Verkenners Ollongren en Jorritsma stappen op na uitlekken aantekeningen
De verkenners voor een nieuw kabinet, Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma, geven hun opdracht terug nadat de aantekeningen vandaag waren uitgelekt.
Zij laten weten in een verklaring: "De notities die in beeld zijn gekomen waren inventariserende voorbereidingsnotities voor de verkenners die vanmorgen besproken zouden worden en bedoeld waren als voorlopige input voor de volgende ronde in de verkenningsfase. Deze notities waren geen directe weergave van de reeds gevoerde gesprekken en zijn nog met geen van de onderhandelaars besproken."
CDA-leider Hoekstra eiste dat de verkenners duidelijk zouden maken dat de aantekeningen geen weergave waren van een gesprek met hem. Er stonden voor de CDA-leider lastig zaken op de papieren, zoals 'Omtzigt, functie elders'.
Niet meer onbevangen
De verkenners constateren dat 'door het naar buiten komen van deze notities ze hun werk niet meer onbevangen en onbevooroordeeld kunnen voortzetten', schrijven zij in een verklaring. Zij hebben de voorzitter van de Tweede Kamer laten weten hun werkzaamheden per direct te beëindigen.
De aantekeningen die verkenner Kajsa Ollongren had voorbereid voor de tweede verkenningsgesprekken met VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag, werden vanochtend zichtbaar vastgelegd door een ANP-fotograaf. Het gaat om een lijst met kort opgeschreven 'aandachtspunten' voor de gesprekken.
Omtzigt
Daarin wordt onder meer gerept over een 'functie elders' voor CDA'er Pieter Omtzigt en een mogelijke kabinetspositie voor CDA-leider Wopke Hoekstra. Ook staat er 'linkse partijen hielden elkaar niet echt vast' in het document. Verder is een meerderheid in de Eerste Kamer voor geen enkele partij 'echt een must'.
Voor een minderheidskabinet zou ook 'weinig echt enthousiasme' zijn. Verder staat er een punt 'de onderhandelingsstijl' van Hoekstra. Onder het kopje 'derde partij' gaat het alleen over het CDA. Verder op het A4'tje gaat het over een 'linkse partij' met zes zetels in de Eerste Kamer, wat waarschijnlijk duidt op de Partij van de Arbeid. Ook JA21 zou waarschijnlijk besproken worden als mogelijke coalitiepartner, aangezien het zetelaantal van die partij (3 in de Tweede Kamer, 7 in de Eerste Kamer) genoemd lijkt te worden.
Besmetting
PvdA-leider Lilianne Ploumen zei maandag nog dat haar partij samen met een andere linkse partij in het kabinet wil. Welke partij dat zou moeten zijn, vertelde ze maandag niet. GroenLinks-leider Jesse Klaver was maandag niet zo stellig. Hij zei vooral in een 'zo progressief mogelijk' kabinet te willen.
Vanochtend werd vlak voor de verkenningsgesprekken bekend dat Ollongren besmet was met het coronavirus. De D66'er vertrok daarop meteen in een dienstauto, met de aantekeningen onder haar arm.
'Ambtenaren of verkenners gingen grens over met opmerking Omtzigt'
"De fout van Ollongren heeft de formatie doen ontploffen", zegt politiek commentator Fons Lambie. "Niet alleen de blunder om het papier verkeerd vast te houden, maar juist de omstreden inhoud van die aantekeningen. "
"Er staat 'Omtzigt functie elders'. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt is een gekozen volksvertegenwoordiger. De positie van Omtzigt ligt al zeer gevoelig: hij zit overspannen thuis. Tijdens de toeslagenaffaire werd hij al eerder tegengewerkt vanuit kabinetskringen. Dat in een formatieproces de stabiliteit van het CDA wordt besproken, is logisch. Maar dat een verkenner of ambtenaar heeft opgeschreven dat Omtzigt een 'functie elders' krijgt, daar gaat de verkenner of ambtenaar een grens over."
"Ook de linkse partijen reageerden als een wesp gestoken door het uitlekken van de aantekeningen. PvdA-leider Ploumen liet meteen weten dat zij wel degelijk een andere linkse partij wil betrekken in een nieuw kabinet. Wie hoopte op een snelle formatie of partijen die snel tot elkaar zouden komen, komt bedrogen uit", aldus Lambie.
"Door het uitlekken van de aantekeningen was de positie van de verkenners onhoudbaar. Maar hoe nu verder? Er moet een herstart van het formatieproces komen. Weer een bijeenkomst met alle lijsttrekkers is lastig, want uit voorzorg gaan een aantal mensen in quarantaine. Via een digitale bijeenkomst moet dus een nieuwe verkenners worden aangesteld."