Hoezo vliegschaamte? Vliegen naar de zon nu populairder dan voor corona

De conclusies komen voort uit onderzoek van RTL Nieuws. De onderzoeksredactie analyseerde met behulp van gegevens van Flightradar24 alle ruim 1 miljoen vluchten die sinds 1 januari 2019 aankwamen of vertrokken van vijf Nederlandse luchthavens.

Meer vluchten naar zon en zee

In het onderzoek is de situatie in de laatste weken voor de herfstvakantie in 2021 vergeleken met dezelfde periode in 2019. Opmerkelijk is dat er flinke verschillen zijn tussen bestemmingen. Uit de analyse blijkt namelijk dat er zeker 50 populaire bestemmingen zijn, waar ondanks corona sprake is van een toename van het aantal vluchten.

Het gaat daarbij vooral om bestemmingen naar zon en zee. Zo vlogen er in de onderzochte periode 8 procent meer vliegtuigen van en naar Ibiza, naar Gran Canaria 11 procent meer en naar het Griekse Corfu zelfs 21 procent meer. Ook naar Curaçao en Bonaire zijn nu meer vluchten dan in 2019.

Vluchten sinds 2019 per bestemming

Getoond wordt het totaal aantal vluchten in de 14 voorgaande dagen.

Tijdelijke dip

De stijging van het aantal vluchten naar zonbestemmingen komt niet helemaal als een verrassing voor Paul Peeters, lector duurzaam toerisme en transport bij hogeschool BUas in Breda. "Het schijnt zo’n enorme innerlijke drang te zijn van mensen om te gaan reizen. Dus zo gauw de kans er weer is, gaan mensen ook weer op pad."

Bij aanslagen, oorlogen en natuurrampen zag Peeters vergelijkbare patronen. "Het is altijd een tijdelijke dip geweest. Sterker nog: als er daarvoor een groei was op die bestemming, dan zie je na de dip dat het op de gegroeide lijn weer verder gaat. Dat zie je nu voor toeristenbestemmingen weer."

Dat is toch opmerkelijk, want de afgelopen jaren is er veel aandacht gevraagd voor de milieubelasting van vliegen. Zo kondigde het kabinet bij de invoering van de vliegbelasting (7,85 euro per persoon per vlucht) aan dat het wil dat vliegreizigers meer rekening houden met het milieu.

'Eerlijke prijs'

Maar die vliegtaks leidt dus niet tot een afname van vakantievluchten. Milieuorganisaties balen daarvan. "Ik snap wel dat mensen vliegen. Het is namelijk heel goedkoop en daardoor aantrekkelijk. Maar voor het milieu is het cruciaal dat er minder gevlogen wordt", stelt directeur campagnes Dorien Ackerman van Natuur & Milieu. 

Uit nieuw onderzoek dat haar organisatie liet uitvoeren door Kantar Public blijkt dat maar een klein deel van de mensen bereid is om vanuit zichzelf minder te gaan vliegen vanwege het milieu. Vijf procent van de ondervraagden zegt in meer of mindere mate vliegschaamte te ervaren.

Vluchten van en naar Nederlandse luchthavens

Natuur & Milieu wil dat vliegen minder aantrekkelijk wordt. "De overheid moet burgers helpen door een eerlijke prijs voor vliegtickets af te dwingen. Dat betekent dat BTW, accijns op kerosine en milieuschade moeten worden doorberekend in de prijs. Dat zal pijn doen, maar vliegen is gewoon een heel vervuilende manier van transport."

Besluit hoger tarief voor nieuw kabinet

In een reactie laat het Ministerie van Financiën weten dat de vliegtaks consumenten bewust maakt van hun keuzes en dat dit kan bijdragen aan minder vliegen. Tegelijkertijd stelt het ministerie dat bij invoering al bekend was dat het vliegtakstarief niet zou leiden tot substantiële veranderingen in vlieggedrag.

Volgens demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief is het kabinet in het algemeen wel voorstander van het beter beprijzen van CO2-uitstoot in de luchtvaart en andere sectoren. "Het is aan een nieuw kabinet om over een eventueel hoger tarief te beslissen." 

Zakelijke markt ingestort

Waar de zonaanbiddende toerist het vliegtuig moeiteloos weer weet te vinden, is de markt voor zakelijke reizen ingestort. Het totaal aantal vluchten dat dagelijks aankomt of vertrekt op Nederlandse luchthavens ligt namelijk nog altijd 31 procent lager dan in dezelfde periode in 2019.

Frankfurt ziet bijvoorbeeld bijna de helft minder aan vliegtuigen vanuit Nederland. En het aantal vluchten van en naar de populairste bestemming vanuit Nederland, Londen, daalde zelfs met 67 procent.

Peeters: "De coronacrisis heeft natuurlijk heel duidelijk gemaakt in de zakenwereld dat je heel veel meer kunt doen met televergaderen en dat soort vormen van samenwerken. En dat dat ontzettend veel tijd, gedoe, stress en kosten scheelt. Dus ik denk dat het zakelijk verkeer veel langzamer weer op gang zal komen."

Wat voor Londen geldt, geldt overigens voor alle luchthavens in het Verenigd Koninkrijk. Op sommige luchthavens daalde het aantal vluchten van en naar Nederland zelfs met 80 procent. Waarschijnlijk speelt de brexit daarbij ook een belangrijke rol. In 2019 was er namelijk nog vrij verkeer van personen en goederen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.

Verantwoording

Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van gegevens van Flightradar24. Dat bedrijf verzamelt gegevens over de locaties van vliegtuigen. Voor dit onderzoek heeft RTL Nieuws van hen een dataset gekregen met alle door hen geregistreerde vluchten van en naar Nederlandse passagiersluchthavens (Amsterdam Schiphol, Eindhoven, Rotterdam-Den Haag, Maastricht-Aachen en Groningen-Eelde) per dag van 1 januari 2019 tot en met 10 oktober 2021.

Vervolgens zijn alleen vluchten meegenomen van operators met minimaal 15 vluchten van en naar genoemde luchthavens in de onderzoeksperiode. De vluchten van operators die zich uitsluitend richten op vrachtvervoer (cargo) of privévluchten zijn verwijderd. Net als vluchten waarvan op basis van vluchtnummers of type toestel duidelijk gemaakt kon worden dat het om vrachtverkeer ging. Zo is het aanvankelijke bestand van ruim 1,3 miljoen vluchten teruggebracht tot 1.024.847 geregistreerde vluchten.

Om te zien in hoeverre er sprake is van een stijging of daling ten opzichte van een vergelijkbare periode voor de coronacrisis, is het aantal vluchten tussen 26 september en 10 oktober 2019 vergeleken met het aantal vluchten tussen 26 september en 10 oktober 2021.