Inspectie: 'Duidelijke regels nodig voor politietaken bij demonstraties'
Het is op dit moment onduidelijk wat de taken van de politie bij demonstraties precies zijn. Dat concludeert de Inspectie voor Justitie en Veiligheid die hier onderzoek naar deed. Het is nergens goed vastgelegd en dat leidt tot verwarring. Daarom roept de Inspectie het kabinet op om hier betere afspraken over te maken samen met de politie.
De laatste jaren is het aantal demonstraties flink gestegen. Sinds 2015 zijn ze meer dan verdrievoudigd, van 2085 naar 6558 in 2021. Ook de inzet van politie bij demonstraties is sterk toegenomen, met een stijging van 84 procent. Maar die grote inzet gaat ten koste van andere politietaken zoals hulpdiensten en opsporing, schrijft de inspectie in haar onderzoek.
Taken van de politie
Volgens hoofdinspecteur Peter Neuteboom is er geen duidelijke regelgeving over wat de politie moet doen bij demonstraties. Dat bleek tijdens een eerder inspectie-onderzoek naar een demonstratie van Kick Out Zwarte Piet in Staphorst, waarbij de politie onvoldoende bescherming bood aan demonstranten. Neuteboom: "Uit dat onderzoek bleek dat de politie niet altijd genoeg beschermt. We vroegen ons af wat er van de politie wordt verwacht bij demonstraties: alleen bescherming, of ook begeleiden en andere zaken."
Op dit moment verschillen de taken per gemeente, waardoor er verwarring ontstaat bij demonstranten en politie. Neuteboom: "We vragen de overheid om samen met andere instanties duidelijke afspraken te maken over de rol van de politie, zodat iedereen weet wat te verwachten."
Meeste demonstraties verlopen zonder problemen
Demonstreren is een grondrecht in Nederland, dat staat duidelijk beschreven in de wet. 97 procent van de demonstraties verlopen rustig en zonder problemen, signaleert de inspectie. Daar is geen ingrijpen van de politie nodig. Maar als dat wel nodig is, dan is het ook voor burgemeesters goed om te duidelijk te hebben welke taken precies bij de politie liggen om de orde en veiligheid te kunnen handhaven.
Het beschermen van het demonstratierecht vraagt om een goede balans tussen bescherming en ordehandhaving, stelt de inspectie. De politie moet ervoor zorgen dat demonstranten veilig kunnen protesteren, maar ook ingrijpen als de situatie uit de hand loopt. Neuteboom: "Het is belangrijk dat we regels krijgen over wat de politie wel en niet mag doen rondom demonstraties, zodat we het vertrouwen kunnen vergroten en de capaciteit beter inzetten."
Eerder dit jaar was er ophef over een politiebezoek bij een demonstrant thuis. De vraag is of de politie wel de bevoegdheid heeft om dit te doen:
