Akkoord EU-leiders: 'historische koppeling' subsidies en rechtsstaat
De EU-leiders hebben overeenstemming bereikt over de rechtstaattoets en daarmee ook over de EU-begroting en het coronaherstelfonds. "Nu kunnen we beginnen met de wederopbouw van onze economieën", twittert EU-president Charles Michel.
Hongarije en Polen blokkeerden de begroting en het fonds, waardoor er een patstelling ontstond. Het protest van de twee landen tegen de nieuwe rechtstaatregels is met het akkoord voorbij.
Volgens politiek verslaggever Fons Lambie is het voor het eerst en historisch dat er écht een koppeling komt tussen EU-subsidies en de rechtsstaat in een land. Het korten van subsidies is volgens hem dan vooral een mogelijkheid voor op de lange termijn.
Door de beugel
Het compromisvoorstel schrijft voor dat de nieuwe regels pas gehandhaafd worden nadat het Europees Hof van Justitie heeft beoordeeld of de wet door de beugel kan.
De pijn zat hem voor Polen en Hongarije juist in het korten van die subsidies. Zij zijn erg afhankelijk van dat geld en worden er door andere lidstaten van beschuldigd de rechtsstaat uit te hollen. Op de korte termijn gaan de twee landen volgens Lambie nog niet veel voelen van het akkoord.
Die korte termijn zit de Nederlandse Europarlementariër Sophie in 't Veld dwars. Zij denkt dat de Hongaarse premier Orban zich de winnaar voelt van het overleg.
"Als de regeringsleiders hiermee doorgaan, dan is-ie op korte termijn winnaar", zegt In 't Veld. "Hij zal dan zeker tot aan de Hongaarse verkiezingen de handen vrij hebben, dan kan hij naar hartenlust manipuleren en dat was nou niet de bedoeling van die rechtsstaattoets."
Ook Nederland stemde in met het compromisvoorstel uit de koker van EU-voorzitter Duitsland.
Eerdere afspraken
Nederland wilde alleen onder drie voorwaarden instemmen met het compromisvoorstel over de rechtstaatregels, waardoor de Europese Commissie lidstaten kan korten op EU-subsidies als de rechtstaat er zo belabberd aan toe is dat het geld er verkeerd terechtkomt.
Het Europees Parlement moest akkoord gaan, het compromis mocht de eerdere afspraken over de rechtstaattoets niet inperken en de toets moest met ingang van 1 januari in stelling gebracht kunnen worden.