Ziekenhuizen en Kamerleden kritisch over AI-belofte van minister Agema: 'Geen gouden oplossing'

Het verwachte personeelstekort in de zorg neemt de komende jaren steeds harder toe. In 2034 is het tekort waarschijnlijk zo'n 266.000 werknemers. De tekorten ontstaan doordat meer mensen zorg nodig hebben, vanwege de vergrijzing. Maar veel medewerkers verlaten ook de zorg, om in andere sectoren te gaan werken. Er wordt vooral een tekort verwacht aan verzorgenden en verpleegkundigen.

'Halveren administratietijd'

Het kabinet heeft hoge verwachtingen van onder andere AI om de personeelstekorten tegen te gaan. Zorgminister Fleur Agema (PVV) hoopt onder andere met AI de administratietijd te halveren in 2030. "Er is zo ongelooflijk veel mogelijk met AI, dat ik daar vol op inzet", vertelt de PVV-minister.

Bekijk hier hoe het Universitair Medisch Centrum Groningen omgaat met AI: 

Geen tijdwinst

In het ziekenhuis in Groningen maken dokters al volop gebruik van AI, maar zij waarschuwen ook dat het niet makkelijk is. AI-modellen voldoen vaak niet helemaal. "Daar ligt voor mij de echte uitdaging", vertelt Tom van der Laan, KNO-arts en Chief Medical Information Officer. De zorg is volgens hem ingewikkeld en dynamisch, hoe goed de technologie ook is. "Je zult het toch goed moeten inpassen in de werkprocessen zoals ze zijn", aldus Van der Laan.

De arts is enthousiast over de mogelijkheden van AI, maar de computers en robots hebben er nog niet voor gezorgd dat er ook maar één baan minder is in de zorg. Een jaar geleden begon het UMCG Groningen met een proef. AI zou suggesties doen voor antwoorden per mail van artsen. Een groot deel van de artsen maakte er gelijk gebruik van. Maar tijdbesparing leverde het nauwelijks op, omdat de artsen toch veel tijd kwijt waren aan het herschrijven van de mails.

Niemand verwacht 'halvering'

RTL Nieuws vroeg 30 ziekenhuizen naar hun ervaringen met AI. Bijna alle ziekenhuizen maken gebruik van de technologie. Dokters en verpleegkundigen gebruiken het bijvoorbeeld bij het maken van automatische gespreksverslagen en het stellen van diagnoses. Maar de meeste ziekenhuizen denken dat het halveren van de administratieve lasten onder andere door AI niet realistisch is.

24 van de 30 ziekenhuizen verwachten wel dat AI iets gaat helpen bij de administratieve lasten. Maar geen enkel ziekenhuis verwacht dat halveren gaat lukken. "AI-toepassingen blijken het in de praktijk minder goed te doen dan in modelsetting," licht een ziekenhuis toe. En 'administratieve lasten worden verminderd door minder regelgeving en minder rapportages, niet door AI', laat een ander ziekenhuis weten.

Grote risico's

Ook hebben ziekenhuizen zorgen over privacy, fouten door AI als het niet goed getraind is en de kosten van de aankoop van alle software. Er is 'meer tijd nodig in verband met de patiëntveiligheid', schrijft een ziekenhuis. "AI is geen gouden oplossing voor alles", verklaart een ander ziekenhuis.

Kamer ook kritisch

Ook Kamerleden vinden AI geen wondermiddel. PVV-Kamerlid René Claassen benadrukt dat het vooral verpleegkundigen zijn waar straks een tekort aan is. AI kan mensen 'niet uit bed helpen, of helpen met eten geven', zegt Claassen. "Dat doet AI niet en de handen die daarmee vrij zouden komen, gaan dat ook nooit doen."

Kamerlid Julian Bushoff van GroenLinks-PvdA zegt: "Het lost het probleem van de tekorten in de zorg niet op. Daarvoor moet je echt aan andere knoppen draaien, daarvoor moet je dus echt investeren in voldoende salaris."

Zorgminister Agema laat RTL Nieuws weten dat we 'aan het begin van de transitie staan'. Ze wil dat AI 'veilig, zorgvuldig en ethisch wordt geïmplementeerd'. Ook wil de minister onder andere met een zorgtop deze zomer en afspraken met de sector 'in de volle breedte oplossingen vinden' voor het personeelstekort in de zorg.