Menstruatiearmoede aangepakt: 'Bezuinigen op tampons mag niet'
Vrouwen die te weinig geld hebben om menstruatieproducten, zoals tampons, te kopen. Menstruatiearmoede heet het. Steeds meer gemeenten starten initiatieven tegen deze vorm van armoede. Ook de 16-jarige Mai uit Almere komt in actie op haar school. "Meisjes die geen geld hebben om tampons te kopen, dat mag niet in een rijk land als Nederland."
Eind vorig jaar had Schotland een wereldprimeur. Het Schotse parlement nam een wet aan die het mogelijk maakt dat maandverband en tampons gratis te verkrijgen zijn.
Ook in ons land is er menstruatiearmoede. "Bijna 1 op de 10 vrouwen heeft soms te weinig geld (gehad) om tampons of maandverband aan te schaffen", zegt Marthe de Win van stichting De Bovengrondse. "'Deze vrouwen nemen hun toevlucht tot wc-papier, vodden of de luiers van kinderen. Maar het bespreken is heel moeilijk: je geldgebrek bespreken is al moeilijk, over je menstruatie praten komt daar nog eens bij."
Gratis tampons
Verschillende politieke partijen, zoals de PvdA, willen dat ook in ons land deze producten gratis worden aangeboden voor vrouwen en meisjes die weinig geld hebben. Maar staatssecretaris Bas van 't Wout wil niet zover gaan, zo liet hij deze week weten in een Kamerbrief.
Er zijn volgens de staatssecretaris allerlei maatregelen genomen om de structurele oorzaken van armoede aan te pakken. 'Daarbovenop heeft het kabinet extra middelen voor het voorkomen van schulden en het bestrijden van armoede beschikbaar gesteld', schrijft de VVD-staatssecretaris.
Grondig probleem
Het kabinet vindt dat de taak meer ligt bij de gemeenten om dit aan te pakken. Verschillende gemeenten, zoals Gouda, Houten en Utrecht, zijn dat ook gaan doen. Zo wil Gouda tampons en maandverband het liefst gratis aanbieden via zogenoemde minimapassen. De gemeente Gouda is voorloper van het idee om dit via de stadspassen mogelijkerwijs te regelen.
Sophie Heesen, PvdA-raadslid in Gouda, deed onderzoek naar het probleem. "Het is een grondig probleem", zegt ze. Ze deelde enquêteformulieren uit onder honderden vrouwen om te kijken hoe groot deze menstruatiearmoede in haar gemeente is.
"Hoe groot de omvang precies is, is lastig te zeggen. Vrouwen schamen zich om hiervoor uit te komen. Maar vrouwen of meisjes kloppen aan bij de Voedselbank omdat ze zelf de producten niet kunnen betalen. Daarom willen we dat via de minimapassen deze broodnodige producten aan te schaffen zijn."
Rijk land als Nederland
Ook in de gemeente Utrecht staat het probleem hoog op de agenda. "We zouden het liefst zien dat landelijk wordt besloten dat deze producten voor vrouwen die in armoede leven gratis worden aangeboden, maar helaas wil het kabinet daar niet aan", zegt GroenLinks-raadslid Julia Kleinrensink.
"Het is ontzettend schrijnend dat dit probleem er is in een rijk land als Nederland", vindt ze. In Utrecht worden vooral lokale initiatieven gestimuleerd. En die zijn er volop. "Scholen, maar ook daklozenopvang geven deze producten weg. Onze weggeefwinkel is daar vorige maand mee gestart. En we hopen ook dat bibliotheken dat gaan doen."
In de weggeefwinkel kunnen mensen in een zogenoemde Klinikastje nieuwe hygiëneproducten achterlaten. En vrouwen of meiden die de artikelen nodig hebben, kunnen ze gratis ophalen.
Op school
In Alkmaar is de 16-jarige Mai een initiatief gestart. "Onze school biedt sinds kort gratis tampons en maandverband aan. Die staan in speciale kasten op de meidenwc's." Volgens Mai is het een groot succes. "Er wordt flink gebruik van gemaakt. Ik moet de kastjes regelmatig bijvullen. Soms durven meiden gewoon niet te vragen om een tampon. Maar er zijn ook leerlingen op onze school waarbij het niet zo vanzelfsprekend is dat ze tampons kunnen kopen."
Mai hoopt dat meer scholen dit voorbeeld overnemen. "Ik vind het zo zielig als meisjes deze producten niet kunnen krijgen en vanwege schaamte er niet naar durven vragen. Elke school zou dit soort producten moeten aanbieden."