Lagere huren of goedkopere boodschappen en kinderopvang? Coalitie moet miljardenpuzzel leggen
Het worden spannende weken in Den Haag. De vier coalitiepartijen moeten namelijk een miljardenpuzzel leggen voor de voorjaarsnota, het moment om het huishoudboekje opnieuw in te delen. En de wensen liggen ver uiteen. "Het wordt erop of eronder voor de coalitie, een serieuze test voor de toekomst van dit kabinet", zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
Met alle wensen die de vier partijen op tafel hebben liggen, wordt het in Den Haag ook wel een mini-formatie genoemd. De fractieleiders van PVV, NSC, VVD en BBB zullen het eerst eens moeten worden over hoeveel geld ze eigenlijk tot hun beschikking hebben. En daarna: waaraan ze extra geld aan willen uitgeven.
Het Centraal Planbureau (CPB) bracht twee maanden geleden nog goed nieuws. Het kabinet heeft meer ruimte dan tot dan toe werd gedacht. De portemonnee van de overheid blijkt beter gevuld dan verwacht: Nederland houdt miljarden meer over.
Lagere huren of goedkopere kinderopvang?
Maar de wensen van de vier partijen liggen ver uiteen, blijkt al bij de start van de onderhandelingen over de voorjaarsnota. Zo wil de PVV lagere huren en goedkopere boodschappen. De VVD wil graag meer geld voor defensie en de kinderopvang goedkoper maken. NSC wil weer het arbeidsongeschiktheidsstelsel verbeteren. Tienduizenden mensen zijn onlangs geraakt door fouten bij het berekenen van de WIA-uitkeringen en NSC wil ook goedkopere kinderopvang. En de BBB ten slotte, wil juist weer extra geld lenen voor bijvoorbeeld infrastructuur, denk aan buslijnen en treinlijnen in de regio.
Op de eerste dag van de onderhandelingen willen de partijen nog maar weinig kwijt. "We moeten er gewoon uit zien te komen", zei Nicolien van Vroonhoven (NSC) bij aankomst van de onderhandelingen.
Zuinig of juist meer geld uitgeven?
De vier partijen zijn het ook niet eens over de begrotingsregels. De VVD wil uitgaven remmen. Eelco Heinen, de VVD-minister van Financiën, staat bekend als een zuinige boekhouder. Terwijl de drie coalitiepartners de financiële ruimte juist willen oprekken. Zij vinden dat het kabinet niet te zuinig moet zijn.
Waar ze het wel over eens zijn? Alle vier de partijen willen extra investeringen in defensie. En ook willen ze alle vier de energierekening verlagen.
'Serieuze test voor de coalitie'
Volgens politiek verslaggever Fons Lambie worden deze onderhandeling over het huishoudboekje een 'serieuze test voor deze coalitie'. "Het wordt erop of eronder voor de coalitie, een serieuze test voor de toekomst van dit kabinet", zegt Lambie. "De sfeer is slecht. En in deze coalitie gunt niemand elkaar wat."
In deze video licht Lambie de gesprekken toe:
Naast wensen zijn er overigens óók nog tegenvallers. Oftewel: noodzakelijke uitgaven. Er moet nog geld gevonden worden om de btw-verhoging op cultuur terug te draaien. De btw-verhoging op theaters, musea, boeken en sport van 9 naar 21 procent is namelijk van tafel gegaan en daardoor moet er nog een gat van 1,3 miljard worden gedicht. Ook zijn er nog miljarden nodig voor problemen met de vermogensbelasting (2 miljard euro).
En er moet nog extra geld naar de hersteloperatie van het toeslagenschandaal.
Handelsoorlog
Daarbovenop gebeurt er ook nog eens van alles in de wereld. Minister Heinen waarschuwde vrijdag dat de door Trump gestarte handelsoorlog ook de overheidsfinanciën een knauw kan geven. "De economie van ons land kan daar een klap van krijgen. Dat betekent dat je overheidsfinanciën kunnen verslechteren."
De tijd dringt. De nieuwe begroting zou eigenlijk aanstaande vrijdag in de ministerraad afgehamerd moeten worden, maar er wordt rekening mee gehouden dat ze nog wel één of twee weken nodig hebben.
