Niet iedereen in PvdA rouwig om vertrek Ploumen: 'Ze schoot gewoon tekort'

In de PvdA-fractie was de schrik groot toen de 59-jarige Ploumen vanochtend in de wekelijkse fractievergadering opeens meldde dat ze stopt als leider en ook meteen uit de Tweede Kamer vertrekt. Vijftien maanden stond ze aan het roer van de partij nadat Lodewijk Asscher was opgestapt vanwege de toeslagenaffaire.

Collega's waren verdrietig, zegt vicefractievoorzitter Henk Nijboer, samen met Kati Piri één van de weinigen die iets eerder wisten dat Ploumen niet meer verder wilde.

Niet de ideale leider

"We hebben haar gevraagd of ze het zeker wist, maar ze was niet op andere gedachten te brengen", zegt Nijboer. Haar besluit stond vast en hij heeft daar respect voor. "Het is ook echt haar eigen besluit geweest", benadrukt hij. "Ze kwam zelf tot de conclusie dat het niet is zoals ze het had verwacht. Er is haar geen verwijt te maken."  

Ploumen toonde in haar verklaring opmerkelijk veel zelfreflectie. Ze erkende dat ze tekortschoot. "Het leiderschap van de partij past niet goed bij mij en ik ben daarmee niet de ideale leider van onze partij", zei ze. 

Een PvdA-Kamerlid dat niet met naam wil worden genoemd, zegt haar besluit dapper te vinden. "Het getuigt van echt leiderschap. Hier kunnen vele mannen in Den Haag nog een voorbeeld aan nemen. Het kwam echt als een donderslag bij heldere hemel, we zaten elkaar in de fractie met open mond aan te kijken."

'Te hard voor zichzelf'

Politiek maatje Jesse Klaver (GroenLinks) kreeg gisteravond een telefoontje van 'vriendin' Ploumen. GroenLinks en de PvdA besloten vorig jaar intensief samen te werken. Wat dit betekent voor hun huwelijk? "Het is geen huwelijk tussen twee personen, maar tussen twee bewegingen", zegt Klaver. Hij gaat ervan uit dat hij met de opvolger van Ploumen de samenwerking gaat doorzetten. "Ik vind dat ze te hard is voor zichzelf. Ik vind het stom, we blijven vrienden."

Niet iedereen is even rouwig om haar vertrek. Oud-partijvoorzitter Hans Spekman noemde de PvdA onder Ploumen eerder al 'dood water'. "Ik heb heel veel waardering dat ze na het vertrek van Lodewijk Asscher de kar wilde trekken", zegt hij nu. "Maar ze schoot in de breedte, vooral sociaal-economisch, gewoon tekort. Goed dat ze dat zelf durft te erkennen."

Fractie in verwarring

Een invloedrijke PvdA’er zegt daarover: "De zelfreflectie van Ploumen klopt wel, maar op dit moment hebben we te maken met een fractie in verwarring. En een partij in verwarring zo achterlaten, dat vind ik buitengewoon onverantwoord en egoïstisch." Een half jaar meer of minder had toch niet uitgemaakt, zegt de PvdA'er. "Ze had er gewoon geen zin meer in."

Een oudgediende zegt: "Eén van de partijgenoten liet vorige week wel doorschemeren dat het allemaal niet lekker liep in de fractie. En ik hoorde al eerder dat Ploumen erg onzeker was en dat afreageerde op anderen. Daar krijgen de Khadija’s, Henken en Attjes op een gegeven moment natuurlijk wel genoeg van." 

Laf

Volgens de PvdA'er wordt nog steeds veel gemopperd over op hoe Ploumen het in de formatie zou hebben 'weggegeven'. Onder haar leiding wilden de PvdA en GroenLinks als één blok optreden tijdens de formatie. Daardoor werd kabinetsdeelname voor de PvdA vrijwel onmogelijk. "Iedereen roept nu natuurlijk dat het moedig is en dat ze zich kwetsbaar opstelt. Maar ik vind het laf. Je laat je partij in de steek terwijl de volgende Kamerverkiezingen over drie jaar zijn."

Wie haar gaat opvolgen? De fractie kiest op korte termijn een nieuwe voorzitter. Namen die worden genoemd, zijn ervaren kopstukken als Attje Kuiken, Khadija Arib en Henk Nijboer, of het nieuwere Kamerlid Kati Piri. Niemand wil daar nu al iets over zeggen. "Daar is het nu niet het moment voor", valt te horen.

Herkenbare partij neerzetten

Een ander PvdA-Kamerlid: "Vandaag is de dag van Lilianne. Morgen kunnen we beginnen met nadenken over hoe verder. Ik verwacht niet dat dan meteen duidelijk is wie de opvolger wordt. Er zijn niet over twee maanden verkiezingen, dus dat hoeft ook niet direct. De fractie loopt echt niet meteen in zeven sloten tegelijk."

Volgens oud-partijvoorzitter Spekman is het belangrijk dat er iemand komt die de PvdA weer gezicht en profiel kan geven. "Daarom moeten we voorlopig niet praten over linkse fusies. Dat komt misschien een keer, maar dat moet wel vanuit een eigen profiel. Eerst een herkenbare partij neerzetten voor mensen die het zo moeilijk hebben."