Enthousiasme in EU over extra investeringen defensie, maar de vraag is hoe
De Europese defensieuitgaven moeten snel drastisch omhoog. Dat is nodig vanwege de steeds grotere Russische dreiging. Daar zijn de meeste EU-landen het over eens bij de Europese top vandaag in Brussel. De vraag is alleen: hoe? Daarover lopen de meningen uiteen.
Vooral landen die grenzen aan Rusland hebben geen aansporing nodig om extra te investeren in hun eigen verdediging. President Nauséda van Litouwen zegt dat de toekomst van zijn land op het spel staat. "We moeten ons herbewapenen, anders worden wij het volgende slachtoffer van de Russische agressie."
Ook Finland kan de Russische dreiging bijna letterlijk voelen. "We moeten ambitieus zijn", zegt premier Petteri Orpo over de plannen van zijn land om de defensieuitgaven flink op te krikken. Berlijn liet eerder deze week de bekende Duitse zuinigheid al varen en investeert miljarden euro’s in de eigen krijgsmacht.
In deze video legt premier Schoof uit hoe hij ertegenaan kijkt en vertelt politiek verslaggever Roel Schreinemachers wat bij de top op het spel staat:
De Europese Commissie presenteerde onlangs het herbewapingsplan 'Rearm Europe', dat voorziet in 800 miljard euro aan extra investeringen in de Europese defensie. Voor een deel daarvan - 150 miljard - gaat het om gezamenlijke leningen.
Nederland is daar altijd mordicus tegen geweest, maar komt daar in de discussie over defensie-investeringen steeds meer alleen in te staan. Terwijl andere landen die eerder tot de zuinigen werden gerekend hun verzet laten varen, blijft Schoof – aangespoord door een meerderheid van de Tweede Kamer – tegen gemeenschappelijke Europese leningen.
Met deze opstelling raakt Nederland steeds meer geïsoleerd in de Europese Unie", zegt verslaggever Schreinemachers. "Het leidt tot gefronste wenkbrauwen in Brussel. Andere landen willen weten of Den Haag tegen het hele herbewapingsplan 'Rearm Europe' is."
Verzet heeft geen effect
Dat is niet het geval, wordt van Nederlandse zijde benadrukt. Maar, zegt Schoof: "Nederland heeft een paar grenzen en die hebben we altijd gehad. En daar moet je ook niet moeilijk over doen."
Veel effect heeft het Nederlandse verzet niet, zegt Schreinemachers. "Die gezamenlijke leningen komen er waarschijnlijk toch, want een meerderheid is daarvoor." Klaas Knot, topman van De Nederlandsche Bank, zei gisteren tegen RTL Z dat het niet gek is dat de EU kijkt naar gemeenschappelijke leningen en het versoepelen van de begrotingsregels:
Schoof zegt ook nog niet te weten of Nederland gebruik zal maken van de mogelijkheid om de begrotingsteugels te laten vieren om extra te kunnen investeren in defensie. "Maar de vraag is hoe lang dit standpunt vol te houden is", zegt Schreinemachers.
Impuls eigen defensie
Nederland wil net als andere landen de eigen defensie een flinke impuls geven. "En als je dat niet wil betalen door de staatsschuld te laten oplopen vergt het pijnlijke keuzes. Terwijl er toch al een reeks tegenvallers is op de begroting waar een oplossing voor moet worden gevonden."
De Nederlandse financiële bijdrage aan de 800 miljard van het herbewapingsplan van de EU wordt bij de Voorjaarsnota besproken. Dat zei Schoof na afloop van de top. In Nederland moet de discussie over extra defensie-uitgaven worden gevoerd 'op de enige plek waar het kan. Namelijk in het kabinet en daarna gaan de voorstellen naar de Kamer", zei Schoof.
Opvallend genoeg komt er ook kritiek van de Nederlandsche Bank op de zuinige opstelling van de premier. President Klaas Knot, die normaal gesproken zelf ook hamert op spaarzaamheid. "Ik vind dat we daar wat minder overspannen over moeten doen."
"In het licht van de urgentie die er is voor versterking van onze eigen defensie vind ik begrijpelijk dat er tijdelijk een uitzondering wordt gemaakt", zegt Schoof. Hij voegt daar wel aan toe dat die uitzondering 'zo kort mogelijk' moet zijn. En dat EU-landen zo snel mogelijk moeten terugkeren naar begrotingsdiscipline.
Niet iedereen enthousiast
Verder weg van Rusland wordt het gevaar veel minder gevoeld. Niet alle lidstaten zijn daarom enthousiast over de herbewapeningsplannen. Zo ziet Spanje heel andere uitdagingen, zei de Spaanse premier Pedro Sánchez voor de start van de top. En ook andere zuidelijke landen staan niet te springen om miljarden euro's extra vrij te maken voor defensie.
