besmettingen viel de relatie met recent geplaatste ketels op: "Dat was aanleiding om ook bij de volgende gevallen te kijken of er een relatie met de ketels was", aldus Leenstra. Die volgende besmettingen waren verspreid over het hele land, maar steeds bleek dat kort ervoor nieuwe combiketels van Ferroli geïnstalleerd waren.
Besmettingen met legionella moeten altijd gemeld worden bij het RIVM. Omdat er meerdere meldingen waren van 1 besmettelijke stam van de bacterie, op verschillende plekken in Nederland, probeerden de onderzoekers van het RIVM erachter te komen wat de bron van de besmettingen kon zijn.
Door vragen over de woonsituaties van de patiënten, onderzoek in woningen en laboratoriumtesten kon die bron opgespoord worden.
Achtergebleven testwater
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu houdt een kleine slag om de arm en stelt dat de combiketels de 'meest waarschijnlijke oorzaak zijn van de besmettingen'.
De fabrikant test de combiketels die zij produceert, omschrijft het instituut. In deze ketels kan wat restwater achterblijven van het testproces. In delen van de ketel waar water achterblijft kan ook legionella aanwezig zijn. Die bacteriën kunnen dan na het plaatsen bij een klant in de waterleidingen terechtkomen.
Oproep: laat je ketel reinigen
Ferroli en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit roepen mensen zo snel mogelijk op hun ketel te laten reinigen. De oproep geldt voor ketels van de types BlueSense en BlueHelix die na 1 januari vorig jaar zijn geproduceerd. De serienummers beginnen met het cijfer 22 of 23.
Bij Ferroli kon vanochtend niemand commentaar geven op de kwestie. Volgens de NVWA gaat het om in totaal 1400 exemplaren.
Fabrikant Ferroli legt op haar website in een tekst en met foto's uit waar de typenummers vermeld staan, op de onderkant van de ketels. Het bedrijf adviseert 'zo spoedig mogelijk reinigingsmaatregelen te nemen': "Reden is een mogelijk risico op besmetting met legionellabacteriën."
Tot cv-ketels met de specifiek genoemde typenummers zijn gereinigd, gelden de volgende adviezen:
- Zet de combiketeltemperatuur voor leidingwater op minstens 60 graden.
- Gebruik tijdelijk geen doucheknop.
- Laat een bubbelbad niet bubbelen.
Mensen kunnen ook gratis een legionellaveilige douchekop vragen bij Ferroli, maar de ketel moet dan nog steeds wel vervangen worden.
Werkinstructie voor monteurs
Het is nodig om de ketel en waterleidingen op hoge temperatuur door de installateur te laten doorspoelen. Ook moeten een nieuwe doucheslang en een nieuwe douchekop worden geplaatst na de reiniging. Ook een eventuele thermostatische mengkraan moet worden gereinigd of als dat niet mogelijk is vervangen.
Het RIVM heeft een uitgebreide werkinstructie opgesteld voor de monteurs die hiermee aan de slag moeten.
Op haar website schrijft het Rijkinstituut voor Volksgezondheid: "De legionellabacterie kan voorkomen in heel kleine waterdruppeltjes, aerosolen, die kunnen ontstaan door bijvoorbeeld douches, tuinslangen met een vernevelstand of bubbelbaden. Door het inademen van deze kleine druppeltjes kan de legionellabacterie in uw longen komen. Daar kan de bacterie voor klachten zorgen, maar de kans dat u ziek wordt is klein."
Niet iedereen wordt ziek
Dat legionellabesmetting niet altijd leidt tot ernstige klachten, benadrukt ook RIVM-chef Tjalling Leenstra: "Dat gebeurt vooral bij ouderen, rokers en mensen met een zwakkere afweer. Mensen die altijd een hoog risico lopen bij longontsteking, lopen ook het grootste risico op een ernstig beloop of overlijden bij legionella. Je moet kwetsbaar zijn om er erg ziek van te worden."
Naar aanleiding van het nieuws dat vanochtend naar buiten is gebracht wordt veel informatie over de legionellabacterie gegeven op een speciale pagina.
Niet bij andere merken
Het RIVM adviseert altijd om de cv- ketel op minstens 60 graden af te stellen. Ook kunnen mensen met een zwakkere gezondheid en ouderen om de drie jaar preventief douchekop, thermostatische mengkraan en doucheslang vervangen. Er is geen reden tot extra ongerustheid voor mensen met een ander merk of type ketel dan hierboven specifiek genoemd.