Geen stretcher in de opvang, maar een huis: nieuwe aanpak voor daklozen
Al jaren probeert het kabinet het aantal daklozen omlaag te krijgen. Tevergeefs. Nu komt er een nieuwe aanpak: stuur mensen die dakloos zijn niet naar de opvang, maar zorg dat ze een huis krijgen. Jeroen uit Den Haag had jaren geen vaste verblijfplaats. "Het daklozenprobleem is echt een huisvestingsprobleem." Maar is het haalbaar?
Jeroen (hele naam is bekend bij de redactie) was 16 jaar toen hij afdwaalde en verslaafd raakte aan de drugs. Hij kwam in een afkickkliniek, maar liep daar weg.
"Drie jaar zwierf ik van bank naar bank. Gelukkig had ik een heel liefdevol netwerk waardoor ik alleen in uiterste gevallen geen plek had om te overnachten. Als er ergens een antikraakfeestje was, bleef ik zo lang mogelijk hangen in de hoop dat er een luchtbedje tevoorschijn kwam."
Pleister op de wond
Drie jaar geen vast dak boven je hoofd is traumatisch. "Ik heb daardoor een stuk van mijn jeugd gemist."
Met hulp van zijn moeder kreeg hij uiteindelijk een huurwoninkje. Hij krabbelde erbovenop en werkt nu bij het Straat Consulaat, een organisatie voor dak- en thuislozen. "Alleen al in Den Haag hebben zich vorig jaar zo'n 4000 mensen gemeld bij het daklozenloket. Ze zwerven bij het Centraal Station en overnachten in tentjes in parken."
Hun situatie is belabberd. "80 tot 90 procent heeft geen enkel recht op opvang en hulp. We hebben de afgelopen paar weken zo'n 60 mensen een tent gegeven. Een pleister op de wond."
Voor Jeroen is het zo helder als wat: dakloosheid is een huisvestingsprobleem. Dat het kabinet nu structureel 65 miljoen gaat investeren om dakloze mensen een dak boven hun hoofd te bieden, wordt dan ook hoog tijd, vindt hij. "Er moet vandaag nog begonnen worden met bouwen."
Herstellen vanuit een woonplek
Staatssecretaris Van Ooijen lanceerde vandaag zijn nieuwe plan voor dakloosheid. Hij wil naar een land waar dakloosheid niet meer bestaat. Zo wil hij meer investeren in preventie: het voorkomen dat mensen dakloos raken. Hoe? Door bijvoorbeeld betere hulp te bieden aan mensen met schulden.
En Van Ooijen wil, naar Scandinavisch voorbeeld, het 'wonen eerst-principe' invoeren. "In plaats van op een stretcher slapen in een opvang, is het veel beter om meteen een woonplek te hebben en vandaaruit te herstellen."
Is dat haalbaar? Er is nu al een schreeuwend woningtekort van ruim 300.000 huizen.
De staatssecretaris wijst hiervoor naar de gemeenten. Hij hoopt dat de bouw van veel nieuwe sociale woningen de komende jaren gaat bijdragen. Maar of gemeenten dan de voorkeur gaan geven aan daklozen in plaats van bijvoorbeeld gezinnen, is maar de vraag. Het probleem is niet morgen opgelost, erkent hij. "Over acht jaar moet iedereen een prettig en betaalbaar huis hebben."
Marlies Filbri van het Straat Consulaat in Den Haag is blij met het plan van het kabinet, maar benadrukt dat morgen al begonnen moet worden met oplossingen. "De opvangen zitten vol. Er moeten meer plekken bij. Die huizen van de staatssecretaris zijn er morgen niet."
32.000 daklozen
Volgens de officiële cijfers van het CBS telt ons land momenteel 32.000 daklozen. Maar het zijn er veel meer, zegt Filbri. "Vanuit onze ervaring en onze contacten met maatschappelijke organisaties weten we dat. We zien steeds meer oudere mensen op straat belanden. Maar ook mensen die na een scheiding hun baan zijn verloren of economisch daklozen. En natuurlijk veel arbeidsmigranten."
Sommige mensen zitten maanden, zelfs jaren in een opvang van de gemeente of het Leger des Heils. "En mensen worden niet beter van een opvang. Het is vaak heel traumatisch en pijnlijk. Een eigen huis, met een dak: dat gun je ieder mens."