Geen vakantie mantelzorgers door tekort zorgpersoneel: 'Geen dag kunnen ontspannen'

"We waren net op de camping in Italië geïnstalleerd toen mijn schoonzus belde: 'Papa hoest veel, hij is zijn stem kwijt en voelt warm en klam aan. Wat moet ik doen?" vertelt Gul Dolap-Yavuz (53). Ze zorgt al jaren voor haar 85-jarige vader. Hij heeft de ziekte van Alzheimer en heeft in coronatijd zijn heup gebroken. Sindsdien is hij rolstoelafhankelijk. Haar moeder heeft dementie. "Mijn vader was tijdens mijn vakantie omringd met lieve en zorgzame familieleden en de huisarts was gebeld, maar vanaf dat moment kon ik niet meer ontspannen."

'Ontspannen lukte niet'

Dolap-Yavuz werkte als directiesecretaresse, maar zegde haar baan op om op doordeweekse dagen voor haar ouders te zorgen. Het is zwaar, geeft ze toe. "Voordat we thuiszorg kregen ging ik weleens jankend naar huis, waste ik mijn gezicht met koud water en ging ik weer terug." Met de hulp van thuiszorg worden veel taken uit handen genomen. Haar ouders worden uit bed gehaald, gedoucht en aangekleed. Maar alsnog is het aanpoten. "Mijn ouders spreken gebrekkig Nederlands en mijn vader wil nog weleens in verzet gaan. Hij wil dan bijvoorbeeld niet naar boven om te douchen. Dan bellen ze mij en spreek ik mijn vader in het Turks toe."

Ze keek uit naar de vakantie, om tijd met haar gezin door te brengen na alle drukke zorgtaken. Maar op de tweede dag kreeg haar vader een longontsteking. "Ik was de hele tijd met mijn familie aan de telefoon. De assistent van de huisarts, met wie ik regelmatig contact heb, belde me ook met een update dat het echt iets beter met hem ging, zodat ik het los kon laten. Dat lukte niet echt. Wat als hij zijn laatste adem uitblies terwijl ik net één weekje met mijn gezin op vakantie was?"

Professionele zorg afgeschaald

Bij veel mantelzorgers viel enkele weken geleden een brief op de mat van verschillende zorgorganisaties. Vanwege het personeelstekort zouden de taken worden afgeschaald, vertelt Fleur Kusters van MantelzorgNL. "We hebben veel brieven vanuit zorgorganisaties ingezien waarin mantelzorgers gevraagd worden bij te springen om de weggevallen professionele zorg op te vangen."

In de brieven is te lezen dat het zorgpersoneel toe is aan een welverdiende vakantie. Het gevolg is alleen dat een kwart van de mantelzorgers in het Nationaal Mantelzorgpanel, een enquête onder honderden mantelzorgers, aangeeft dat ze deze zomer niet op vakantie kunnen. "Deze mantelzorgers willen hun naaste niet in de steek laten. Het lukt hen niet de zorg aan iemand anders over te dragen."

Uit de enquête blijkt dat de zorg niet alleen deze zomer wordt afgeschaald, maar ook daarna. "Een derde van de mantelzorgers van wie de naaste ook thuiszorg krijgt, springt al het hele jaar bij."

Overbelaste mantelzorgers

Volgens Kusters duurt het gemiddeld vijf jaar voor mantelzorgers professionele zorg inschakelen omdat ze de zorg niet meer aankunnen. "Als deze zorgorganisaties de taken weer bij de mantelzorger neerleggen, kan de mantelzorger overbelast raken. Als een mantelzorger de zorg niet meer aankan, volgt vaak opname voor degene die zorg nodig heeft. Dat is weer een grotere belasting op het zorgsysteem."

Daarom pleit de organisatie voor meer overleg tussen de zorgorganisatie en de mantelzorgers, juist in de zomerperiode. "Ook al kost dat meer tijd. Zorgpersoneel en mantelzorgers zitten samen in een onmogelijke situatie. We gaan dit alleen maar oplossen door samen te werken. Daarom willen wij zorgorganisaties oproepen in gesprek te gaan met de mantelzorger, zodat ze kunnen aanvoelen aan welke mantelzorger ze iets extra's kunnen vragen en wie vooral even zelf rust nodig heeft."

'Ben blij dat ik thuis ben'

Mantelzorger Gul Dolap-Yavuz is gezegend met een fijne familie die allemaal in een straal van vijf kilometer bij haar ouders woont. "Tijdens onze vakantie kwam elke dag wel een broer of zus of kleinkind langs met eten en om onze ouders gezelschap te houden. Ik wist dat mijn vader in goede handen was. Hierdoor kon ik een beetje genieten van de vakantie. Maar die week Italië was niet zonder zorgen. Ik was de hele tijd in gedachte bij mijn ouders. Echt heel ontspannen was het niet. Ik ben blij dat ik nu weer thuis ben."