Ruim 60 procent huishoudens heeft nog steeds variabel energiecontract: 'Risico'
Sinds een paar maanden kun je weer een vast energiecontract afsluiten. In eerste instantie voor een half jaar en nu zelfs voor drie jaar. Toch heeft ruim 60 procent van alle huishoudens nog een variabel contract; met alle bijbehorende risico's. "De prijs kan alleen maar omhoog", waarschuwen kenners.
Sinds half februari is het weer mogelijk om een vast energiecontract af te sluiten. Door de oorlog in de Oekraïne schoten de prijzen voor gas en stroom vorig jaar omhoog en was dat dankzij grote prijsschommelingen lange tijd niet mogelijk. Energieleveranciers boden de contracten simpelweg niet aan.
Veel consumenten van wie de vaste energiecontracten afliepen werden daardoor in het najaar geconfronteerd met torenhoge energieprijzen. Ze betaalden soms wel zes keer meer dan anders en kregen maandelijks stijgende prijzen voor de kiezen.
Miljoen huishoudens in problemen
Op het hoogtepunt betaalden klanten bij Greenchoice 3,44 euro voor 1 kuub gas en 1,04 euro voor 1 kilowattuur (kWh) stroom. Een miljoen huishoudens kwamen in financiële problemen door de enorm gestegen energierekening.
De overheid kwam zodoende met een miljardenpakket aan steunmaatregelen, zoals 190 euro energiecompensatie, energietoeslag voor mensen met de laagste inkomens en het prijsplafond. Dit jaar betaal je voor de eerste 1200 kubieke meter gas niet meer dan 1,45 euro per kuub en 40 eurocent voor de eerste 2900 kWh aan stroom.
411 energiecontracten onder plafond
Inmiddels zijn de energieprijzen flink gedaald en staat de marktprijs voor gas op een kleine 37 euro. De consument heeft weer de keuze uit 753 verschillende energiecontracten (variabel, vast of dynamisch). Ruim 400 daarvan zijn goedkoper dan het prijsplafond, blijkt uit de Energiemonitor van de ACM.
Vaste contracten zijn weer mogelijk, toch hebben ruim 4,6 miljoen van de ruim 7,3 miljoen huishoudens met een stroomaansluiting nog steeds een variabel contract. Ofwel: bijna 70 procent. Sinds 1 maart is het aantal mensen dat kiest voor vast wel toegenomen.
Op 1 juli zijn er bovendien nog 3.925.000 huishoudens met een variabel gascontract. Dat aantal daalde sinds maart met 474.000 huishoudens, wat ook nog neerkomt op meer dan 60 procent van de gascontracten.
Vaste contracten elektriciteit
Op 1 juli hadden in totaal 2.359.000 huishoudens een vast contract voor elektriciteit. Zo’n 331.000 huishoudens kozen hierbij voor een vast stroomcontract voor één jaar of langer. 133.000 huishoudens kozen juist voor een looptijd korter dan één jaar.
232.000 huishoudens hadden op 1 juli een dynamisch stroomcontract. Dat aantal steeg sinds maart met ruim 80.000. Bij een dynamisch contract wisselt de prijs ieder uur.
Stoppen met variabel gascontract
Ook het aantal mensen met een vast gascontract is toegenomen. 296.000 huishoudens kozen voor zekerheid en zetten hun gastarief voor één jaar of langer vast. Dit aantal steeg van 1.829.000 huishoudens op 1 maart naar 2.125.000 op 1 juli.
Het aantal vaste gascontracten met een looptijd korter dan één jaar steeg sinds 1 maart met 39.000 naar in totaal 109.000 huishoudens. Op 1 juli hadden 196.000 huishoudens een dynamisch gascontract.
Het RTL Nieuwspanel vertelt: Waarom nemen we geen vast contract?
Een deel van de panelleden van het RTL Nieuwspanel met een variabel contract is wel van plan nog dit kalenderjaar over te stappen naar een vast contract voor een jaar of langer. De belangrijkste reden (55 procent) was om te wachten tot de tarieven verder zouden dalen.
Slechts 9 procent denkt echter dat de energietarieven het komend halfjaar nog zullen dalen. Een kwart denkt dat de tarieven gelijk zullen blijven. De grootste groep (50 procent) verwacht dat ze gaan stijgen.
Voordeligst
Mensen die niet van plan zijn over te stappen naar een vast contract kiezen daar vooral voor omdat ze denken dat ze met een variabel contract uiteindelijk het voordeligst uit zijn. De helft denkt dat een variabel contract de beste prijs biedt. Andere belangrijke redenen om niet over te stappen zijn dat een variabel contract zonder boete opzegbaar is (26 procent) en dat mensen geen zin/tijd hebben om zich in overstappen te verdiepen.
Andersom kiezen mensen voor een vast contract omdat ze niet voor verrassingen willen komen te staan. Twee derde (68 procent) kiest voor zekerheid. Daarnaast denkt een kwart (28 procent) dat een vast contract de voordeligste optie is.
Waarom kiezen mensen niet voor zekerheid? "De meeste consumenten gokken op een aanbieding. Je kiest alleen voor zekerheid als je niet te veel betaalt, anders ben je een dief van je eigen portemonnee", zegt Ronald Voorn, gedragswetenschapper aan de Universiteit Twente.
Mensen hopen dat de energietarieven nog verder dalen. Ook vinden veel consumenten overstappen gedoe. "Bij zorgverzekeraars worden er jaarlijks miljoenen euro's uitgegeven aan overstapcampagnes, maar slechts 8 procent van de consumenten doet dit. Dat is bij energie niet anders", aldus Voorn.
'De prijs kan maar één kant op'
Hans van Cleef, energie-econoom en hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken zegt dat consumenten niet moeten rekenen op verder dalende energieprijzen.
De prijs is nu nog steeds 2,5 keer hoger dan voor de energiecrisis. De Nederlandse gasvoorraden zitten voor bijna 93 procent vol en we hebben een milde winter gehad. Maar de opwaartse prijsrisico's zijn groter dan de mogelijkheid dat de prijs nog verder gaat dalen, zegt de energiekenner.
"Als het fout gaat en er komt een strenge winter in Europa of Azië, dan kan de prijs maar één kant op en dat is naar boven", aldus Van Cleef.
Verantwoording
Het onderzoek is gehouden op 17 en 18 augustus 2023, onder 17.500 leden van het RTL Nieuwspanel. Het is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur. Het RTL Nieuwspanel telt ruim 30.000 leden.
Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!