Forum-kiezer is vaak oud-PVV'er, maar vooral anti-Rutte
Het is een man. Wat ouder dan gemiddeld. Niet laag opgeleid, maar ook weer niet hoog opgeleid. Bij de vorige verkiezingen stemde hij op de PVV. Hij woont in Flevoland en moet weinig hebben van klimaatmaatregelen. Dat is, wat kort door de bocht, het profiel van een doorsneestemmer op het Forum voor Democratie (FvD).
Thierry Baudet heeft voor een daverende verrassing gezorgd bij de Provinciale Statenverkiezingen: Zijn partij is de grootste geworden, ook qua zetels in de Eerste Kamer.
Maar wie zijn nu die stemmers? Vooral mannen dus. Om precies te zijn: 64 procent van de mensen die gisteren op het Forum voor Democratie hebben gestemd, is man, blijkt uit een peiling van Ipsos in opdracht van de NOS. De partij trok gisteren ook vooral veel ouderen naar de stembus: een derde deel is 65-plusser.
Veel ex-PVV'ers
Ook opvallend: het gaat volgens het onderzoeksbureau vooral om veel ex-PVV'ers. Dertig procent stemde tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 nog op de partij van Geert Wilders. 16 procent komt van de VVD, 10 procent van het CDA.
"De PVV-kiezer en de Forum-kiezer lijken niet heel veel van elkaar te verschillen", zegt Matthijs Rooduijn, politicoloog van de Universiteit van Amsterdam, tegen RTL Nieuws. "Dat is niet zo gek, omdat het allebei populistisch-radicale partijen zijn. Daarnaast zijn ze allebei euro- en klimaatsceptisch." Een andere overeenkomst met de PVV is dat de Forum-stemmers in grote meerderheid aangeven weinig vertrouwen te hebben in de politiek.
Meeste stemmers in Flevoland
Dan geografisch: de meeste FvD-stemmers vind je in de provincies Flevoland (17,7 procent) en Zuid-Holland (17,3 procent), daar is de partij het grootste geworden. In zeven andere provincies is de partij nu de op één na grootste: Noord-Holland, Limburg, Noord-Brabant, Gelderland, Friesland, Drenthe en Overijssel.
De partij van Thierry Baudet scoorde het minst in de provincie Groningen: dat heeft waarschijnlijk te maken met het standpunt van Baudet om de gaskraan open te laten. De gemeente met de minste FvD-stemmers is dan ook de gemeente die veel last heeft gehad van de winning van aardgas: Loppersum. 6,2 procent stemde daar FvD.
Edam-Volendam is 'FvD-gemeente'
Nergens stemden zóveel mensen op Forum voor Democratie als in Edam-Volendam. Deze gemeente, waar de PVV al jaren goed scoort, is nu een 'Forum-gemeente': 40,7 procent stemde op de partij van Baudet.
Verslaggever Jaap van Deurzen ging vandaag naar Volendam. Hij zocht naar een verklaring. "Ik vertrouw die man volledig", zei een Volendammer voor de camera. "Kijk, ik heb altijd op Wilders gestemd, maar Wilders maakt niks klaar. Die Baudet is bijna hetzelfde, maar die formuleert het anders. Die zegt het netter."
Geografisch gezien zijn er toch wel wat verschillen met de PVV. Volgens onderzoeker Josse de Voogd is er een duidelijk accentverschil in welke delen van het land die partijen het goed doen. Het lijkt, zei hij eerder bij de NOS, alsof de Forum-kiezer wat welvarender en westelijker georiënteerd is dan de PVV-kiezer. De FvD-kiezer vindt je meer in Noord-Hollandse en Zuid-Hollandse gemeentes waar relatief veel tuinders en ondernemers zitten.
Hoger opgeleid dan gemiddelde PVV'er
Ook zijn er verschillen in opleidingsniveau. "De Forum-stemmer is over het algemeen middelbaar lager opgeleid", zegt onderzoeker Peter Kanne van I&O Research. "Waar de PVV vooral lager opgeleiden trok, is de Forum-stemmer iets hoger opgeleid. Niet hoogopgeleid, maar hoger dan de PVV-stemmer."
Als we verder naar de kiezer kijken, dan zijn FvD-stemmers vaak werkende mensen, waar de PVV-stemmer vaak niet werkt. Die zit gemiddeld vaker in de bijstand of is gepensioneerd, zegt Kanne. Qua inkomen zit de Forum-stemmer volgens hem net onder het modale inkomen. "De Forum-stemmer is van de lagere middenklasse, werkt hard, heeft niet een minimuminkomen maar wel net daarboven."
Klimaatverandering
Volgens de onderzoeker hebben Forum-stemmers het gevoel dat ze zwaar belast worden, zeker ook met klimaatmaatregelen. "Ze denken dat ze gedwongen worden om de trein in te moeten en gedwongen worden om maatregelen voor het milieu te nemen die ze alleen maar geld kosten. En dat terwijl ze helemaal niet zo in de klimaatverandering geloven."
Wilders wordt gezien als klimaatscepticus, maar vooral partijleider Thierry Baudet trok het klimaatthema naar zich toe. "Wat je ziet is dat vooral het klimaatakkoord van invloed geweest is op de groei van Forum", zegt Kanne. "Dat was de afgelopen weken en maanden al te zien. Baudet heeft heel stevig afstand genomen van het klimaatakkoord. En hij heeft vraagtekens gezet bij het feit dat menselijk handelen de oorzaak is van klimaatverandering. Een vijfde van de kiezers is heel erg tegen de maatregelen tegen het klimaat, dat is een verklaring van de Forum-winst. Ze voelen zich sowieso extra hard gepakt, op alle vlakken."
Anti-eliteretoriek
Volgens Bert Bakker, onderzoeker politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, heeft Baudet 'effectief' campagne gevoerd door te hameren op maar enkele punten: de elite in Den Haag en Brussel deugt niet, het klimaatakkoord is onbetaalbaar en aan de migratie moet ook wat gebeuren. "Dergelijke anti-eliteretoriek werkt voor een grote groep, die ook vindt dat het anders moet.''
Zoals een Forum-stemmer zegt tegen verslaggever Jaap van Deurzen over het sentiment in Volendam: "Het meeste is onvrede. Je wordt gewoon besodemieterd, iedere keer opnieuw. Die Rutte liegt als de kolere. Je krijgt er dit bij, dat bij. Maar je moet alleen meer betalen."
