Op een rij: de maatregelen die het kabinet tot nu toe nam tegen Israël
Voor de derde keer demonstreert een grote groep Nederlanders dit weekend tegen het kabinetsbeleid over de situatie in Gaza. "Zolang de Nederlandse regering blijft weigeren concrete maatregelen te nemen, zullen mensen de straat op gaan", zegt vredesorganisatie PAX, die achter de demonstraties zit. Wat heeft het kabinet tot nu toe eigenlijk wel gedaan? We zetten de belangrijkste punten voor je op een rij.
Het kabinet voert lange tijd een overwegend pro-Israëlische koers. Ook al schetsen ambtenaren in interne stukken uitgebreid de vreselijke situatie in Gaza, toch is het kabinet lang huiverig om daar consequenties aan te verbinden. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken gelooft meer in dialoog dan in sancties.
In woord veroordeelt het kabinet wel de acties van Israël, maar daden blijven lang uit. In maart bijvoorbeeld spreekt premier Schoof wel ‘grote zorg’ uit over bombardementen op Gaza. Maar verbindt daar geen conclusies aan. “Waarom is het zo moeilijk om dit te veroordelen”, verzucht Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA zich dan al hardop af.
In april zet het kabinet een eerste kleine stap met het besluit dat voortaan de uitvoer en doorvoer van militaire goederen naar Israël strenger zal worden gecontroleerd. Voor elke levering is vooraan een vergunning nodig.
Kantelen
Diezelfde maand roept Veldkamp de Israëlische ambassadeur op het matje, na een aanval van de Israëlische strijdkrachten op een medisch konvooi. Daarbij komen vijftien hulpverleners om het leven. Veldkamp zegt dat dit lijkt op een schending van het oorlogsrecht en noemt dit ‘buitengewoon ernstig’.
Naarmate de situatie in de Gazastrook steeds verder verslechtert en de Israëlische blokkade van humanitaire hulp aanhoudt, begint ook de houding van het kabinet voorzichtig te kantelen.
In mei verrast Veldkamp – die tot dan toe in debatten door de oppositie steevast wordt beschuldigd van gebrek aan daadkracht – vriend en vijand door in Brussel te pleiten voor evaluatie van het associatieverdrag. En of Israël zich nog wel houdt aan de afspraak om mensenrechten te respecteren.
De Europese Commissie concludeert dat dit niet het geval is. Achter de schermen probeert Veldkamp voldoende steun te verzamelen om de handelsvoordelen die Israël heeft vanwege het associatieverdrag op te schorten. Daar is wel groeiende steun voor, maar niet voldoende om dit daadwerkelijk te doen.
Te slap
Ondertussen blijft de situatie in de Gazastrook verslechteren. Eind juli komen de betrokken ministers daarom bij elkaar en besluiten tot een hardere koers tegen de regering-Netanyahu. En met name tegen twee hardliners uit zijn kabinet, de ministers Ben-Gvir en Smotrich. Zij worden persona non grata verklaard. En de ambassadeur wordt nog een keer ontboden, ditmaal door Veldkamp zelf.
Een deel van de Tweede Kamer vindt de opstelling van het kabinet nog steeds te slap. En Veldkamp heeft dan ook een heel zwaar debat. Emotioneel, chaotisch en beladen, zo verloopt het debat. En een deel van de oppositie zegt zelfs het vertrouwen in de minister op. Veldkamp ervaart te weinig steun van de rest van het kabinet om extra maatregelen te nemen en stapt op.
Zijn opvolger, David van Weel, komt kort daarna alsnog met een nieuwe maatregel. Het kabinet gaat werken aan een handelsverbod op producten uit illegale nederzettingen, al gaat het nog een hele tijd duren voordat het daadwerkelijk zo ver is.
Zieke kinderen
Ondanks druk van een kleine helft van de Tweede Kamer blijft het kabinet bij de weigering om ernstig zieke Palestijnse kinderen hierheen te halen voor behandeling. Het kabinet trekt wel de portemonnee om behandeling in de regio mogelijk te maken.
Begin oktober komt er een kleine kentering in dit beleid. Van Weel schrijft aan de Tweede Kamer dat een kleine groep kinderen met complexe verwondingen voor wie in de regio geen adequate hulp beschikbaar is alsnog hierheen mag komen.
