Tweede Kamer steggelt over vervolg excuses slavernij: '200 miljoen is veel geld'
De Tweede Kamer is verdeeld over hoe het vervolg van de slavernijexcuses eruit moet komen te zien. De 200 miljoen euro die is gereserveerd, is voer voor discussie. De VVD vindt de plannen van het bewustwordingsfonds vaag. Andere partijen willen juist meer geld voor de vervolgstappen apart zetten. Het kabinet herhaalde vandaag tijdens een lang debat dat er geen herstelbetalingen zullen worden gedaan.
Na jaren van twijfel, nadenken en discussie bood premier Rutte op 19 december excuses aan voor het slavernijverleden. De aanloop naar de excuses was een ramp. Er kwam kritiek op de manier waarop het kabinet het wilde doen, op de datum en op de organisatie. Minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) zei tijdens het debat dat ze daar zelf ook van baalt.
Kamerleden van links tot rechts prijzen wel de excuses die Rutte maakte. "Het waren mooie woorden", zei Sylvana Simons van BIJ1. Ook van GroenLinks-leider Jesse Klaver kreeg premier Rutte complimenten. Rutte zei tijdens zijn toespraak over de excuses onder meer dat er 'geen punt, maar een komma wordt gezet'.
De grote vraag was vandaag: hoe nu verder na de komma? Er komt een zogenoemd bewustwordingsfonds van 200 miljoen euro. Sommige partijen, waaronder de VVD, zijn kritisch over dat fonds. Pim van Strien (VVD) vindt dat de plannen van het kabinet nog te vaag zijn. Hij vraagt zich af of het geld wel goed terechtkomt. De PVV spreekt van een 'belachelijk' fonds en ook de SGP vindt het een 'risico' om het verleden te 'vermengen' met 'hedendaagse discussies over discriminatie'.
Een echt plan voor het fonds heeft het kabinet nog niet. Jesse Klaver (GroenLinks) vindt het juist goed dat het kabinet het plan nog niet meteen in detail uitwerkt en eerst in gesprek gaat met nabestaanden van tot slaaf gemaakten.
Vastleggen in wet
Kamerlid Tunahan Kuzu (DENK) vindt dat er structureel geld vrij moet worden gemaakt. Het Kamerlid wil ook dat de excuses worden vastgelegd in de wet omdat dat voor 'verheldering en verscherping' van de uitgesproken excuses leidt.
Maar daar wil premier Rutte niet aan beginnen. Hij vreest dat wettelijke verankering 'het doel van de excuses - en dat is de spijtbetuiging voor het historisch leed van de zijde van de regering en een opstap naar verzoening - zou kunnen vertragen'.
Sommige partijen, waaronder PvdA, DENK en BIJ1, willen dat er naast excuses ook herstelbetalingen komen. VVD en CDA hebben zich eerder tegen herstelbetalingen uitgesproken. "Herstelbetalingen zijn voor ons een no-go", zegt VVD'er Van Strien.
Ook het kabinet benadrukte vandaag weer dat er geen herstelbetalingen komen aan nazaten van tot slaaf gemaakten.
Slot staat open voor idee om 1 juli vrije dag te maken
Minister Bruins Slot staat open voor het idee dat 1 juli een vrije dag wordt waarop het slavernijverleden wordt herdacht en het einde hiervan wordt gevierd. Of 1 juli een vrije dag moet worden, moet volgens de minister besloten worden in de cao's, na een advies van de Stichting van de Arbeid.
De Tweede Kamer heeft al langer de wens om 1 juli te verklaren tot nationale feestdag. Op 1 juli wordt de van oorsprong Surinaamse feestdag Keti Koti gevierd, omdat op die datum in 1863 per wet werd besloten tot een einde van de slavernij. Feitelijk kwam hier tien jaar later pas een einde aan.