Corporaties pakken scheefwoners nauwelijks aan, zelfs niet nu het kan
Scheefwoners worden vaak ontzien door woningcorporaties. Vanaf 1 juli is een extra huurverhoging tot 100 euro per maand mogelijk voor deze groep, maar een meerderheid van de corporaties maakt hier geen gebruik van.
Een sociale huurwoning is normaal gesproken beschikbaar voor iemand die maximaal 40.000 euro (alleenstaand) tot 45.000 euro (gezin) verdient. Scheefwoners zijn mensen van wie het inkomen in de loop van de jaren zo is gestegen dat zij met hun huidige salaris niet meer in aanmerking zouden komen voor een sociale huurwoning.
Langer wachten
Scheefwonen wordt door het kabinet als een probleem gezien omdat lage inkomensgroepen die aangewezen zijn op sociale huur nu heel lang moeten wachten op een huurwoning. Dit varieert van het landelijk gemiddelde van 7 jaar tot wel 17 jaar in sommige gemeenten.
Binnenkort is het voor bijna 2,3 miljoen sociale huurders weer tijd voor de jaarlijkse huuraanpassing. Op 1 juli gaan de huren van corporatiewoningen omhoog met gemiddeld 2 procent.
Speciaal voor scheefwoners is dit jaar wettelijke ruimte gecreëerd om de huren extra te laten stijgen. Huishoudens met een hoog middeninkomen (47.948 euro per jaar voor alleenstaanden, 55.486 euro voor een gezin) kunnen 50 euro huurverhoging krijgen. Bij hoge inkomens (vanaf 56.527 euro voor alleenstaanden, 75.396 euro voor een gezin) mag de huur in één keer tot 100 euro per maand omhoog.
Scheefwoners worden ontzien
Corporaties mogen zelf beslissen of ze hier gebruik van maken. Ook particuliere verhuurders mogen de huurverhoging doorvoeren. Uit een onderzoek van koepelvereniging Aedes onder 169 aangesloten corporaties blijkt dat zes op de tien Nederlandse woningcorporaties dit jaar geen inkomensafhankelijke huurverhoging toepassen en scheefwoners dus ontzien.
Dat druist in tegen de wens van het kabinet, die wil dat huurders met een hoog inkomen een 'passende' huur gaan betalen. Al tien jaar proberen partijen, met name VVD en CDA, om scheefwoners meer te laten betalen voor hun sociale huurwoning. De huursprongen van 50 of 100 euro die vanaf dit jaar mogelijk zijn, zijn de meest ingrijpende maatregelen tot nu toe.
Juist omdat het thema zo in de politieke belangstelling staat, noemt hoogleraar Woningmarkt Peter Boelhouwer (TU Delft) het opmerkelijk dat veel woningcorporaties een andere afweging maken: "Corporaties ondersteunen op deze manier toch echt hoge inkomensgroepen. Dat gaat ten koste van mensen met een smalle beurs en ook van de mogelijkheden van corporaties om te investeren."
Bekijk hier hoeveel scheefwoners er (in 2020) in jouw gemeente wonen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Woningcorporaties hebben allerlei redenen om de huur van scheefwoners niet te verhogen, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws. Verschillende corporaties maken in dezelfde regio soms heel andere keuzes.
Voor Wooncompagnie, 14.000 huurwoningen in Noord-Holland, is het een principiële keuze, zegt bestuurder Stefan van Schaik. "De groep die net iets meer verdient is heel klein in omvang, bovendien zijn dat mensen met beroepen in bijvoorbeeld het onderwijs of die werken in een winkel. Dat zijn helemaal geen mensen die heel veel meer verdienen. Wij vinden dat we daar niet nog meer aan kunnen vragen."
'Huurders kunnen geen kant op'
De kleinere corporatie Woonpalet in Zeewolde zegt de huurverhoging onder meer niet door te voeren omdat ze het extra geld niet per se nodig heeft. Een ander argument is dat scheefwoners volgens Woonpalet geen kant op kunnen. Door de wooncrisis is er voor hoge middeninkomens nauwelijks tot geen ruimte in de vrije sector, Woonpalet verwacht dus niet dat scheefwoners hun woning opgeven na een huurverhoging. Van de 2000 huurders van deze woningbouwvereniging hebben 170 huishoudens een hoger of hoog middeninkomen, maar zij krijgen de extra huurverhoging dus niet opgelegd.
In het nabijgelegen Lelystad hoopt woningcorporatie Centrada wel dat de huurverhoging de doorstroming bevordert. "De maatregel zorgt ervoor dat deze huishoudens op zoek gaan naar een huurwoning in de vrije sector of een koopwoning. Wenselijk (…) zeker gezien de huidige wachttijden voor sociale huurwoningen in Lelystad."
Wooninc uit Eindhoven ziet onder meer af van de verhoging vanwege het beperkte aantal scheefwoners aldaar, dit heeft 'nagenoeg geen effect' op de begroting, zegt Wooninc.
Sterkste schouders zwaarste lasten
In een andere Brabantse stad, Tilburg, steunt woningbouwvereniging TBV de maatregel juist wel omdat daarmee de verhoging voor armere huurders beperkt kan blijven. "Wij vinden dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen."
Hoogleraar Boelhouwer is het daarmee eens. "Corporaties moeten nieuwe woningen bouwen, verduurzamen en de huren laag houden voor lage inkomensgroepen. Daarvoor komen ze miljarden tekort", zegt de hoogleraar. "Als je hier nou de mogelijkheid hebt om iets in te verdienen, ja dan zou ik zeggen: gebruik dat dan."
Het aantal 'goedkope scheefwoners', zoals huishoudens worden genoemd met een te hoog inkomen die volgens de definities van het Rijk 'te goedkoop' wonen, daalt overigens al jaren. Sinds 2015 nam het aantal af van 266.000 naar 205.000 huishoudens, aldus het nationale Woononderzoek 2021. Deskundigen van Aedes schatten in dat het gaat om ongeveer 8 tot 10 procent van het totaal aantal corporatiehuurders.
'Goedkoop' geldt niet voor iedereen
De grote woningcorporatie Eigen Haard uit Amsterdam weet dat 11 procent van haar sociale huurders een hoog middeninkomen of hoog inkomen heeft, in totaal 5600 huishoudens. Eigen Haard voert de verhoging voor deze mensen wel maximaal door.
Volgens Eigen Haard-bestuurder Bert Halm blijven huishoudens met een hoog inkomen welkom, maar is het 'fair' dat zij een hogere huur betalen dan armere huurders. "Het gaat hier om dusdanig hoge inkomens dat ze ook niet in aanmerking zouden komen voor ons middensegment huur", zegt Eigen Haard-directeur Halm. "Goedkope huurwoningen zijn onze kerntaak, maar niet voor iedereen."
In gesprek
Minister Hugo de Jonge (volkshuisvesting) dwingt woningcorporaties niet om scheefwonen aan te pakken, maar het onderwerp staat wel op de agenda van de gesprekken die de hij voert met corporaties. "Het toepassen van de inkomensafhankelijke huurverhoging is niet verplicht, maar ik verwacht wel van corporaties dat ze hier op verstandige manier gebruik van maken om hun maatschappelijke opgaven te kunnen realiseren."