Hoe dubieuze directeuren zonder problemen een nieuw zorgbedrijf konden beginnen

RTL Nieuws onderzocht een aantal zorgbestuurders met een dubieus verleden en legde hun zaken voor aan meerdere deskundigen. Hoogleraar Wim Groot: "Als mensen niet van hun fouten leren en er ook financieel gewin aan ten grondslag ligt, dan moeten deze mensen uit de zorg geweerd kunnen worden."

1. Vertrouwen opgezegd, toch nieuw bedrijf

Zelfmoord van een cliënt, gijzeling van een medewerker, onbekwaam personeel en weinig aanstalten om van fouten te leren. Na een reeks incidenten en inspectierapporten besloot de gemeente Nijmegen in 2020 het contract met thuiszorginstelling Humazorg te beëindigen.

'De toezichthouder heeft er geen vertrouwen (meer) in dat onder deze directeur zaken blijvend zullen veranderen', schreef de gemeente aan de directeur. Humazorg verdween van het zorgtoneel, maar de directeur niet. Die begon in februari 2021 met twee andere bestuurders een nieuwe zorginstelling: Zorggroep Oranje.

Voordat de eerste cliënt bij Zorggroep Oranje in zorg kwam, ontving het bedrijf al 20.000 euro aan subsidie. In een van de aanvragen schrijft het bedrijf al wel cliënten te hebben. Ook klopte het bedrijf tevergeefs aan bij zorgverzekeraar VGZ voor een contract. "Aanbieders komen uitsluitend in aanmerking voor een overeenkomst indien ze van onberispelijk gedrag zijn", laat een woordvoerder van VGZ weten.

Via een andere weg weet Zorggroep Oranje wel cliënten binnen te halen. Als de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oktober 2021 komt kijken, wordt geconstateerd dat ook bij het nieuwe bedrijf zorg wordt verleend door personeel dat niet over de juiste papieren beschikt. De inspectie schrijft er wel vertrouwen in te hebben dat de zorgaanbieder de voorwaarden voor goede en veilige zorg verder op orde brengt.

Volgens hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot lijkt er sprake van terugkerend gedrag, een reden om het bedrijf te weren uit de zorg. Universitair hoofddocent gezondheidsrecht André den Exter pleit voor intensiever toezicht. "Gezien het verleden van de bestuurder zou wellicht een vergunning onder voorwaarden, indien mogelijk, beter zijn, waarbij de bestuurder bijzondere aandacht krijgt van de inspectie."

Reactie Zorggroep Oranje

In een reactie laat Zorggroep Oranje weten dat het bedrijf niet op dezelfde wijze bestuurd wordt als Humazorg en dat het goede en kwalitatieve zorg wil leveren waarbij het welzijn en de veiligheid van cliënten altijd voorop staat. Zorggroep Oranje zegt er naar te streven om gediplomeerde medewerkers aan zich te binden door het bieden van een opleiding en stageplaatsen. De beide aangevraagde subsidies zijn volgens het bedrijf niet gebruikt en zullen worden teruggestort. 

2. Na 'piramidespel' zorg als 'geldmachine'

Als student een studio kopen, met goedkeuring van de bank en zonder dat je er elke maand bakken met geld aan kwijt bent. Het klinkt te mooi om waar te zijn. En dat bleek ook toen een van de bedrijven achter Koopstudio Noord-Nederland op de fles ging. Gedupeerden spraken van een soort piramidespel. De drijvende kracht erachter stond in 2012 voor de rechter.

Volgens de rechter was de ondernemer aansprakelijk voor geleden schade van een aantal gedupeerden. Hij had namelijk de kopers onvoldoende gewezen op de risico's van het project.

In 2018 zocht dezelfde ondernemer zijn heil in de zorg. In Heerenveen richtte hij jeugdzorginstelling Spatieplus op, waarmee hij een zorgcontract afsloot met Sociaal Domein Fryslân. Uit de jaarverslagen van 2019 en 2020 blijkt dat dit hem geen windeieren legt. Hij ontving in die twee jaren naast ruim 200.000 euro aan loon ook 550.000 euro aan dividend via zijn holding. Allemaal zorggeld.

Professor accountancy Jeroen Suijs: "Het bedrijf lijkt een geldmachine voor de bestuurder. 20 procent van de omzet lijkt te verdwijnen naar zijn privérekening." Hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot: "Gezien de voorgeschiedenis had deze instelling nooit gecontracteerd moeten worden. Dit lijkt me voldoende reden om het contract dat Sociaal Domein Fryslân heeft met deze instelling direct te beëindigen."

Reacties 

RTL Nieuws heeft meerdere keren contact gezocht met de bestuurder van Spatieplus. Over een managementvergoeding van 13.500 euro per maand zegt de directeur dat deze naast de directievergoeding ook bestaat uit andere vergoedingen die niet behoren tot het loon van de directie. Op aanvullende vragen over onder meer het verleden van de bestuurder en de forse dividenduitkeringen is ondanks herhaalde pogingen geen reactie gekomen.

Sociaal Domein Fryslân zegt niet op de hoogte te zijn geweest van het verleden van de bestuurder van Spatieplus. Wel is er een gesprek geweest over de hoge dividenduitkering in 2019, maar dat heeft geen consequenties gehad, laat een woordvoerder weten. Mede op basis van de nu naar boven gekomen feiten zegt Sociaal Domein Fryslân opnieuw in gesprek te gaan met de ondernemer.

3. Riante vergoeding voor zorgbestuurder in cel

Terwijl het zorggeld binnenstroomt bij Zorg en Research Enschede, zit een van de twee oprichters in 2020 een celstraf uit die hem in 2015 was opgelegd vanwege illegale handel in vuurwerk. In 2009 had hij al eens een taakstraf gehad vanwege het enthousiasmeren van mensen om te investeren in dubieuze beleggingsproducten.

Het verleden van de bestuurder vormde voor het ministerie van Justitie en Veiligheid geen beletsel om in 2019 een tweejarig contract met Zorg en Research af te sluiten voor zorg aan ex-gedetineerden. Dat contract liet de kassa rinkelen in Enschede. Zo ontvingen de twee bestuurders samen 270.000 euro aan arbeidsbeloning. Daarbovenop staat een bedrag van 400.000 euro aan privé opnames in de jaarrekening van 2020.

Zo snel mogelijk geld verdienen is het credo, zeggen voormalige medewerkers die anoniem wensen te blijven tegen RTL Nieuws. Goede zorg is daaraan ondergeschikt volgens hen. Met hun klachten over onveilige situaties of vieze omstandigheden werd volgens de voormalige medewerkers niets gedaan. Ook reclassering trok in 2020 al eens aan de bel over beperkte zorg, meldde de Twentsche Courant Tubantia eerder.

In 2020, het jaar dat hij zijn celstraf uitzat, verdween de oprichter van Zorg en Research uit het bestuur en ging hij in dienst als teamleider. Zijn vrouw bleef wel een van de vennoten. In 2020 besloot de gemeente Enschede het contract met Zorg en Research te beëindigen. De Dienst Justitiële Inrichtingen doet momenteel onderzoek naar de geleverde zorg en heeft het aflopende contract voor zorg aan ex-gedetineerden in 2021 niet verlengd. Ook zorgverzekeraar Menzis onderzoekt signalen van onrechtmatigheid.

"Hier zijn alle risicoindicatoren aanwezig", zegt universitair hoofddocent gezondheidsrecht André den Exter. Professor accountancy Jeroen Suijs noemt winstmarges van meer dan tien procent van de omzet bovenop de arbeidsbeloning riant. "Je kunt je afvragen of dan wel goede zorg wordt geleverd." Ook minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind noemde de winst en salarisuitkeringen bij Zorg en Research 'hoog' en 'ongebruikelijk'.

Reactie Zorg en Research

RTL Nieuws verzocht via Zorg en Research Enschede de voormalig bestuurder om een reactie. Die reactie kwam van het huidige bestuur. Dat laat weten dat de celstraf en taakstraf los staan van de werkzaamheden in de zorg van de voormalig bestuurder. Ook stelt het bedrijf dat de bestuurder sinds 2014 jaarlijks een Verklaring Omtrent Gedrag heeft ontvangen.

Het bedrijf erkent de winstpercentages maar betwist dat deze hoog zijn. "Het enkele feit dat er meer dan 10 procent winst is gemaakt, betekent niet dat er geen goede zorg is verleend. Het betekent dat er efficiënt zorg is verleend."

De huidige bestuurders van Zorg en Research zeggen nooit klachten van medewerkers te hebben gehad. "Dat de focus van de bestuurders van Zorg en Research ligt op het 'zo snel mogelijk veel geld verdienen' in plaats van op het verlenen van zorg, wordt niet herkend en met klem betwist."